Kiedy rolnik może wystawić fakturę, paragon, rachunek?

Jednym z obowiązków podatnika jest prawidłowe dokumentowanie dokonanej sprzedaży. Z obowiązku dokumentowania zwolnieni są rolnicy ryczałtowi. Zatem jaki dokument powinien wystawić rolnik w przypadku sprzedaży na rzecz osób fizycznych?

Rolnik ryczałtowy zwolniony z wystawiania faktur

Dostawa produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej oraz świadczenie usług rolniczych dokonywane przez rolnika ryczałtowego zwolnione jest od podatku (art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT). Rolnik ryczałtowy zwolniony jest z wielu obowiązków podatkowych.

Art. 117 ustawy o VAT zawiera wyszczególnienie czynności, z dokonywania których zwolniony jest rolnik ryczałtowy w ramach prowadzonej działalności rolniczej, w której dostarcza produkty rolne. Rolnik zwolniony jest z obowiązku:

• wystawiania faktur
• prowadzenia ewidencji dostaw i nabyć towarów oraz usług
• składania w urzędzie skarbowym deklaracji podatkowej, o której mowa w art. 99 ust. 1
• dokonania zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa jest w art. 96.

W przypadku transakcji pomiędzy rolnikiem ryczałtowym, a podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą, obowiązek wystawienia faktury spoczywa na nabywcy towaru/usługi. 
Art. 116 ust. 1 ustawy o VAT zawiera zapis: 
„ [Faktura VAT RR] 
1.  Podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny nabywający produkty rolne od rolnika ryczałtowego wystawia w dwóch egzemplarzach fakturę dokumentującą nabycie tych produktów. Oryginał faktury jest przekazywany dostawcy”.

Zgodnie z ust. 2 tejże ustawy faktura dokumentująca nabycie produktów rolnych powinna posiadać oznaczenie „Faktura VAT RR” i powinna zawierać co najmniej wymienione poniżej dane:

• imię i nazwisko lub nazwa bądź nazwa skrócona dostawcy oraz nabywcy i ich adresy
• numer identyfikacji podatkowej NIP lub numer PESEL nabywcy oraz dostawcy
• datę dokonania nabycia
• datę wystawienia faktury
• kolejny numer faktury
• nazwy nabytych produktów rolnych
• jednostkę miary
• ilość nabytych produktów rolnych, ich oznaczenie (opis) klasy lub jakości tych produktów
• cenę jednostkową nabytego produktu rolnego bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku
• wartość nabytych produktów rolnych bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku
• stawkę zryczałtowanego zwrotu podatku
• kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku od wartości nabytych produktów rolnych
• wartość nabytych produktów rolnych razem z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku
• kwotę należności ogółem razem z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku, wyrażoną w cyfrach i słownie
• czytelne podpisy osób uprawnionych do wystawienia i otrzymania faktury lub podpisy oraz imiona i nazwiska tych osób.

Na fakturze VAT RR koniecznie musi znaleźć się oświadczenie dostawcy produktów rolnych o brzmieniu:

Oświadczam, że jestem rolnikiem ryczałtowym zwolnionym od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług. 

Jeżeli dostawa towarów rolnych dokonywana jest na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, to nie wystawia ona faktury VAT RR. Podobnie rolnik ryczałtowy, który ustawowo zwolniony jest z tego obowiązku. 
Jednak w świetle art. 106b ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT, jeżeli nabywca towaru/usługi zażąda faktury, to podatnik ma obowiązek mu taką wystawić nawet jeżeli faktura dokumentuje sprzedaż zwolnioną, o której jest mowa w art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 ustawy pod warunkiem, że żądanie zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy liczone od końca miesiąca, w którym został dostarczony towar lub wykonana usługa bądź otrzymana zapłata lub część zapłaty z zastrzeżeniem art. 117 pkt 1 ustawy o VAT. Oznacza to, że w/w zasada nie dotyczy rolnika ryczałtowego. 

Czy rolnik ryczałtowy ma obowiązek wystawienia paragonu fiskalnego? 

Podatnik, który dokonuje sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, zgodnie z art. 111 ustawy o VAT, ma obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży z zastosowaniem kasy fiskalnej. 
W świetle par. 2 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2018 roku w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, jednak w terminie nie dłuższym niż do 31 grudnia 2021 roku, zwolnieni są rolnicy ryczałtowi dokonujący dostaw produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej bądź świadczących usługi rolnicze. W związku z tym nie muszą oni wystawiać paragonów fiskalnych. Chodzi o rolników korzystających ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy. 

Rolnik ryczałtowy – kiedy ma obowiązek wystawienia rachunku?

W niektórych sytuacjach rolnik ryczałtowy zobowiązany jest do wystawienia rachunku. Zgodnie z art. 87 Ordynacji podatkowej w przypadku kiedy z odrębnych przepisów nie wynika, że obowiązkiem podatnika prowadzącego działalność gospodarczą jest wystawienie faktury, to taki podatnik na żądanie nabywcy musi wystawić rachunek dokumentujący dokonaną sprzedaż lub wykonaną usługę. 

Sprzedaż dokonywana przez rolnika ryczałtowego własnych produktów rolnych na rzecz osób fizycznych w stałych, odrębnych miejscach sprzedaży poza miejscem uprawy lub hodowli powinna być udokumentowana rachunkiem. 
Z kolei sprzedaż towarów przez rolnika ryczałtowego w miejscu uprawy, hodowli nie wymaga wystawiania rachunku. 

Rolnik ryczałtowy – obowiązek dokumentowania sprzedaży

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, rolnik ryczałtowy sprzedając produkty na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej nie ma obowiązku wystawiania paragonu, faktury, ani rachunku. 
Co prawda rolnik nie ma obowiązku wystawiania faktur, ani innych dokumentów potwierdzających dokonaną sprzedaż, to nie ma przeszkody, aby wystawiał je dobrowolnie. Transakcja sprzedaży dokonana przez rolnika ryczałtowego może być udokumentowana umową sprzedaży w oparciu o Kodeks cywilny. 
Takie stanowisko zajął też Naczelnik Urzędu Skarbowego w Nowym Sączu w wydanej interpretacji z dnia 7 lipca 2005 roku o nr. PP/443-125/05, w której można przeczytać:

Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, że jeżeli sprzedaż będzie dokonywana przez Pana, jako rolnika ryczałtowego, własnych produktów rolnych na rzecz osób fizycznych w odrębnych, stałych miejscach sprzedaży, poza obrębem uprawy lub hodowli, to winna być udokumentowana rachunkiem.
Natomiast, jeśli dokona Pan sprzedaży poza odrębnymi stałymi miejscami sprzedaży, sprzedaży własnych produktów rolnych, nieprzerobionych sposobem przemysłowym, a pochodzących z własnej produkcji to dla udokumentowania transakcji nie może Pan wystawić ani faktury VAT ani rachunku. W takim wypadku transakcję należy udokumentować umową kupna-sprzedaży, na zasadach określonych przepisami (art. 535–art. 555) ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.

Podsumowanie

Rolnik ryczałtowy, który sprzedaje produkty rolne na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej jest zwolniony z dużej części obowiązków związanych z dokumentowaniem transakcji sprzedaży. Może jednak dokumentować sprzedaż za pomocą zwykłej umowy sprzedaży.

Data publikacji: 2021-02-09, autor: FakturaXL