Rok 2023 jest pierwszym rokiem, w którym przedsiębiorcy mają obowiązek złożyć roczne rozliczenie składki zdrowotnej za 2022 rok. Czas na złożenie rozliczenia upływa z dniem 22 maja. Może z niego wynikać niedopłata lub nadpłata w zapłaconej składce zdrowotnej. Zwrot nadpłaty następuje na podstawie złożonego wniosku w terminie do 1 czerwca. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zobowiązany jest przekazać zwrot na rachunek bankowy płatnika składek wskazany na jego koncie ubezpieczeniowym w ZUS-ie.
Składka zdrowotna – zasady stosowane przy rozliczeniu rocznym
Osoby prowadzące działalność gospodarczą zobowiązane są do rozliczania składki zdrowotnej zarówno w trakcie roku jak i po jego zakończeniu. W obliczeniu rocznym wykazywana jest wartość składki jaka faktycznie powinna być opłacona. Szczególną uwagę na rozliczenie powinni zwrócić przedsiębiorcy, którzy wybrali formę opodatkowania wg skali podatkowej lub podatku liniowego. W ich przypadku rozliczenie roczne jest bardziej skomplikowane, głównie z uwagi na wprowadzenie roku składkowego, a także z powodu zmieniających się przepisów w trakcie 2022 roku, jak np. możliwość odliczania składki zdrowotnej od dochodu (podatek liniowy), czy też możliwość uwzględniania wartości remanentu w obliczeniach.
Przedsiębiorcy osiągający zbyt niskie przychody/dochody zobowiązani są do zapłaty minimalnej składki zdrowotnej w wysokości ustalonej odgórnie. Dotyczy to również tych, którzy odnotowali stratę. Do wskazania rocznego rozliczenia składki zdrowotnej służy druk ZUS DRA składany za miesiąc kwiecień w terminie do 22 maja. W deklaracji podaje się dane o dochodzie, podstawie oraz obliczonej składce.
Nadpłata składki zdrowotnej i jej zwrot
W przypadku, kiedy z obliczenia rocznego wychodzi, że przedsiębiorca nadpłacił składkę zdrowotną, to ma on prawo złożyć wniosek o zwrot nadpłaty składki zdrowotnej na swój rachunek bankowy.
Zwrot nadpłaconej składki możliwy jest po spełnieniu poniższych warunków:
wniosek o zwrot zostanie złożony w odpowiednim terminie
na koncie płatnika brak jest zaległości, między innymi z tytułu składek lub nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych, które płatnik składek miał obwiązek zwrócić.
Wniosek o zwrot nadpłaty składa się tylko w formie elektronicznej korzystając z konta na PUE ZUS w terminie 1 miesiąca licząc od dnia upływu złożenia rocznego zeznania podatkowego, a więc do 31 maja.
Art. 81 ust. 2m, 2n i o ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej
2m. Zwrot kwoty, o której mowa w ust. 2i, następuje na podstawie wniosku przygotowanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na profilu informacyjnym utworzonym w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych po złożeniu rozliczenia rocznego przez płatnika składek. Wniosek składany jest wyłącznie w formie dokumentu elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym albo wykorzystując sposób potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych udostępniony bezpłatnie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w systemie teleinformatycznym. 2n. Wniosek, o którym mowa w ust. 2m, może być złożony do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w bieżącym roku, w terminie miesiąca od upływu terminu do złożenia zeznania, o którym mowa w art. 45 ust. 1 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, za rok poprzedni. 2o. Wniosek, o którym mowa w ust. 2m, złożony po terminie pozostawia się bez rozpoznania.
Nadpłacona składka zdrowotna może zostać zwrócona płatnikowi tylko na jego rachunek bankowy zapisany na koncie ZUS. Zwrot absolutnie nie może być przekazany w gotówce.
Doręczenie nadpłaty dokonywane jest następująco:
płatnik aktywny – kwota zwrotu przekazywana jest na rachunek płatnika wskazany w jego koncie na ZUS PUE. Jeżeli płatnik umieścił na koncie kilka rachunków, to musi wskazać ten, na który ma być dokonany zwrot, a jeżeli będzie chciał uzyskać kwotę nadpłaty na inny rachunek, którego nie ma na koncie, to najpierw musi zgłosić numer konta bankowego w ZUS-ie na druku ZUS ZFA jako zmiana lub jako nowy dodatkowy rachunek na druku ZUS ZBA
płatnik nieaktywny – płatnik ma obowiązek złożyć wniosek i podać w nim numer rachunku bankowego, na który chce otrzymać zwrot.
Niedopłata w składce zdrowotnej
Po rocznym obliczeniu składki zdrowotnej może okazać się, że przedsiębiorca wpłacił mniej niż powinien. W tej sytuacji ma obowiązek dopłacić brakującą kwotę w terminie do 22 maja, czyli do dnia jaki wymagany jest dla zapłaty składek za kwiecień. Przedsiębiorcy, którzy w kolejnym roku 2023 będą kontynuować wybraną formę opodatkowania mają możliwość odliczenia niedopłaty składki zdrowotnej (w przypadku podatku liniowego lub ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych). Jeżeli na przełomie roku dokonali zmiany formy opodatkowania, to tym samym pozbawili się możliwości odliczenia.
Rozliczenie nadwyżki składki zdrowotnej
Jeżeli na koncie płatnika składek ZUS występują zaległości, to w takiej sytuacji nadwyżka zostaje automatycznie zaliczona na ich poczet. Z kolei niezłożenie wniosku o zwrot nadpłaty w wymaganym terminie przy jednoczesnym braku zaległości w składkach powoduje, że kwota nadpłaty podlega rozliczeniu na koncie płatnika, czyli będzie służyła do pokrycia przyszłych należności.
Podsumowanie
Roczne rozliczenie składki zdrowotnej może wykazać jej niedopłatę lub nadpłatę. W przypadku niedopłaty przedsiębiorca ma obowiązek dopłacić brakującą kwotę w terminie płatności składek za miesiąc kwiecień, czyli w 2023 roku, do 22 maja. Nadpłata w pierwszej kolejności zostaje rozliczona na poczet zaległości, jeżeli takie są. Przedsiębiorca, który chce otrzymać zwrot nadpłaconej składki musi w tym celu złożyć do ZUS-u stosowny wniosek. Jego niezłożenie skutkuje rozliczeniem w ramach przyszłych płatności.
