Czasami życie zmusza niektóre osoby do podjęcia dość radykalnych decyzji, jak np.: ogłoszenie upadłości konsumenckiej, która może być przeprowadzona wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Niekiedy konsument po zakończeniu procesu upadłościowego chciałby rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej. Czy obowiązujące przepisy dają mu taką możliwość? Czym jest upadłość konsumencka i kto może ją ogłosić?
Upadłość konsumencka to postępowanie sądowe prowadzone wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, które pragną pozbyć się długów, a nie są w stanie regulować swoich zobowiązań finansowych. Z tej możliwości nie mogą skorzystać przedsiębiorcy.
Upadłość konsumencka ogłaszana jest wtedy, kiedy:
osoba fizyczna nie jest wypłacalna
niewypłacalność osoby fizycznej nie wynika z jej umyślnego działania lub rażącego niedbalstwa.
Dzięki ogłoszeniu upadłości konsument, który jest niewypłacalny ma szansę na redukcję lub umorzenie swoich długów. Decyzję o ogłoszeniu upadłości podejmuje sąd na wniosek dłużnika. Upadłość może przebiegać w kilku etapach:
postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości
postępowanie upadłościowe właściwe
likwidacja masy upadłości
ustalenie planu spłaty wierzycieli
wykonanie planu spłaty wierzycieli
umorzenie zobowiązań osoby upadłej konsumencko.
Czy i kiedy przedsiębiorca może złożyć wniosek o upadłość konsumencką?
Co do zasady przedsiębiorca, który chce ogłosić upadłość konsumencką powinien najpierw zakończyć prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej. Obecnie obowiązujące przepisy nie wskazują jak dużo czasu musi upłynąć od zakończenia prowadzenia działalności do dnia złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Ważne, aby osoba, która składa wniosek o upadłość konsumencką była konsumentem na dzień jego złożenia. Oznacza to, że na ten dzień nie może prowadzić działalności gospodarczej. Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może zostać złożony nawet dzień po zamknięciu firmy i złożeniu wniosku o wykreślenie firmy z CEIDG. Po wykonaniu tych czynności osoba zadłużona posiada tzw. konsumencką zdolność upadłościową.
Upadłość konsumencka osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, a upadłość działalności gospodarczej – różnice
Jeżeli zobowiązania finansowe danego konsumenta przekraczają jego możliwości spłaty, to zgodnie z przepisami ma on prawo skorzystać z upadłości konsumenckiej. W takiej sytuacji, jeżeli jest przedsiębiorcą, któremu grozi bankructwo, to najpierw przed ogłoszeniem upadłości musi obowiązkowo zamknąć działalność gospodarczą. W przypadku, kiedy przedsiębiorca utraci zdolność do wywiązywania się w terminie z wymagalnych zobowiązań pieniężnych i opóźnienia w spłacie przekraczają trzy miesiące, to taki przedsiębiorca ma prawo skorzystać z upadłości działalności gospodarczej. Wniosek o jej ogłoszenie może złożyć w terminie 30 dni licząc od dnia wejścia w niewypłacalność.
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej, a założenie i prowadzenie działalności gospodarczej po
Po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej zgodnie z przepisami prawa upadłościowego osoba ma prawo założyć i prowadzić działalność gospodarczą. Co więcej, działalność może założyć nawet w trakcie postępowania upadłościowego i nie powinno to skutkować jego umorzeniem. Jeżeli jednak postępowanie zostałoby umorzone, to będzie to niezgodne z przepisami i należy o tym jak najszybciej poinformować syndyka. Pomimo możliwości otworzenia działalności zaraz po zakończeniu procesu upadłościowego, to jednak duża część osób nie decyduje się na taki krok z różnych powodów. Jednym z nich jest to, że prowadzenie działalności jeszcze w trakcie postępowania upadłościowego skutkuje tym, iż większość dochodów otrzymanych w tym czasie wchodzi do masy upadłościowej. Dodatkowym powodem jest brak możliwości finansowych. Otworzenie własnej firmy wymaga często sporych nakładów finansowych, których realizacja mogłaby być sfinansowana za pomocą kredytu lub leasingu. Jednak może to być trudne zadanie z uwagi na przeprowadzaną upadłość konsumencką. Zaciąganie nowych zobowiązań finansowych może zostać odczytane jako świadome pogarszanie własnej sytuacji przez co postępowanie upadłościowe mogłoby zostać umorzone.
Chociaż obowiązujące przepisy nie zabraniają prowadzenia działalności przez upadłego konsumenta, to jednak z drugiej strony nie ma żadnych informacji jak mają być zawierane umowy lub zaciągane zobowiązania dla nowo otwartej działalności gospodarczej. Podsumowując obecne normy prawne nie są dostosowane do sytuacji, kiedy osoba prowadzi działalność gospodarczą już po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. W związku z tym mogą pojawiać się różne problemy związane między innymi z zarządzaniem firmą przez syndyka, a także w kwestii zaciągania zobowiązań na rzecz nowego przedsiębiorstwa.
Upadłość konsumencka w prowadzonej działalności gospodarczej – co ogranicza?
W prowadzonym postępowaniu upadłościowym istotną sprawą jest określenie majątku zadłużonej osoby oraz określenie masy upadłościowej. Jak stanowi art. 62 ustawy Prawo upadłościowemajątek osoby upadłej, który został zgromadzony przed rozpoczęciem postępowania upadłościowego, a także nabyty już po ogłoszeniu upadłości wchodzi w skład masy upadłościowej, czyli nowe przedsiębiorstwo zostaje zaliczone do masy. Oznacza to, że wierzyciele mają również prawo do dochodu osiągniętego przez dłużnika z nowo założonej firmy. Kolejnym ograniczeniem może być fakt, że osoba zadłużona prowadząca działalność gospodarczą musi posiadać stałe dochody. Mogą one mieć różną wysokość i mogą pojawiać się nieregularnie, ale muszą być stałe. Poza tym przedsiębiorca musi też wziąć pod uwagę, że czasami firma może ponieść straty finansowe, dlatego powinien opracować plan działania na wypadek wystąpienia takiej ewentualności.
Podsumowując, zarówno upadłość konsumencka jak i gospodarcza mogą zostać ogłoszone w stosunku do osób oraz firm będących w trudnej sytuacji finansowej, które nie dają rady wywiązać się ze swoich zobowiązań finansowych. Skorzystanie z możliwości ogłoszenia upadłości daje im możliwość rozpoczęcia działalności z czystą kartą bez długów i zobowiązań. Takie osoby stają przed szansą nauczenia się odpowiedzialnego zarządzania finansami.
Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej – czynności sądu
Po złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej sąd rozpatrując wniosek ma obowiązek dokonać weryfikacji statusu konsumenta. Jeżeli osoba prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i jest ujęta w ewidencji CEIDG, to nawet jeżeli zawiesi działalność, to widnieje w spisie, dlatego istnieje podejrzenie, że taka osoba nadal prowadzi działalność.
Czasami działalność gospodarcza może zostać otworzona w celu rozpoczęcia współpracy w ramach umowy B2B, która w ostatnich latach jest coraz częściej zawierana. W tej sytuacji sąd musi ocenić, czy dłużnik jest przedsiębiorcą, czy konsumentem. Przy ocenie bierze pod uwagę i bada przede wszystkim fakt w jakim stopniu osoba zadłużona ponosi odpowiedzialność na rzecz osób trzecich za wynik wykonywanych czynności. Z tego powodu, żeby nie było żadnych podejrzeń zaleca się, aby przedsiębiorca od razu wykreślił firmę z CEIDG.
Zakończenie postępowania o upadłości konsumenckiej, a prowadzenie działalności gospodarczej
Cała procedura związana z oddłużeniem osoby w ramach upadłości konsumenckiej kończy się ustaleniem przez sąd planu spłaty wierzycieli do wykonania, którego zobowiązany jest upadły. Postanowienie wydane przez sąd dotyczące planu spłaty musi się najpierw uprawomocnić. Dłużnik może otworzyć działalność gospodarczą już w dniu uprawomocnienia się postanowienia ustalającego plan spłaty. Od tego momentu osoba zadłużona zobowiązana jest do przestrzegania harmonogramu ustalonych spłat wobec wierzycieli. Jak stanowią przepisy w okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli jak i po wydaniu postanowienia o wykonaniu planu spłaty wierzycieli przez sąd oraz umorzeniu zobowiązań, wobec dłużnika nie może zostać wszczęte postępowanie egzekucyjne dotyczące wierzytelności, które powstały przed ustaleniem planu spłaty wierzycieli. Oznacza to, że dochody z nowej działalności nie zostaną zajęte przez komornika. Jeżeli sytuacja majątkowa osoby upadłej poprawi się znacząco w okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli i wynika przede wszystkim ze zwiększenia się jego dochodów z działalności zarobkowej wykonywanej przez nią osobiście, to nie może to stanowić przesłanki, dzięki której wierzyciele mogliby złożyć wniosek o zmianę planu spłaty wierzycieli.
Upadłość konsumencka – skutki
Przeprowadzenie procesu upadłości konsumenckiej może dla osoby składającej wniosek o jej ogłoszenie skutkować:
