Czasami przedsiębiorca ma problem ze spłatą swoich zobowiązań podatkowych, które niepłacone powodują powstanie zaległości, od których należy zapłacić odsetki za zwłokę. Przedsiębiorca mający trudności finansowe może złożyć wniosek o umorzenie całości lub części zaległości podatkowej.
Właściciel firmy będący w trudnej sytuacji finansowej ma prawo wnioskować o umorzenie zaległości podatkowej, odsetek za zwłokę, a także opłaty prolongacyjnej (opłata wnoszona przez podatników związana z odroczonym terminem płatności podatku lub płacona w związku z rozłożeniem na raty lub umorzeniem istniejących zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę). Decyzja o umorzeniu zaległości podatkowej nie zawsze musi być pozytywna dla przedsiębiorcy. To urząd decyduje czy przyzna zwolnienie z obowiązku zapłaty zaległego podatku, czy też nie. Każda sprawa rozpatrywana jest indywidualnie. Przed podjęciem decyzji urząd dokładnie bada sytuację majątkową podatnika. Sprawdza jaki wpływ na sytuację życiową przedsiębiorcy i jego rodziny będzie miała odmowa umorzenia zaległości podatkowej.
Osoby, które mogą złożyć wniosek o umorzenie
podatnik
spadkobierca podatnika lub płatnika
osoba trzecia.
Jakie zaległości podatkowe można umorzyć?
Urząd skarbowy rozpatrując wniosek o umorzenie zaległości podatkowych bierze pod uwagę ważny interes podatnika lub interes publiczny i może umorzyć:
zaległości podatkowe w całości lub w części
odsetki za zwłokę w całości lub w części
opłatę prolongacyjną.
Umorzeniu podlega każdy rodzaj podatku, jak np.: PIT, CIT, czy VAT. Umorzenie całej zaległości powoduje, że zniesione zostaną również odsetki za zwłokę. Częściowe umorzenie długu oznacza, że odsetki także zostaną umorzone w odpowiedniej proporcji.
Ważny interes podatnika i interes publiczny – co oznaczają?
W przepisach podatkowych nie znajdzie się dokładnych określeń oznaczenia tych pojęć. Zgodnie z interpretacją wydaną przez Naczelny Sąd Administracyjny (wyrok z 22 kwietnia 1999 r. sygn. SA/850/98) należy rozumieć:
ważny interes podatnika oznacza, że na skutek wystąpienia ważnych, losowych przypadków, jak: utrata możliwości zarobkowania, czy utrata losowa majątku, podatnik nie może uregulować zaległości podatkowych
interes publiczny oznacza, że podatnik przez dokonanie zapłaty zaległości podatkowej może znaleźć się w trudnej sytuacji finansowej i w celu zaspokojenia własnych potrzeb materialnych będzie musiał skorzystać ze środków pomocy oferowanej przez państwo.
Przedsiębiorca składając wniosek o umorzenie musi podać w nim dokładne wyjaśnienie sytuacji w jakiej obecnie się znajduje. Do wniosku powinien dołączyć dokumenty potwierdzające opisaną sytuację. Obecnie kiedy w Polsce trwa stan epidemii do wniosku składanego za pośrednictwem platformy biznes.gov.pl nie trzeba dołączać dokumentów potwierdzających sytuację opisaną we wniosku. Urząd sam zbierze materiał dowodowy, ale jeżeli podatnik posiada takie dokumenty i może je dołączyć to nie zaszkodzi tego zrobić. Dzięki temu rozpoznanie sprawy może być przyspieszone.
Forma umorzenia zaległości podatkowej
Zaległość podatkowa osób prowadzących działalność gospodarczą może być udzielona w formie ulgi, która:
nie stanowi pomocy publicznej (pomoc udzielona przez państwo nie zakłóca lub nie grozi zakłóceniem konkurencji, nie ma wpływu na wymianę handlową pomiędzy państwami UE. Dotyczy przede wszystkim przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność na rynku lokalnym).
stanowi pomoc publiczną (ma wpływ na zakłócenie wymiany handlowej, np.: przy eksporcie), która jednak została udzielona w celu:
naprawienia szkód po klęskach żywiołowych lub innych poważnych zdarzeniach
wsparcia krajowych przedsiębiorców, których podejmowane działania gospodarcze leżą w interesie europejskim
zapobiegania lub likwidacji poważnych zakłóceń w gospodarce mających charakter ponadsektorowy
promocji i wspierania kultury, dziedzictwa narodowego, nauki i oświaty
rekompensaty wypłacanej za realizację usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym
szkolenia
zatrudnienia
rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw
restrukturyzacji
ochrony środowiska
pomocy regionalnej i innej pomocy publicznej dopuszczonej zgodnie z przepisami unijnymi.
stanowi pomoc de minimis (ulga nie jest pomocą publiczną gdyż mieści się w limicie 200 000 euro w ciągu 3 lat podatkowych dla jednego przedsiębiorcy. W przypadku przedsiębiorstwa działającego w zakresie drogowego transportu towarów w kwocie nie przekraczającej wartości 100 000 euro w ciągu 3 lat podatkowych).
Czy urząd może sam z urzędu umorzyć zaległości podatkowe?
Taka możliwość istnieje w sytuacji kiedy:
przypuszczalnie, wydatki z egzekucji będą większe od kwoty uzyskanej przez urząd
kwota zaległości nie jest wyższa od pięciokrotnej wartości kosztów upomnienia z egzekucji należności
kwota uzyskanej należności nie jest jednoznaczna z kwotą zakończonego lub umorzonego postępowania likwidacyjnego bądź upadłościowego lub sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości
w przypadku śmierci podatnika, który nie zostawił żadnego majątku lub zostawił:
ruchomość nie podlegającą egzekucji
przedmioty codziennego użytku domowego, jak np.: telewizor, pralka itp. których łączna wartość jest mniejsza od 5 000 zł i nie ma innych spadkobierców niż Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego, a na osobach trzecich nie ciąży obowiązek zapłaty zaległości
to w takim przypadku urząd skarbowy decyzję o umorzeniu umieszcza w aktach sprawy.
Termin na złożenie umorzenia
Wniosek o umorzenie zaległości podatkowej, odsetek lub opłaty prolongacyjnej należy złożyć najwcześniej dzień po terminie zapłaty podatku. Wcześniejsze złożenie wniosku mija się z celem, ponieważ umorzenie dotyczy zaległości. Trzeba jednak pamiętać, że im dłuższa zwłoka w zapłacie, tym wyższe koszty trzeba będzie ponieść. W przypadku kiedy zaległość podatkowa nie zostanie umorzona trzeba będzie bowiem zapłacić zaległość razem z odsetkami. Złożenie wniosku przed terminem płatności i wydanie decyzji po tym terminie spowoduje, że urząd będzie musiał umorzyć zaległość, która zaistniała w momencie podejmowania decyzji o umorzeniu.
Urzędy, do których można złożyć wniosek o umorzenie zaległości podatkowej
Wniosek można złożyć:
w urzędzie skarbowym.
w urzędzie skarbowym dla największych podmiotów.
I tak:
prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą wniosek składa się w US właściwym dla miejsca zamieszkania
prowadząc firmę jako osoba prawna (np.: spółka z o. o.) lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej (np.: stowarzyszenie) wniosek składa się do US właściwego dla siedziby podmiotu
prowadząc firmę, której siedziba mieści się poza Polską, ale działalność prowadzona jest na stałe w Polsce wniosek składa się do US właściwego dla stałego miejsca prowadzenia działalności
prowadząc firmę, której siedziba nie mieści się w Polsce oraz działalność nie jest również prowadzona w Polsce to wniosek należy złożyć do Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa – Śródmieście.
Do urzędów skarbowych dla największych podmiotów składa się wniosek jeżeli:
firma ma oddział w Polsce
firma osiąga wysokie przychody ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług, przynajmniej w wysokości 5 mln euro netto rocznie w przeliczeniu na złotówki
firma ma kapitał zagraniczny.
Składanie wniosku o umorzenie
Do składanego wniosku należy dołączyć wszystkie dokumenty, które uzasadniają jego złożenie. We wniosku należy wykazać ważny własny interes lub interes publiczny, jak np.:
oświadczenie o sytuacji finansowej, rodzinnej i majątkowej
informacje o bieżącej sytuacji finansowej podatnika (dane z okresowego bilansu, rachunku zysków i strat).
Brak dokumentów uzupełniających może spowodować, że urząd podejmie decyzję na podstawie materiału dowodowego jaki sam zbierze. Należy pamiętać, aby wniosek był:
podpisany. Jeżeli jest składany drogą elektroniczną musi być opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub Profilem Zaufanym.
wniosek wysłany elektronicznie wymaga wysłania przez urząd poświadczenia odbioru na wskazany adres skrzynki ePUAP. Wniosek złożony drogą tradycyjną (list lub wizyta w urzędzie) również powinien być potwierdzony przez urząd
składając wniosek elektronicznie należy podać swój adres elektroniczny.
jeżeli wniosek zostanie złożony do niewłaściwego urzędu skarbowego to nie musimy się martwić, ponieważ urząd sam prześle go do odpowiedniego.
Podatnik powinien wskazać we wniosku rodzaj ulgi o jaką wnioskuje i tylko taka ulga będzie mogła być przyznana.
Informacje jakie należy podać i zaznaczyć we wniosku
numer NIP
należy zaznaczyć o co się wnioskuje (umorzenie zaległości podatkowej, umorzenie odsetek za zwłokę, umorzenie opłaty prolongacyjnej)
przy spółce osobowej należy podać pełną nazwę firmy i REGON
przy działalności wpisanej do CEIDG podaje się imię i nazwisko oraz numer PESEL
adres siedziby firmy lub adres zamieszkania jeżeli działalność prowadzi osoba fizyczna
należy określić zakres żądania (jakie zaległości, termin zapłaty, w jakiej wysokości i za jaki okres mają być umorzone. Należy podać kwotę spłaty, numer i datę decyzji (jeżeli zaległość płacona jest na podstawie decyzji)
należy opisać swoją sytuację i podać ważne przyczyny uzasadniające prośbę o umorzenie zaległości
należy wskazać o jaką ulgę się wnioskuje (pomoc publiczna, pomoc de minimis, ulga niebędąca pomocą publiczną)
Wnioskując o pomoc de minimis do wniosku należy dołączyć:
zaświadczenia o pomocy de minimis otrzymane w roku, w którym ubiegamy się o pomoc, jak również z 2 lat poprzedzających wniosek lub oświadczenie o wielkości pomocy de minimis otrzymanej w wymienionym okresie lub oświadczenie o nieotrzymaniu takiej pomocy w tym okresie
formularz informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc de minimis lub formularz informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc de minimis przez przedsiębiorcę wykonującego usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym
sprawozdania finansowe za okres ostatnich 3 lat obrotowych sporządzone w myśl przepisów o rachunkowości.
Pełnomocnictwo szczególne i ogólne
Przedsiębiorca może do załatwiania własnych spraw podatkowych wyznaczyć pełnomocnika. Pełnomocnictwo może być:
szczególne (PPS-1) - za pełnomocnictwo trzeba zapłacić opłatę skarbową w wysokości 17 zł. Pełnomocnictwo udzielone współmałżonkowi, dzieciom, rodzicom, dziadkom jest bezpłatne. Opłatę należy zapłacić na konto urzędu miasta lub gminy właściwego dla siedziby urzędu, do którego składane jest pełnomocnictwo
ogólne (PPO-1) – pełnomocnika ogólnego ustanawia się do wszystkich spraw podatkowych. Opłata za pełnomocnictwo ogólne wynosi 0 zł. Pełnomocnikiem nie musi koniecznie być radca prawny, adwokat ani doradca podatkowy.
Sprawdzanie wniosku przez urząd
Po złożeniu wniosku o umorzenie, urząd sprawdza go pod kątem merytorycznym i formalnym. Jeżeli wniosek będzie niekompletny lub będzie zawierał błędy formalne to urząd wystosuje wezwanie do uzupełnienia informacji. Przedsiębiorca ma na to czas 7 dni licząc od daty otrzymania wezwania. Jeżeli nie zrobi tego w terminie, to wniosek nie zostanie rozpatrzony, a podatnik otrzyma postanowienie o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia. Na postanowienie można złożyć zażalenie w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania.
Decyzja o umorzeniu lub odmowie umorzenia
Aby urząd uznał prośbę o umorzenie zaległości złożony wniosek musi spełniać wszystkie wymogi. Decyzja wydawana jest w oparciu o wysłany wniosek lub z urzędu. Przedsiębiorca musi liczyć się z tym, że otrzyma odmowną decyzję o umorzeniu, nawet jeżeli wszystkie okoliczności przemawiają za przyznaniem ulgi. Decyzja odmowna nie zamyka drogi do złożenia kolejnego wniosku o umorzenie. Powinien zawierać nowe okoliczności uzasadniające prośbę. Urząd musi na nowo zbadać sprawę. Nie może odmówić wszczęcia postępowania tylko dlatego, że wcześniej wydał decyzję odmowną w danej sprawie. W niektórych przypadkach urząd może odmówić rozpatrzenia wniosku jeżeli:
wniosek zostanie złożony przez osobę niemającą do tego prawa (osoba nie jest stroną sprawy)
wniosek dotyczy spraw, których urząd nie może rozpatrzeć (brak podstawy prawnej).
Urząd może wydać decyzję o umorzeniu postępowania w sytuacji kiedy:
nie ma jeszcze lub już nie ma zobowiązania podatkowego, które zostało określone we wniosku
zobowiązanie podatkowe zostało przedawnione.
Kiedy podatnik nie otrzyma decyzji o umorzeniu?
jeżeli uzyskana kwota należności nie będzie odpowiadać kwocie w zakończonym, czy umorzonym postępowaniu likwidacyjnym lub upadłościowym bądź sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości
w przypadku śmierci przedsiębiorcy kiedy nie ma spadkobierców lub innych osób, które mogłyby dokonać zapłaty.
Decyzja o umorzeniu pozostaje w aktach sprawy.
Sprawy końcowe
Wydanie decyzji o umorzeniu jest bezpłatne. Urząd na jej podjęcie ma miesiąc czasu, chyba że sprawa jest bardziej skomplikowana, to termin ten może zostać przedłużony do 2 miesięcy i może być wydłużany o kolejne dni gdy będzie to konieczne.
Jeżeli podatnik nie zgadza się z wydanym orzeczeniem może złożyć zażalenie w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji. Odwołanie składa się do dyrektora izby administracji skarbowej za pośrednictwem naczelnika urzędu skarbowego, który wydał decyzję. Niekorzystne postanowienie wydane przez dyrektora izby skarbowej można zaskarżyć do sądu administracyjnego w terminie 30 dni od daty otrzymania decyzji.
