Praca dla młodych w wakacje, przepisy Kodeksu pracy
Wakacje to czas, w którym młode osoby podejmują pracę. Chcą w ten sposób zarobić pieniądze na pozostałą część wakacji. W Polsce dozwolone jest zatrudnianie młodych osób niepełnoletnich i młodocianych, ale pracodawca musi pamiętać o przestrzeganiu prawa w tym zakresie. Ustanowione regulacje prawne mają na celu chronić zdrowie młodocianych pracowników. Zasady podejmowania pracy w wakacje przez niepełnoletnich pracowników zostały przedstawione w biuletynie przygotowanym przez Państwową Inspekcję Pracy (PIP).
Jeżeli osoba niepełnoletnia chce podjąć pracę jako pracownik musi spełnić poniższe warunki:
ukończona co najmniej ośmioletnia szkoła podstawowa
posiadanie świadectwa lekarskiego pozwalającego na wykonywanie pracy, czyli że może wykonywać daną pracę i nie będzie ona zagrażała jej zdrowiu.
Jeżeli osoba spełni wymienione warunki będzie mogła podjąć zatrudnienie w oparciu o umowę o pracę. Na tej podstawie pracodawca musi zapewnić młodocianemu pracownikowi opiekę oraz pomoc potrzebne do wykonywania pracy w sposób bezpieczny i właściwy. Przepisy dotyczące zatrudniania młodocianych znajdują się wKodeksie pracy w art. 190 do 206.
Rodzaj prac dozwolonych do wykonywania przez młodocianego
Zgodnie z przepisami pracownik młodociany może wykonywać jedynie prace o lekkim charakterze, które nie będą stanowić zagrożenia dla jego życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego oraz dodatkowo nie będą wchodziły w kolizję z obowiązkiem szkolnym. Wykaz prac lekkich w danym przedsiębiorstwie określa pracodawca po uzyskaniu zgody od lekarza medycyny pracy. Listę musi zatwierdzić właściwy inspektor pracy. Przyszły pracownik jeszcze przed rozpoczęciem zatrudnienia powinien zapoznać się z wykazem prac lekkich, które będzie mógł wykonywać.
Przykłady prac lekkich
zbieranie owoców bez dźwigania ciężarów
sprzątanie wnętrz i pomieszczeń
prace porządkowe przy budynkach
prace biurowe polegające na przenoszeniu dokumentacji i sprzętu biurowego z ograniczeniem dźwigania ciężarów
prace przy obsłudze komputera, jak wyszukiwanie informacji z Internetu lub baz danych oraz obsługa drukarki i faksu
prace pomocnicze np. na stanowisku gońca.
Pracodawca, który nie będzie przestrzegał przepisów w zakresie zatrudniania osób niepełnoletnich popełnia wykroczenie i naraża się na karę.
Czas pracy pracownika młodocianego
Czas pracy osoby niepełnoletniej powinien być krótszy od czasu pracy osoby dorosłej. Jeżeli:
pracownik ma ukończone 16 lat i podejmuje pracę w czasie wakacji – wymiar czasu pracy nie może przekroczyć 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu.
Taki sam wymiar czasu pracy obowiązuje również w przypadku, kiedy osoba jest zatrudniona u więcej niż jednego pracodawcy. Łącznie u wszystkich nie może przekroczyć wymiaru 7 godzin dziennie i 35 godzin w tygodniu. Pracodawca powinien otrzymać od przyszłego zatrudnionego oświadczenie o zatrudnieniu lub o niepozostawaniu w zatrudnieniu u innego pracodawcy. W roku szkolnym osoby niepełnoletnie mogą pracować maksymalnie do 12 godzin tygodniowo, a dziennie 2 godziny. Pracownik młodociany po przepracowaniu 4,5 godzin musi iść na 30 minut przerwy. Nie wolno mu pracować w godzinach nadliczbowych ani nocnych. Przerwa nocna musi wynosić 14 godzin nieprzerwanego odpoczynku. W tygodniu przerwa na odpoczynek powinna obejmować 48 godzin.
Zatrudnienie młodocianego pracownika
Pracownik, który nie ukończył 16 lat powinien być zatrudniony tylko za zgodą rodzica lub przedstawiciela ustawowego bądź opiekuna i za zezwoleniem inspektora pracy w firmach prowadzących działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową. Osoba, która ukończyła 15 lat może zostać zatrudniona na podstawie umowy w sposób legalny pod warunkiem, że ukończyła szkołę podstawową. Może też podpisać umowę o pracę celem przygotowania zawodowego. Do zatrudnienia nie będzie mu potrzebna zgoda rodzica lub opiekuna. Pracownik młodociany zatrudniony w ramach przyuczenia zawodowego opłaca składki na ubezpieczenia społeczne czego plusem jest to, że już w tym momencie zaczyna odkładać środki na przyszłą emeryturę.
Umowa wakacyjna jest umową na czas określony
Umowę na czas określony zawiera się na wskazany czas trwający przykładowo, tydzień, miesiąc, dwa miesiące. Po upływie okresu na jaki została zawarta następuje jej automatyczne rozwiązanie, dlatego taka umowa nie musi być wypowiadana. Tzw. umowa wakacyjna zawarta maksymalnie na okres od 2 do 3 miesięcy może zostać rozwiązana wcześniej na podstawie porozumienia stron, czyli za zgodą zarówno pracodawcy, jak i pracownika. Przed upływem terminu może ją też rozwiązać pracodawca podając przyczynę wypowiedzenia lub sam pracownik bez podawania przyczyny. W obu przypadkach musi być zachowany termin wypowiedzenia. Jeżeli dojdzie do ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków w zakresie zatrudnienia, to umowa na czas określony może zostać rozwiązana bez wypowiedzenia przez pracownika i pracodawcę. Art. 52, 53 i 55 Kodeksu pracy zawiera przypadki pozwalające na rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia.
Przypadki, w których zawiera się umowę na czas określony
Umowa na czas określony może dotyczyć różnych okoliczności i może być zawarta w celu:
wykonywania pracy mającej charakter dorywczy lub sezonowy, np. w sezonie letnim do sprzedaży lodów lub posiłków w miejscowościach nadmorskich. Umowa powinna zaspokajać rzeczywiste zapotrzebowanie na pracę jakie występuje w danym okresie i na danym terenie
zastępstwa pracownika, którego nieobecność w pracy jest usprawiedliwiona, np. z powodu okresowej nieobecności pracownika w zakładzie pracy z różnych uzasadnionych powodów. Taka umowa rozwiązuje się w chwili powrotu do pracy tego pracownika.
Umowa o pracę musi zawierać powód, dla którego została zawarta z podaniem okoliczności uzasadniających jej zawarcie. Jeżeli łączny okres zatrudnienia umowy przekroczy 33 miesiące lub zostaną zawarte 3 umowy o pracę na czas określony z tymi samymi stronami powoduje, że umowa na czas określony staje się umową na czas nieokreślony. Zostało przyjęte, że umowa o pracę zawarta w okresie wakacyjnym z zasady trwa maksymalnie 3 miesiące. W tym czasie dozwolone jest zawarcie więcej niż trzech umów o pracę na czas określony zgodnie z zasadami wskazanymi wyżej. Obowiązkiem pracodawcy jest najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy poinformować pracownika w formie pisemnej o ustaleniach dotyczących stron umowy, rodzaju umowy i jej warunków.
Dane jakie powinna zawierać umowa o pracę na czas określony
Każda umowa o pracę na czas określony powinna zawierać:
określenie stron umowy
adres siedziby pracodawcy, a jeżeli jest nim osoba fizyczna nieposiadająca siedziby, adres jej zamieszkania
rodzaj umowy
datę zawarcia umowy
warunki pracy i płacy
miejsce lub miejsca wykonywania pracy
wynagrodzenie za pracę
wymiar czasu pracy
dzień rozpoczęcia pracy
czas trwania pracy
data zakończenia pracy.
Przed przystąpieniem do pracy kandydat powinien niezależnie od rodzaju wykonywanej pracy i rodzaju zawartej umowy otrzymać od pracodawcy skierowanie na wykonanie badań lekarskich oraz powinien przejść szkolenie BHP. Badania lekarskie wykonywane są na koszt pracodawcy.
