Usługi doradcze są coraz bardziej popularne. Mogą dotyczyć każdej dziedziny. Największą popularnością cieszy się doradztwo dotyczące czynności podatkowych, prawnych, a także finansowych. Czy przedsiębiorca, który korzysta z usług doradczych ma prawo do odliczenia VAT od takiej usługi?
Podatnikowi nie zawsze przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego od dokonanego zakupu, dlatego przedsiębiorca ma obowiązek sprawdzić, czy dany wydatek spełnia warunki do odliczenia VAT. Ogólna zasada mówi, że podatnik ma prawo odliczyć podatek naliczony od nabywanych towarów i usług jeżeli towary/usługi mają związek z działalnością opodatkowaną wykonywaną przez przedsiębiorcę. W sytuacji kiedy przedsiębiorca wykonuje czynności zwolnione z VAT, to nie ma prawa do odliczenia VAT od poniesionych wydatków. Natomiast jeżeli zakupy związane są zarówno z czynnościami zwolnionymi, jak i z opodatkowanymi, to podatnik może odliczyć podatek VAT tylko w tej części jaka odnosi się do czynności opodatkowanych. Aby wydatek mógł zostać odliczony, to przedsiębiorca musi być w posiadaniu dokumentu potwierdzającego zakup, czyli faktury z wyszczególnioną kwotą podatku VAT.
Zgodnie z art. 88 ust. 4 ustawy o VAT, podatnicy którzy nie są czynnymi podatnikami VAT nie mogą obniżyć kwoty, ani nie mają prawa do zwrotu różnicy podatku należnego. Zgodnie z powyższym, prawa do odliczenia VAT nie mają:
podmioty niebędące podatnikami VAT
podmioty zwolnione z VAT na podstawie art. 113 ustawy o VAT
pomioty prowadzące tylko działalność zwolnioną z VAT.
Dodatkowo prawo do odliczenia VAT zostało ograniczone w stosunku do niektórych towarów i usług. Dotyczy między innymi usług gastronomicznych z wyłączeniem gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów w przypadku świadczenia usług przewozu osób lub usług hotelowych. Więcej przykładów sytuacji w przypadku, których przedsiębiorcy nie mają prawa do odliczenia VAT zawiera art. 88 ust. 3a ustawy o VAT. Przykładowo może to być np. sytuacja kiedy faktura została wystawiona na nieistniejący podmiot lub zawiera czynności, które nie zostały dokonane.
Usługi doradcze – prawo do odliczenia VAT
Zakres usług doradczych jest dość rozległy. Prawo do odliczenia VAT uzależnione jest od charakteru usługi, dlatego każdy podatnik powinien sam ocenić związek pomiędzy poniesionym wydatkiem, a prowadzoną działalnością i wykonywanymi w niej czynnościami opodatkowanymi. Usługi doradcze nie zostały wyłączone z możliwości odliczania VAT, dlatego przy ocenie występowania prawa do odliczenia podatku, pod uwagę należy wziąć ogólne zasady związane z odliczaniem VAT obowiązujące przy nabyciu towarów i usług. Przedsiębiorca w celu ustalenia prawa do odliczenia VAT z faktur dokumentujących zakup usług doradczych pod uwagę musi wziąć charakter występujący pomiędzy poniesionym wydatkiem, a prowadzoną działalnością gospodarczą. Związek może być bezpośredni lub pośredni. Bezpośredni to taki, w którym nabywane towary lub usługi przedsiębiorca wykorzystuje do dalszej odsprzedaży, co może jedynie oznaczać, że są one bezpośrednio związane z czynnościami opodatkowanymi jakie przedsiębiorca wykonuje w prowadzonej działalności gospodarczej. Związek pośredni ma miejsce wtedy kiedy zakup towarów i usług jest przyczyną dążącą pośrednio do uzyskania obrotu przez przedsiębiorcę.
Działalność mieszana, a odliczanie VAT
W przypadku, kiedy przedsiębiorca wykonuje zarówno czynności opodatkowane, jak i zwolnione, to oznacza że prowadzi sprzedaż mieszaną. W tym przypadku trudno jest przyporządkować dany wydatek do rodzaju czynności, dlatego podatek VAT należy obliczyć proporcjonalnie.
Zgodnie z art. 90 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług przy odliczaniu VAT w działalności mieszanej przedsiębiorca powinien ustalić wysokość odliczenia na podstawie proporcji w oparciu o udział rocznego obrotu uzyskany z tych czynności w związku, z którymi przysługuje mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego oraz z tych czynności, które pozbawiają go prawa do obniżenia.
Przedsiębiorcy prowadzący działalność mieszaną ustalając prawo do odliczenia VAT od zakupu powinni określić, czy dany wydatek związany jest z:
czynnościami opodatkowanymi VAT
czynnościami zwolnionymi z VAT
czynnościami opodatkowanymi i zwolnionymi z VAT.
Usługi doradcze, a prawo do odliczenia VAT przy działalności mieszanej w świetle interpretacji indywidualnej
W sprawie ustalenia prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących usługi związane z doradztwem podatkowym i prawniczym wystawionym przez doradcę zostały wydane interpretacje indywidualne. Jedną z nich jest interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 13 maja 2021 roku o sygn. 0114-KDIP4-1.4012.212.2021.1.PS. Interpretacja została wydana na wniosek gminy będącej czynnym podatnikiem VAT. Gmina realizuje wiele różnych zadań, które obejmują czynności opodatkowane VAT, zwolnione z VAT oraz niepodlegające opodatkowaniu VAT.
Gmina od poniesionych wydatków ma prawo odliczyć VAT naliczony z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług w wysokości:
100% - pełne prawo do odliczenia VAT
brak prawa do odliczenia VAT
prawo do odliczenia VAT z zastosowaniem tzw. prewspółczynnika, który został wskazany w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT
prawo do odliczenia VAT z zastosowaniem współczynnika wymienionego w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT
prawo do odliczenia VAT z zastosowaniem prewspółczynnika wymienionego w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT oraz z zastosowaniem współczynnika wymienionego w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT.
Gmina na świadczenie usług doradztwa podatkowego oraz usług prawnych zawiera z podmiotami je świadczącymi, umowy o współpracę. Doradcy z tytułu świadczonych usług wystawiają gminie faktury dokumentujące wykonane czynności zawierające kwotę podatku VAT naliczonego zgodnie z obowiązującą stawką VAT. Wynagrodzenie doradcy jest wynagrodzeniem za sukces, znane też pod nazwą wynagrodzenie za rezultat. Jego wysokość zależy od osiągniętego efektu pracy doradcy. Jest określone jako procentowa część kwoty VAT jaki gmina odzyskała od poniesionego wydatku (w przeszłości, obecnie i w przyszłości), dla którego przysługiwało jej prawo do odliczenia VAT w całości (100%), z zastosowaniem tzw. współczynnika lub z zastosowaniem tzw. prewspółczynnika bądź jednoczesnego zastosowania prewspółczynnika i współczynnika. Wydatki stanowiące wynagrodzenie doradcy traktowane są przez gminę jak wydatki związane z usługami, dla których wynagrodzenie jest wynagrodzeniem za sukces, tak samo jak wydatek gdzie odliczenie VAT jest podstawą kalkulacji wynagrodzenia za sukces.
W składanym wniosku, gmina zadała pytanie dotyczące prawa do odliczenia VAT od usług doradczych/prawniczych. Stanowisko gminy jest takie, że prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur wystawionych przez doradcę dokumentujących usługę w części jaka dotyczy wynagrodzenia za sukces jest takie samo jak prawo do odliczenia VAT naliczonego od wydatku, którego odliczenie stosuje gmina stanowiące podstawę kalkulacji wynagrodzenia doradcy, czyli odliczenie pełne, z zastosowaniem prewspółczynnika, z zastosowaniem współczynnika lub z zastosowaniem prewspółczynnika i współczynnika. Dyrektor KIS w wydanej interpretacji potwierdził, że stanowisko gminy będącej wnioskodawcą jest prawidłowe i potwierdził prawo do odliczenia VAT od zakupu usług doradczych w części dotyczącej wynagrodzenia za sukces, w sposób jaki jest tożsamy z prawem do odliczenia VAT naliczonego od wydatku, dla którego odliczenie przez gminę jest podstawą kalkulacji wynagrodzenia doradcy (odliczenie pełne, przy zastosowaniu prewspółczynnika, współczynnika lub jednocześnie przy zastosowaniu prewspółczynnika i współczynnika).
