Nieodpłatne przekazanie towarów podlega opodatkowaniu podatkiem VAT jeżeli przy ich nabyciu podatnik miał prawo do odliczenia podatku naliczonego. Nie dotyczy to jednak towarów będących prezentami o malej wartości, jak również próbek towaru, ani towarów uznanych za materiały o charakterze reklamowym i informacyjnym. W ich przypadku konieczne jest ustalenie czy przekazane materiały nie stanowią dla ich odbiorcy wartości konsumpcyjnej.
Przekazanie materiałów reklamowych kontrahentowi – kiedy trzeba zapłacić podatek VAT?
Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT nieodpłatne przekazanie przez podatnika towarów należących do jego firmy, a w szczególności:
przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, także byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia
inne darowizny
zostały zrównane z odpłatną dostawą towarów jeżeli podatnikowi przysługiwało w całości lub w części prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych. W przypadku kiedy nieodpłatne przekazanie towarów podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, to stosuje się stawki podatkowe jakie są właściwe dla sprzedaży danego towaru na obszarze kraju. W tym wypadku obowiązek podatkowy w podatku VAT powstaje w chwili dokonania dostawy, czyli przekazania towarów (zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT). Opodatkowaniu VAT nie podlega nieodpłatne przekazanie towarów będących prezentami o małej wartości oraz próbki towarów pod warunkiem, że zostają przekazane na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika.
Definicja prezentu
Prezentami o małej wartości są towary przekazywane przez podatnika jednej osobie, których:
łączna wartość nie przekracza w roku podatkowym kwoty 100 zł o ile podatnik prowadzi ewidencję, która pozwala ustalić tożsamość obdarowanych osób
przekazanie nie zostało ujęte w ewidencji prowadzonej przez podatnika dzięki, której można ustalić tożsamość osób o ile jednostkowa cena nabycia towaru netto lub gdy nie jest znana cena nabycia, to jednostkowy koszt wytworzenia, które określone w momencie przekazywania towaru nie przekraczają kwoty 10 zł.
Czym jest próbka towaru?
Próbką towaru jest egzemplarz towaru lub jego niewielka ilość, które pozwalają ocenić cechy i właściwości towaru w jego końcowej postaci z zastrzeżeniem, że wręczenie próbki przez podatnika ma na celu:
promocję towaru
nie służy zasadniczo zaspokajaniu potrzeb odbiorcy końcowego w zakresie tego towaru pod warunkiem, że zaspokojenie potrzeb odbiorcy jest nieodłącznym elementem promocji danego towaru, co w konsekwencji ma skłonić odbiorcę do zakupu promowanego towaru.
W związku z powyższym nieodpłatne przekazanie towarów spełniających definicję prezentów o małej wartości lub próbek towaru nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
PRZYKŁAD 1 Podatnik w czerwcu 2021 roku zakupił 500 sztuk długopisów reklamowych, na których zostało nadrukowane logo jego firmy. Jedna sztuka długopisu kosztowała 2 zł netto. Podatnik miał prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupu długopisów w rozliczeniu za czerwiec 2021 roku. W lipcu 2021 roku odbywały się targi handlowe, podczas których podatnik przekazał nieodpłatnie wszystkie długopisy osobom, które odwiedziły jego stoisko. Podatnik nie prowadził ewidencji osób, którym zostały przekazane długopisy reklamowe.
Nieodpłatne przekazanie długopisów osobom odwiedzającym stoisko nie podlega opodatkowaniu VAT, ponieważ mogą one zostać uznane za prezenty o małej wartości. Jednocześnie podatnik zachowuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia długopisów.
Nieodpłatne przekazanie w calach reklamowych, a rezygnacja z odliczenia VAT
Opodatkowanie nieodpłatnego przekazania towarów za każdy raz zależy od przysługującego podatnikowi prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu towarów, które mają być przedmiotem przekazania. Jeżeli podatnikowi nie przysługiwało takie prawo, to nieodpłatne przekazanie towarów nie podlega opodatkowaniu. Podatnik, który przekazuje towary w celu reklamowym, a działalność, którą prowadzi jest opodatkowana VAT, to prawo do odliczenia podatku naliczonego mu przysługuje. Art. 7 ust. 2 ustawy o VAT mówi o przysługującym podatnikowi prawie do odliczenia podatku naliczonego. Wyłączenie z opodatkowania nie obejmuje przypadków, w których podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, ale z tego prawa nie skorzystał. Bez znaczenia jest powód, dla którego podatnik nie dokonał odliczenia. Fakt ten nie ma też wpływu na obowiązek opodatkowania VAT nieodpłatnego przekazania towarów.
PRZYKŁAD 2 W sierpniu 2021 roku podatnik dokonał w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nieodpłatnego przekazania towarów w celach reklamowych, innemu krajowemu podatnikowi VAT. Przekazany został zestaw artykułów piśmienniczych z logo firmy o wartości 1 200 zł w cenie nabycia brutto. Zestaw został kupiony przez podatnika w maju 2021 roku. Podatnik już w momencie zakupu wiedział, że towar zostanie przekazany nieodpłatnie kontrahentowi, dlatego przy jego nabyciu nie odliczył podatku VAT naliczonego.
W tej sytuacji nieodpłatne przekazanie zestawu klientowi, spełnia definicję zawartą w art. 7 ust. 2 ustawy. Przekazany towar nie jest prezentem o małej wartości, ani nie jest też próbką towaru. W tym wypadku nieodpłatne przekazanie podlega opodatkowaniu VAT. Obowiązek podatkowy z tytułu przekazania towaru powstanie w sierpniu 2021 roku, w momencie nieodpłatnego przekazania towaru.
W przypadku kiedy podatnik nie skorzysta z przysługującego mu prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towaru będącego przedmiotem przekazania, to i tak nie ma to wpływu na obowiązek opodatkowania nieodpłatnego przekazania. Podatnik ma prawo do zmiany decyzji co do odliczenia i może złożyć korektę deklaracji za miesiąc otrzymania faktury. Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy warunek dotyczący prawa podatnika do odliczenia podatku naliczonego odnosi się do odliczenia podatku naliczonego w całości, jak również do odliczenia częściowego. W tym wypadku decydujący jest fakt, że podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia, a nie wielkość odliczenia.
Nieodpłatne przekazanie towarów, a ich walor konsumpcyjny
Opodatkowanie nieodpłatnego przekazania towarów uzależnione jest od ich wartości. Przekazanie produktów, które zgodnie z definicją są prezentami o małej wartości nie podlega opodatkowaniu VAT. Natomiast towary takie jak zestaw piśmienniczy o wyższej wartości podlegają opodatkowaniu VAT. Zastosowanie kryterium wartościowego jest konieczne, ponieważ towary z logo firmy mają co prawda charakter reklamowy, ale stanowią też dla przyjmującego walor konsumpcyjny.
Wymienione zasady znajdują zastosowanie także przy innych czynnościach, jak np. przy przekazaniu klientom kalendarzy firmowych lub notesów z nadrukowanym logo. Wymienione towary mają dla konsumenta wartość użytkową. Jeżeli nie spełniają definicji prezentów o małej wartości, to ich nieodpłatne przekazanie może podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. W tym wypadku walor konsumpcyjny ma decydujące znaczenie przy objęciu podatkiem VAT nieodpłatnego przekazania. Jeżeli przekazywany towar stanowi dla konsumenta wartość użytkową, co powoduje, że pojawia się u niego przysporzenie majątkowe, to nieodpłatne przekazanie podlega opodatkowaniu VAT pod warunkiem, że towar nie spełnia definicji prezentu o małej wartości ani próbki i podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT.
Nieodpłatne przekazywanie towarów, takich jak np.:
katalogi produktów
ulotki
plakaty reklamowe
inne materiały informacyjne
nie ma dla odbiorcy charakteru konsumpcyjnego. W tym przypadku przeniesienie własności na rzecz odbiorcy nie zaspokaja potrzeb klienta, ale ma na celu przekazanie informacji o firmie oraz produktach osoby przekazującej. Zadaniem wymienionych wyżej towarów jest doprowadzenie do zwiększenia sprzedaży produktów przez odpowiednią reklamę. W zasadzie towary te nie mogą zostać wykorzystane przez przyjmującego do innych celów, co jest oznaką, że w ich przypadku nie występuje wartość konsumpcyjna i użytkowa. Brak waloru konsumpcyjnego przekazywanych produktów oznacza, że czynności które ich dotyczą nie można uznać za dostawę przez co nie podlegają one opodatkowaniu VAT.
Wymienione towary i tak najczęściej spełniają definicję prezentów o niskiej wartości i w związku z tym opodatkowanie ich przekazania i tak byłoby wyłączone w oparciu o przepisy z art. 7 ust. 3 ustawy. W przypadku kiedy wartość nabycia przekracza 10 zł netto, to uznanie towaru za prezent o małej wartości wymagałoby prowadzenia ewidencji, na podstawie której można byłoby ustalić tożsamość osób, którym zostały przekazane towary. Brak charakteru konsumpcyjnego produktów oznacza, że ich przekazanie jest wyłączone z opodatkowania VAT i to bez względu na wartość towarów.
PRZYKŁAD 3 W czerwcu 2021 roku podatnik złożył zamówienie na przygotowanie i druk katalogów produktów jego firmy w formie książki. Zlecenie objęło 100 sztuk katalogów. Cena jednego katalogu wyniosła 20 zł. Katalogi zostały dostarczone do firmy podatnika w sierpniu 2021 roku, a następnie zostały przekazane nieodpłatnie do głównych kontrahentów firmy. Podatnik skorzystał z przysługującego mu prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu druku katalogów. W opisanej sytuacji przekazane nieodpłatnie katalogi nie mają dla odbiorców waloru konsumpcyjnego i ich wydanie nie podlega opodatkowaniu VAT.
Podobne zasady dotyczą również innych towarów służących do reklamy produktów, a których wartość znacznie przekracza kryteria dotyczące prezentów o malej wartości, jak np. banery reklamowe, flagi, standy, stojaki na produkty itp. zakłada się, że nie mają one dla przyjmującego wartości użytkowej i konsumpcyjnej, a celem przekazania jest tylko reklama produktów sprzedającego przez ich odpowiednią ekspozycję w celu zwiększenie wartości obrotu. Takie stanowisko prezentuje także Naczelny Sąd Administracyjny oraz interpretacje organów podatkowych. Przykładem może być interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 19 listopada 2018 roku, sygn. 0114-KDIP1-1.4012.671.2018.1.KBR, w której zostało wskazane:
W analizowanych okolicznościach, nieodpłatne wydanie Kontrahentom Materiałów reklamowych oraz standów, banerów i tablic reklamowych nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, pomimo że Materiały te nie stanowią prezentów o małej wartości w rozumieniu art. 7 ust. 4 ustawy VAT i próbek, o których mowa w art. 7 ust. 7 tej ustawy. Przyczyną pozostawienia poza zakresem podatku VAT tych wydań jest brak ich konsumpcyjnego charakteru. Z wniosku wynika, że wydawane przez Wnioskodawcę materiały informacyjne i reklamowe oraz standy, banery, tablice reklamowe (z funkcją informacyjną) pełnią funkcję nośnika informacji handlowej i powinny być przez Kontrahentów eksponowane w widocznych miejscach. Przekazanie ww. towarów ma na celu dotarcie do potencjalnych klientów i przedstawienie im oferty sprzedaży towarów oferowanych przez Spółkę za pośrednictwem Kontrahentów. Oznacza to, że odbiorca wydawanych towarów nie odnosi żadnej korzyści konsumpcyjnej, nie jest też w wyniku dokonanej dostawy zaspokojona jakakolwiek jego potrzeba, ani też nie pojawia się wskutek tego przysporzenie majątkowe. Wskazane we wniosku materiały reklamowe nie posiadają więc wartości konsumpcyjnej, użytkowej. Dokonując nieodpłatnego przekazania towarów niebędących prezentami o małej wartości, każdorazowo należy więc analizować, czy towary te mają dla odbiorcy walor konsumpcyjny. Przy braku takiego waloru czynność ich przekazania nie podlega rygorom ustawy. Natomiast gdy przekazywany towar ma dla kontrahenta również charakter użytkowy (konsumpcyjny), przekazanie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie przepisów art. 7 ust. 2 ustawy.
Przekazanie próbek towaru posiadających wartość użytkową
Podobne zasady jak te wymienione powyżej obowiązują również w przypadku przekazania kontrahentom próbek towarów przeznaczonych do testowania. Aby czynność została uznana za nieopodatkowaną VAT, nie wystarczy samo wykazanie, że przekazanie miało charakter promocyjny. Zasadniczo towar nie może służyć zaspokojeniu potrzeb odbiorcy końcowego, chyba że zaspokojenie potrzeb danego klienta jest nieodłącznym elementem promocji towaru w zakresie tego towaru, co w konsekwencji ma skłonić danego odbiorcę do zakupu promowanego przedmiotu. Za przykład mogą służyć różnego rodzaju towary przekazywane nieodpłatnie w celach reklamowych blogerom internetowym. Przekazywane w ten sposób produkty służą rzeczywiście celom reklamowym. Otrzymany produkt ma też dla odbiorcy określoną wartość użytkową i w związku z tym występuje walor konsumpcyjny oraz przysporzenie majątkowe u odbiorcy. Zagadnienia te były często omawiane w interpretacjach organów podatkowych. Na przykład w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 10 maja 2017 roku, sygn. 0114-KDIP4.4012.60.2017.1.MP wydanej w przedmiotowej sprawie dotyczącej sytuacji kiedy firma odzieżowa przekazała blogerkom modowym i modelkom egzemplarze ubrań, w których wymienione osoby miały prezentować stroje na różnych pokazach lub spotkaniach. Organ podatkowy potwierdził, że przekazanie ubrań stanowi reklamę i promocję produktów sprzedającego, ale jednocześnie służy zaspokajaniu potrzeb odbiorcy końcowego, którym są blogerki i modelki w zakresie tego towaru. Uzasadnieniem jest fakt, że ubrania mogą być wykorzystywane nie tylko w trakcie pokazów, ale także w życiu prywatnym, ponieważ odzież po przekazaniu stanowi własność wymienionych osób. W orzecznictwie organu podatkowego można przeczytać, że:
(…) warunek określony w art. 7 ust. 7 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług nie zostanie spełniony. Nie ma w tym przypadku znaczenia podnoszony przez Wnioskodawcę argument, że osoba otrzymująca określony produkt nie zgłaszała na niego zapotrzebowania.
W innej interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 21 maja 2018 roku, sygn. 0114-KDIP1-1.4012.190.2018.3.KOM, która dotyczyła nieodpłatnego przekazania blogerom internetowym egzemplarzy wózków dziecięcych celem ich promowania, organ podatkowy stwierdził, że przekazywane wózki nie mogą zostać sklasyfikowane jako próbki, których przekazanie nie podlega VAT.
