Z dniem 1 stycznia 2021 roku zmieniły się przepisy dotyczące umów o dzieło. Od tego dnia płatnicy składek oraz osoby fizyczne mają obowiązek przekazywania do ZUS informacji dotyczących zawieranych umów o dzieło. W tym celu został wprowadzony nowy formularz.
Nowy obowiązek wynika z art. 22 ustawy z dnia 31 marca 2020 roku o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywoływanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 r., poz. 568 z późn. zm.). Jednymi ze zmian jakie zostały uwzględnione w przepisie są te dotyczące ubezpieczeń społecznych.
Od teraz zleceniodawca będący płatnikiem składek oraz osoba fizyczna zawierająca z wykonawcą umowę o dzieło mają obowiązek zgłoszenia tego do ZUS-u. Z obowiązku zwolnione są:
podmioty i jednostki organizacyjne niebędące płatnikami składek
pracodawcy zawierający umowę o dzieło z własnym pracownikiem
umowy zawarte z innym podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą, ale wykonywane na rzecz własnego pracodawcy
umowy zawarte z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą na wykonanie usług wchodzących w zakres prowadzonej działalności.
Formularz zgłoszeniowy – zmiany
Podmiot zgłaszający zawartą umowę o dzieło z wykonawcą ma obowiązek zgłosić ją do ZUS w terminie 7 dni licząc od dnia następującego po dniu podpisania umowy. Do zgłoszenia służy nowy formularz RUD – Zgłoszenie umowy o dzieło. Należy w nim zawrzeć takie dane, jak:
dane identyfikacyjne i adresowe podmiotu zamawiającego wykonanie umowy o dzieło - blok I
dane wykonawcy umowy o dzieło - blok II
informacja o zawartych umowach o dzieło - blok III.
Formularz można wysłać elektronicznie za pomocą Platformy Usług Elektronicznych PUE ZUS lub skorzystać z tradycyjnej drogi i wypełnić formularz w formie papierowej, a następnie złożyć go osobiście w oddziale ZUS. Formularz elektroniczny wypełnia się i wysyła oddzielnie dla każdego zgłaszanego wykonawcy. Na jednym wniosku można wykazać informacje o maksymalnie 10 zawartych umowach o dzieło z jednym wykonawcą. Wzór formularza RUD zawiera załącznik nr 24 do Rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 20 grudnia 2020 roku w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących (Dz. U. z 2020 r. poz. 2366).
Sankcje za niezgłoszenie umowy o dzieło
Celem wprowadzonych zmian związanych z obowiązkiem zgłaszania umów o dzieło do ZUS jest między innymi zwiększenie skuteczności pomocy wykonawcom w ramach tarczy antykryzysowej. Poza tym ewidencjonowanie przez ZUS zawieranych umów o dzieło pozwoli organowi szybciej zweryfikować obowiązek zgłaszania do ubezpieczeń społecznych osób, które wykonują umowy o przesłankach kwalifikujących je do umów zlecenia, a nie o dzieło, a obecnie umowy zlecenia objęte są obowiązkiem opłacania składek na ZUS. Zgłoszeniem do ZUS objęte są nie tylko umowy zawarte w formie pisemnej, ale również ustnej, jeżeli zawierane są w sposób cykliczny, np.: każdego miesiąca.
Zleceniodawca, który nie zgłosi umowy o dzieło naraża siebie na karę grzywny w wysokości 5 000 zł. Grzywna nie jest nakładana z urzędu. ZUS wcześniej musi wystąpić do sądu z wnioskiem o ukaranie. Jeżeli ZUS stwierdzi, że umowa o dzieło wykazana we wniosku RUD została zawarta niezgodnie z prawem, to może przekształcić ją w umowę zlecenia. Jeżeli tak się stanie, to zleceniodawca zobowiązany będzie do zapłaty zaległych składek na ubezpieczenie.
