Terminy opłacania składek ZUS

Do obowiązków przedsiębiorcy należy opłacanie w terminie comiesięcznych składek na ZUS. Osoby prowadzące działalność gospodarczą przekazują składki na ubezpieczenia społeczne za siebie oraz pracowników, o ile takich zatrudniają. Co grozi za nieterminowe opłacanie składek?

Rodzaje składek ZUS

Jednym z podstawowych obowiązków każdego przedsiębiorcy jest opłacanie składek do ZUS-u oraz dokonywanie rozliczeń podatkowych. Regulacje dotyczące ubezpieczeń społecznych zawiera ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. 

Składki ZUS dzielą się na:

• obowiązkowe:
  • ubezpieczenie emerytalne
  • ubezpieczenie rentowe
  • ubezpieczenie wypadkowe
  • ubezpieczenie zdrowotne
  • Fundusz Pracy (opłacane w określonych warunkach)
• dobrowolne:
  • ubezpieczenie chorobowe.

Z opłacania obowiązkowych ubezpieczeń społecznych nie można zrezygnować. Jednak w niektórych sytuacjach przedsiębiorca może zostać zwolniony z tego obowiązku. Składka na ubezpieczenie chorobowe ma charakter dobrowolny i to przedsiębiorca decyduje czy chce ją opłacać, czy też nie. Opłacanie ubezpieczenia chorobowego daje możliwość otrzymania zasiłku chorobowego, a także daje prawo do pobierania zasiłku macierzyńskiego. 

Terminy opłacania składek

Składki ZUS w zależności od rodzaju prowadzonej działalności opłaca się w różnych terminach:

• do 5 dnia kolejnego miesiąca – jednostki i zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze
• do 10 dnia kolejnego miesiąca – osoby fizyczne opłacające składki tylko za siebie
• do 15 dnia kolejnego miesiąca – pozostali podatnicy.

Składki muszą być zapłacone i zaksięgowane na koncie ZUS w podanych wyżej terminach. Jeżeli data zapłaty przypada na dzień wolny od pracy, to wtedy termin płatności przesuwa się na pierwszy dzień roboczy następujący po dniu wolnym. 

Deklaracje rozliczeniowe ZUS DRA

Wysokość składek płaconych przez przedsiębiorcę zależy od wysokości podstawy, od której się je wylicza, a także od tego czy przedsiębiorca jest zwolniony z opłacania części składek, dlatego ich wysokość może być różna. 
Obowiązkiem przedsiębiorcy jest comiesięczne sporządzanie i przekazywanie do ZUS-u deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA, w której powinien wykazać wyliczone składki z podziałem na rodzaj i wysokość, a także podstawę, od której zostały one naliczone. Deklarację należy wysłać w terminach obowiązujących dla zapłaty składek. Przedsiębiorca może zostać zwolniony z obowiązku przesyłania do ZUS-u deklaracji ZUS DRA pod warunkiem, że płaci składki tylko za siebie i każdego miesiąca opłaca składki w takiej samej wysokości. Wystarczy, że prześle pierwszą deklarację z wyliczeniami za pełny miesiąc. 

Składki ZUS niezapłacone w terminie

Każdy przedsiębiorca zobowiązany jest do terminowego opłacania składek ZUS. Karą za niedotrzymanie terminu jest zapłata odsetek od należnej składki. Jeżeli kwota odsetek nie przekracza wartości 6,60 zł, to odsetki są anulowane. Kara za opóźnienie może wynieść nawet 5 000 zł. 

Osoby, które opłacają składki na zasadzie dobrowolności muszą szczególnie pamiętać o wyznaczonym terminie zapłaty, ponieważ w ich przypadku opóźnienie w zapłacie może skutkować utratą ubezpieczenia. Brak zapłaty dobrowolnej składki chorobowej może oznaczać utratę prawa do zasiłku chorobowego. Ubezpieczenie można przywrócić wypełniając ponownie wniosek. 

Składki ZUS – kiedy nie trzeba ich płacić?

W przepisach znajdują się wskazania sytuacji kiedy przedsiębiorca może zostać zwolniony z opłacania składek. 

• Zbieg tytułów do ubezpieczenia
  to najczęściej występująca sytuacja. W tym przypadku osoba ubezpieczona, również przedsiębiorca oprócz prowadzonej działalności posiada także inne tytuły, od których odprowadzane są składki na ubezpieczenia społeczne. Zgodnie z ogólną zasadą obowiązkowe składki społeczne opłaca się od podstawy w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia jakie obowiązuje w danym roku. Dodatkowe źródła przychodu powyżej tej kwoty są zwolnione z objęcia ich obowiązkowymi składkami społecznymi
• Zawieszenie działalności gospodarczej
  Osoba prowadząca działalność gospodarczą ma prawo zawiesić jej prowadzenie na dowolny okres czasu. W tym okresie przedsiębiorca zostaje zwolniony z opłacania składek ZUS jeżeli spełni warunek, że zawieszenie będzie trwało dłużej niż 30 dni. Zawieszenie na krótszy okres nie zwalnia z zapłaty składek. W okresie zwolnienia z opłat, przedsiębiorca może podlegać pod ubezpieczenie zdrowotne z innego tytułu, chociażby z rejestracji jako osoba bezrobotna. 

Obniżone składki ZUS

Obecnie nie wszyscy przedsiębiorcy opłacają składki w pełnej wysokości. Wielu z nich korzysta z preferencyjnych warunków oraz przysługujących im ulg. Jedynie składka zdrowotna jest jednakowa dla wszystkich. W 2021 roku jej wysokość wynosi 381,81 zł. 

Ulga na start
przeznaczona jest dla przedsiębiorców, którzy rozpoczynają działalność po raz pierwszy. Ulga przysługuje przez pół roku. Za ten okres przedsiębiorcy opłacają jedynie składkę zdrowotną, czyli tzw. mały ZUS.

Preferencyjne składki ZUS
Po zakończeniu obowiązywania ulgi na start przedsiębiorca może skorzystać z kolejnej ulgi i opłacać składki ZUS na ubezpieczenia społeczne liczone od preferencyjnej podstawy (od 840 zł, czyli 265,78 zł). Do kwoty tej należy doliczyć składkę zdrowotną w pełnej wysokości (381,81 zł), co razem daje kwotę 647,59 zł. Przedsiębiorcy korzystający z preferencji zwolnieni są z opłacania składki na Fundusz Pracy. Składki preferencyjne obowiązują przez okres 24 miesięcy. 

Składki od dochodu – dla małych działalności
Po zakończeniu okresu opłacania składek preferencyjnych, przedsiębiorca zobowiązany jest do opłacania pełnego ZUS-u (tzw. duży ZUS). Przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność i osiągają niewielkie przychody przez cały rok, które nie przekraczają wartości 120 000 zł i nie mogą już skorzystać z wcześniej wymienionych ulg, mają możliwość opłacania składek od dochodu. Ich wysokość zależy od wysokości dochodu osiągniętego w poprzednim roku. Podstawę składek ustala się wg określonego wzoru. 

PRZYKŁAD 1
Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą. Składki ZUS opłaca od podstawy składek preferencyjnych, które w 2021 roku wynoszą 840 zł. Dodatkowo podjął zatrudnienie na podstawie umowy o pracę z wynagrodzeniem 3 000 zł. 
W opisanym przypadku przedsiębiorca opłaca składki z tytułu umowy o pracę. Z działalności musi opłacić jedynie składkę zdrowotną. W jego przypadku składki społeczne są dobrowolne. 

PRZYKŁAD 2
Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą już kilka lat. Składki na ZUS opłaca w pełnej wysokości. Nie korzysta z żadnej ulgi. Składki wyliczane są od podstawy 3 155,40 zł (2021 rok). W ostatnim czasie przedsiębiorca podjął zatrudnienie na ½ etatu z wynagrodzeniem 1 500 zł brutto. Przedsiębiorca musi opłacać składki ZUS w pełnej wysokości zarówno z umowy o pracę, jak i działalności gospodarczej. 

PRZYKŁAD 3
Przedsiębiorca osiąga przychód z działalności, który w 2020 roku wyniósł 94 000 zł. Z tego powodu przedsiębiorca zgłosił chęć opłacania składek od dochodu. Podstawa składek ZUS w 2021 roku wyniosła 2 965,17 zł. 

	Ulga na start	Ulga preferencyjna	Składki od dochodu	Duży ZUS
Podstawa składek społecznych w 2021 roku	-	840 zł	2965,17 zł (przykład 3)	3 155,40 zł
Składka emerytalna	-	163,97 zł	578,80 zł	615,93 zł
Składka rentowa	-	67,20 zł	237,21 zł	252,43 zł
Składka wypadkowa	-	14,03 zł	49,52 zł	52,70 zł
Składka chorobowa	-	20,58 zł	72,65 zł	77,31 zł
Składka na Fundusz Pracy	-	-	72,65 zł	77,31 zł
Składka zdrowotna	381,81 zł	381,81 zł	381,81 zł	381,81 zł
Suma	381,81 zł	647,59 zł	1 392,64 zł	1 457,49 zł

Składki ZUS opłacane za współpracownika

Często przedsiębiorca przy prowadzeniu firmy korzysta z pomocy członków rodziny. Osoba pomagająca powinna zostać zgłoszona do ubezpieczeń w ZUS-ie jako osoba współpracująca. Osobą współpracującą może być: współmałżonek, rodzice, dzieci własne lub przysposobione, macocha i ojczym pod warunkiem, że przedsiębiorca prowadzi z tymi osobami wspólne gospodarstwo domowe. Wysokość składek ubezpieczeniowych za osoby współpracujące jest taka sama jak za przedsiębiorcę, z zastrzeżeniem, że osoba współpracująca nie może korzystać z ulg i zawsze będzie opłacała składkę wyliczoną od podstawy 60% prognozowanego wynagrodzenia przeciętnego. W przypadku kiedy osoba współpracująca posiada jeszcze inny tytuł do objęcia ubezpieczeniem o podstawie równej lub wyższej od minimalnego wynagrodzenia, to z tytułu pracy w firmie jako członek rodziny, opłaca jedynie składkę zdrowotną. Przedsiębiorca ma obowiązek zapłaty w całości składki ZUS za osobę współpracującą.

Data publikacji: 2021-08-26, autor: FakturaXL