Obowiązkowe koncesje, licencje i zezwolenia w działalności gospodarczej

Niektóre działalności gospodarcze wymagają posiadania dodatkowych zezwoleń, koncesji czy licencji. Przedsiębiorca, który chce takie otrzymać musi spełnić określone warunki.

Co to jest reglamentacja działalności gospodarczej? 

Pojęcie związane z reglamentacją działalności ma charakter umowny. Oznacza, że przedsiębiorca nie ma pełnej swobody zakładania i prowadzenia określonych rodzajów działalności gospodarczej. Ograniczenia te dotyczą kwestii, które mają duże znaczenie dla funkcjonowania państwa, szczególnie kiedy chodzi o bezpieczeństwo i interes publiczny, jak np. ochrona interesów konsumentów czy zapobieganie praktykom monopolistycznym. Przedsiębiorca, który chce prowadzić działalność reglamentowaną ma obowiązek uzyskać prawo do podjęcia takiej działalności i musi spełnić warunki określone w przepisach. Oceny czy przedsiębiorca spełnia te warunki dokonuje właściwy organ, jak np. minister lub prezes urzędu publicznego. Wymienione organy mają prawo do przeprowadzania kontroli działalności gospodarczej. Jeżeli organ taki stwierdzi, że firma nie działa zgodnie z warunkami wymienionymi w ustawie bądź z treścią zapisaną w uzyskanej koncesji czy zezwoleniu, to ma prawo pozbawić przedsiębiorcę prawa do dalszego wykonywania działalności reglamentowanej. 

W Polsce reglamentacja może mieć formę:

• koncesji
• zezwolenia
• licencji
• wpisu do działalności regulowanej.

Uzyskanie koncesji, zmiany oraz promesy koncesji, zezwolenia lub wpisu do rejestru działalności regulowanej wymaga opłaty skarbowej, której wysokość zależy od rodzaju reglamentowanej działalności. Przed złożeniem wniosku o uzyskanie koncesji, zezwolenia czy wpisu do działalności regulowanej wymagana jest rejestracja działalności w CEIDG (prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej) lub w KRS (spółka osobowa lub kapitałowa). 

Koncesja – kto musi ją posiadać? 

Do wydania koncesji upoważniony jest organ koncesyjny umocowany obowiązującymi przepisami. 
1. działalność górnicza, wydobycie kopalin ze złóż – Minister właściwy do spraw środowiska lub starosta bądź marszałek województwa
2. obrót bronią i materiałami wybuchowymi – Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji
3. wytwarzanie, dystrybucja i obrót energią elektryczną, gazową, cieplną, wytwarzanie paliw ciekłych – Prezes Urzędu Regulacji Energetyki
4. ochrona osób i mienia – Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji
5. kasyna gry – minister właściwy do spraw finansów
6. dystrybucja programów radiowych i telewizyjnych – Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji
7. usługi przewozu lotniczego - Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego.

Koncesja na prowadzenie działalności gospodarczej – warunki

Koncesja udzielana jest na wniosek przedsiębiorcy na czas określony: 

• nie krótszy niż 5 lat
• nie dłuższy niż 50 lat
• na wniosek może być udzielona na krótszy okres.

Wniosek może złożyć każdy przedsiębiorca Musi w nim zawrzeć niżej wymienione informacje:

• dane identyfikujące firmę (nazwa)
• oznaczenie siedziby firmy i jej adres lub miejsce zamieszkania przedsiębiorcy
• adres głównego miejsca wykonywania działalności gospodarczej
• numer w rejestrze przedsiębiorców lub w ewidencji
• numer identyfikacji podatkowej NIP
• określenie rodzaju oraz zakresu wykonywania działalności gospodarczej, na którą ma być udzielona koncesja.

Do wniosku mogą być dołączone dodatkowe dokumenty, które zostały określone w odrębnych przepisach i są wymagane do uzyskania koncesji. Koncesja wydawana jest w drodze decyzji administracyjnej. Organ koncesyjny może:

• wydać koncesję
• odmówić wydania koncesji
• ograniczyć zakres wniosku o wydanie koncesji.

Przed wydaniem decyzji organ koncesyjny może sprawdzić, czy przedsiębiorca spełnia warunki wykonywania danej działalności gospodarczej i przykładowo może: 

• wezwać przedsiębiorcę do uzupełnienia brakującej dokumentacji poświadczającej spełnienie warunków określonych przepisami prawa pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia. Przedsiębiorca musi dokonać uzupełnienia w określonym terminie
• sprawdzić informacje podane we wniosku o udzielenie koncesji, aby stwierdzić, czy przedsiębiorca spełnia warunki wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją.

Jeżeli przedsiębiorca nie będzie spełniał wszystkich wymagań lub jeżeli zajdzie obawa o obronność bądź bezpieczeństwo państwa i obywateli, to urząd ma prawo odmówić przyznania koncesji lub będzie ona miała ograniczony zakres.

Przedsiębiorca, który otrzymał koncesję musi liczyć się z tym, że jego działalność może zostać skontrolowana pod kątem spełniania warunków z treścią otrzymanej koncesji. Jeżeli urząd stwierdzi nieprawidłowości, to ma prawo ograniczyć działalność na określony czas, a nawet może cofnąć koncesję. W przypadku cofnięcia przedsiębiorca może ponownie złożyć wniosek o jej uzyskanie po upływie 3 lat od dnia wydania decyzji o jej cofnięciu. Przedsiębiorca ma obowiązek zgłoszenia do organu koncesyjnego wszelkich zmian objętych zgłoszeniem w terminie 14 dni od dnia ich powstania. 

Koncesja – kontrola

Organ koncesyjny zlecając kontrolę upoważnia dane osoby do jej przeprowadzenia. Osoby te otrzymują uprawnienia do: 

• wstępu na teren nieruchomości, obiektu, lokalu lub ich części, w których wykonywana jest działalność gospodarcza objęta koncesją w dniach oraz w godzinach wykonywania działalności
• żądania otrzymania ustnych lub pisemnych wyjaśnień, okazania dokumentów lub innych nośników informacji
• udostępnienia danych mających związek z kontrolą.

Koncesja – promesa

Przedsiębiorca, który zamierza prowadzić działalność gospodarczą, która wymaga posiadania koncesji może przed jej uzyskaniem ubiegać się o przyrzecznie wydania koncesji, czyli o tzw. promesę. Promesa posiada okres ważności, który nie może być krótszy niż 6 miesięcy.

W tym czasie organ nie może odmówić przyznania koncesji na wykonywanie działalności określonej w promesie, chyba, że: 

• dane zawarte we wniosku o udzielenie promesy uległy zmianie
• nie zostały spełnione wszystkie warunki określone w promesie
• nie zostały spełnione warunki wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją
• jest to uzasadnione ze względu na zagrożenie obronności i bezpieczeństwa państwa lub obywateli.

Zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej

Niektóre rodzaje działalności gospodarczej wymagają uzyskania zezwoleń.

Zezwolenia mogą wydawać organy do tego uprawnione. 
1. obrót alkoholem: sprzedaż detaliczna – wójt, burmistrz lub prezydent miasta
2. sprzedaż alkoholu: sprzedaż hurtowa – marszałek województwa lub minister właściwy do spraw gospodarki
3. prowadzenie aptek – Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny
4. prowadzenie składu podatkowego: wykonywanie zadań przedstawiciela podatkowego, jednorazowe nabycie wyrobów akcyzowych – Naczelnik Urzędu Skarbowego
5. zbieranie i przetwarzanie odpadów – Marszałek województwa, starosta lub regionalny dyrektor ochrony środowiska. 
Jeżeli przedsiębiorca chce uzyskać zezwolenie to musi spełnić warunki określone w odrębnych przepisach. Obowiązkiem organu wydającego zezwolenie jest sprawdzenie czy przedsiębiorca posiada odpowiednie warunki do prowadzenia działalności objętej zezwoleniem. Decyzja wydawana jest w formie decyzji administracyjnej. 

Działalność regulowana – wpis

Przedsiębiorcy, którzy zostali wymienieni poniżej i prowadzą działalność gospodarczą w wymienionym zakresie mają obowiązek dokonania wpisu do rejestru działalności regulowanej prowadzonego przez wymienione jednostki:

• wyrób i rozlew napojów spirytusowych oraz winiarskich – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
• przechowywanie dokumentacji osobowej i płacowej – Marszałek województwa
• obrót środkami ochrony roślin – Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa
• usługi detektywistyczne – Minister właściwy do spraw wewnętrznych
• indywidualna praktyka lekarska – Okręgowa Rada Lekarska
• indywidualna praktyka pielęgniarska – Naczelna Rada Pielęgniarek
• ośrodki szkolenia kierowców – Starosta właściwy ze względu na miejsce wykonywania działalności
• organizowanie imprez turystycznych – Marszalek województwa
• świadczenie usług telekomunikacyjnych – Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej

Zaświadczenie o wpisie do działalności regulowanej wydawane jest z urzędu przez organ prowadzący rejestr w terminie 7 dni od dnia wpłynięcia wniosku razem z oświadczeniem o spełnieniu warunków wymaganych do wykonywania działalności gospodarczej, dla której rejestr jest prowadzony.

Organ może odmówić wpisu do rejestru działalności regulowanej, jeżeli: 

• zostało wydane prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej wpisem
• przedsiębiorca został wykreślony z rejestru działalności regulowanej w wyniku wydania decyzji o zakazie wykonywania działalności w okresie 3 lat poprzedzających złożenie wniosku
• występują inne przypadki określone w szczegółowych przepisach.

Przedsiębiorca, który zaprzestanie wykonywanie działalności regulowanej ma obowiązek złożenia do organu prowadzącego rejestr, wniosku o wykreślenie z rejestru. 

Licencja – komu jest potrzebna?

Wykonywanie niektórych zawodów wymaga posiadania licencji. Zalicza się do nich między innymi: 

• rzeczoznawców majątkowych
• architektów
• adwokatów
• doradców podatkowych
• przewoźników. 

Po nabyciu uprawnień przedsiębiorca zostaje wpisany do właściwego rejestru, np.:

• architekt – Izba Architektów
• adwokat – Izba Adwokacka
• doradca podatkowy - Krajowa Izba Doradców Podatkowych
• przewoźnik - Główny Inspektorat Transportu Drogowego.

Licencję może otrzymać tylko przedsiębiorca posiadający właściwe uprawnienia oraz zgodę na wykonywanie działalności gospodarczej w danej dziedzinie. Licencja wydawana jest na określony czas, który zależy od przedmiotu prowadzonej działalności i wniesienia stosownej opłaty. Jej wysokość zależy od kilku czynników.

Data publikacji: 2022-07-22, autor: FakturaXL