Co to jest zarząd sukcesyjny firmy?

W ustawie o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwa osoby fizycznej oraz innych ułatwieniach dotyczących sukcesji przedsiębiorstwa znajdują się szczegółowe informacje umożliwiające zastosowanie dokładnych zasad wyznaczania oraz zarządzania przedsiębiorstwem w spadku. Wskazówki dotyczące zarządu sukcesyjnego oraz sposobów jego ustanawiania znajdują się poniżej.

Przedsiębiorstwo w spadku a zarząd sukcesyjny

Przedsiębiorstwo w spadku tworzą składniki niematerialne oraz materialne, dedykowane do prowadzenia działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę, będące mieniem przedsiębiorcy w momencie jego śmierci.

Gdy w chwili śmierci przedsiębiorcy firma była w całości mieniem jego oraz jego małżonka, za przedsiębiorstwo w spadku uznaje się całe przedsiębiorstwo.

Do przedsiębiorstwa w spadku zalicza się składniki niematerialne i materialne dedykowane do prowadzenia działalności gospodarczej, nabyte przez zarządcę sukcesyjnego bądź na podstawie czynności zachowawczych, obowiązujących od momentu śmierci przedsiębiorcy aż do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego lub opcjonalnie do wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego.

Zgodnie z ustawą, właściciel przedsiębiorstwa w spadku to:

• osoba, która zgodnie z prawomocnym postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowanym aktem poświadczenia dziedziczenia albo europejskim poświadczeniem spadkowym uzyskała przedsiębiorstwo w spadku, na podstawie powołania do spadku z ustawy bądź testamentu albo opcjonalnie nabyła przedsiębiorstwo, bądź udział w przedsiębiorstwie poprzez zapis windykacyjny,
• małżonek przedsiębiorcy, jeżeli przedsiębiorstwo w spadku było w całości mieniem przedsiębiorcy oraz małżonka posiadającego udział w przedsiębiorstwie w spadku,
• osoba nabywająca przedsiębiorstwo w spadku bądź udział w przedsiębiorstwie w spadku bezpośrednio od osoby wskazanej we wcześniejszych punktach, wliczając do tego osobę prawną bądź jednostkę organizacyjną, do której wniesiono przedsiębiorstwo tytułem wkładu - jeżeli po śmierci przedsiębiorcy odbyło się zbycie przedsiębiorstwa bądź udziałów w tym przedsiębiorstwie.

Wielkość udziałów w przedsiębiorstwie w spadku zostaje wyznaczona na podstawie wielkości udziałów spadkowych bądź opcjonalnie udziałów we współwłasności przedsiębiorstwa.

W jaki sposób ustanowić zarząd sukcesyjny?

W celu ustanowienia zarządu sukcesyjnego trzeba wykonać następujące czynności:

• powołanie zarządcy sukcesyjnego,
• wyrażenie zgody osoby powołanej na zarządcę sukcesyjnego na pełnienie tej funkcji,
• wpis do CEIDG zarządcy sukcesyjnego.

Po zawieszeniu działalności gospodarczej nie ma przeszkód do wyznaczenia zarządu sukcesyjnego. Ta opcja jest zabroniona, gdy ogłoszona zostanie upadłość konsumencka.

Za moment ustanowienia zarządu sukcesyjnego uznaje się:

• śmierć przedsiębiorcy, jeżeli przedsiębiorca za życia przygotował wniosek o wpis do CEIDG zarządcy sukcesyjnego,
• wykonanie odpisu do CEIDG zarządcy sukcesyjnego w innych przypadkach.

Przedsiębiorcy przysługuje prawo do powołania zarządcy sukcesyjnego na kilka sposobów:

• wybór konkretnej osoby do pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego,
• zastrzeżenie, iż w momencie śmierci podany prokurent będzie zarządcą sukcesyjnym.

No powołanie zarządcy sukcesyjnego przez przedsiębiorcę, jak i wyrażenie zgody osoby powołanej na zarządcę sukcesyjnego na pełnienie tej funkcji składa się obowiązek przygotowania dokumentów w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

PRZYKŁAD 1
Funkcja zarządcy sukcesyjnego w przedsiębiorstwie jest dedykowana jednej osobie. Jak postępować w sytuacji, kiedy osoba wybrana przez przedsiębiorcę za życia nie chce, albo nie może wykonywać powierzonej funkcji? Przedsiębiorca ma prawo wybrać zarządcę sukcesyjnego, aby zabezpieczyć się w sytuacji, kiedy zarząd sukcesyjny wybrany na początku nie mógł jej pełnić z uwagi na śmierć, ograniczenia bądź utratę zdolności do czynności prawnych, odwołania go przez przedsiębiorcę bądź uprawomocnienia się orzeczenia o zakazie.

Gdy zarządu sukcesyjnego nie wyznaczono w momencie śmierci przedsiębiorcy, prawo do powołania zarządu sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy uzyskuje:

• małżonek przedsiębiorcy, gdy ma pełny udział w przedsiębiorstwie w spadku,
• spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy, pod warunkiem że przyjął spadek,
• spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy, jeżeli przyjął spadek albo zapis windykacyjny, gdy zgodnie z ogłoszonym testamentem windykator uzyskał udział w przedsiębiorstwie w spadku.

Kiedy postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku zostanie uprawomocnione albo dojdzie do zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia bądź wydaniu europejskiego poświadczenia spadkowego, zarządca sukcesyjny może zostać powołany jedynie przez właściciela przedsiębiorstwa w spadku.

Powołanie zarządcy sukcesyjnego bądź wyrażenie zgody na powołanie zarządcy sukcesyjnego przez przedstawiciela ustawowego osoby niemającej zdolności do czynności prawnych, bądź której zdolność do czynności prawnych została ograniczona, nie jest równoznaczne z obowiązkiem uzyskania zezwolenia sądu opiekuńczego. W trakcie tych czynności, dziecko będące pod władzą rodzicielską zostaje reprezentowane przez rodzica, a nie osobę pozostającą pod opieką, czyli opiekuna.

Powołanie zarządcy sukcesyjnego zostaje ogłoszone w CEIDG przez notariusza bez żadnej zwłoki, nie później niż w następnym dniu roboczym po dniu powołania zarządcy sukcesyjnego.

Uprawnienie do powołania zarządcy sukcesyjnego wygasa po upływie 2 miesięcy, liczonych od momentu śmierci przedsiębiorcy. W sytuacji, gdy w akcie zgonu przedsiębiorcy nie widnieje data zgonu bądź chwila śmierci przedsiębiorcy jest wskazana w postanowieniu potwierdzającym zgon, termin jest liczony od dnia odnalezienia zwłok przedsiębiorcy bądź uprawomocnienia się postanowienia stwierdzającego zgon.

Zarząd sukcesyjny - zasady wykonywania

W sprawach ściśle związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa w spadku zarządca sukcesyjny korzysta z dotychczasowej firmy przedsiębiorcy z dodaniem oznaczenia „w spadku”.

Zarząd sukcesyjny przejmuje obowiązek prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku i równocześnie otrzymuje umocnienie do czynności sądowych i pozasądowych powiązanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa w spadku.

Zabrania się przenoszenia zarządu sukcesyjnego.

Zarządcy sukcesyjnemu przysługuje prawo wyznaczenia pełnomocnika do konkretnej czynności bądź pewnego rodzaju czynności. Zarządca sukcesyjny występuje w imieniu własnym, na rachunek właściciela przedsiębiorstwa w spadku.

Zarządca sukcesyjny ma możliwość pozywać oraz być pozwanym w sprawach ściśle związanych z wykonywaną przez przedsiębiorcę działalnością gospodarczą bądź prowadzeniem przedsiębiorstwa w spadku. Ma też prawo występować w postępowaniach administracyjnych, podatkowych oraz sądowo-administracyjnych. W wymienionych postępowaniach zarządca sukcesyjny występuje w imieniu własnym, na rzecz właściciela przedsiębiorstwa w spadku.

Zarówno oświadczenie, jak i doręczenie pism w sprawach powiązanych z wykonywaną przez przedsiębiorcę działalnością gospodarczą bądź prowadzeniem przedsiębiorstwa w spadku zostają wykonane względem zarządcy sukcesyjnego.

Kiedy postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowaniu aktu poświadczenia dziedziczenia bądź wydaniu europejskiego poświadczenia spadkowego zostanie uprawomocnione, zarządca sukcesyjny udziela, po uzyskaniu żądania od drugiej strony biorącej udział w konkretnej czynności, informacji o osobach, na rzecz których działa.

Wykonywanie czynności zwykłego zarządu w sprawach związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa w spadku to również zadanie zarządcy sukcesyjnego. Odpowiada za realizację czynności wykraczających poza zakres tradycyjnego zarządu, pod warunkiem że uzyska zgodę właścicieli przedsiębiorstwa w spadku, a jeżeli zgoda nie zostanie udzielona, wymagane jest zezwolenie sądu.

Gdy do ważności czynności przewyższającej zakres tradycyjnego zarządu konieczna jest forma szczególna, w oświadczeniu nie może zabraknąć zgody w tej samej formie.

Sąd opiekuńczy ogranicza zarząd sukcesyjny majątkiem osoby, która utraciła zdolności do czynności prawnych bądź której zdolność jest ograniczona, gdy jest to konieczne do zapewnienia właściwego sprawowania zarządu jej majątkiem. Sąd opiekuńczy wyznacza, jakie czynności w zakresie zarządu majątkiem osoby nieposiadającej zdolności do czynności prawnych bądź której zdolność do czynności prawnych została ograniczona, nie ma prawa zostać przez zarządcę sukcesyjnego wykonywana bez zezwolenia sądu lub poddaje zarządcę sukcesyjnego innym ograniczeniom, jakim podlega opiekun.

W okresie zarządu sukcesyjnego zbycie przedsiębiorstwa w spadku bądź udziału w przedsiębiorstwie w spadku jest równoznaczne z zachowaniem formy aktu notarialnego.

Data publikacji: 2023-10-06, autor: FakturaXL