Podatek VAT w świetle polskich przepisów podatkowych
Z zasady większość towarów i usług podlega pod opodatkowanie VAT. Sprzedaż tylko niektórych kategorii towarów i usług zwolniona jest z podatku od towarów i usług. Zgodnie z przepisami zwolnienie podmiotowe obejmuje podatników, których wartość sprzedaży netto (bez VAT) za poprzedni rok podatkowy nie była wyższa niż 200 000 zł. Od tej zasady obowiązuje kilka wyjątków. Pod zwolnienie z VAT absolutnie nie może podlegać sprzedaż niektórych towarów i usług wskazanych w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT:Załącznik nr 12 do ustawy o podatku od towarów i usług zawiera wykaz wyrobów (złomu) z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali, które nie mogą być objęte zwolnieniem, takich jak np.:Zwolnień, nie stosuje się do podatników:
1) dokonujących dostaw:
a) towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy,
b) towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:
- energii elektrycznej (CN 2716 00 00),
- wyrobów tytoniowych,
- samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,
c) budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 zwolnienia podatkowe, ust. 1 pkt 10 lit. a i b,
d) terenów budowlanych,
e) nowych środków transportu,
f) następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie:
- preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),
- komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),
- urządzeń elektrycznych (PKWiU 27),
- maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),
g) hurtowych i detalicznych części i akcesoriów do:
- pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKWiU 45.3), - motocykli (PKWiU ex 45.4);
2) świadczących usługi:
a) prawnicze,
b) w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,
c) jubilerskie,
d) ściągania długów, w tym factoringu;
3) nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.
- wyroby ze srebra nieobrobionego plastycznie lub będącego w postaci półproduktu bądź proszku (proszek srebra, stopy srebra, srebro technicznie czyste, srebro łącznie pokryte złotem lub platyną)
- złoto nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu bądź w postaci proszku (proszek złota, złoto pokryte platyną)
- platyna nieobrobiona plastycznie lub w postaci półproduktu bądź w postaci proszku (proszek platyny, rodu, irydu)
- noże, łyżki, widelce
- monety
- wyroby jubilerskie i podobne poza kilkoma wyjątkami
- wyroby z bursztynu
- odpady inne niż niebezpieczne zawierające metal (złom złota, stopy złota, złom srebra, stopy srebra)
- zbiory muzealne, tylko dawna biżuteria artystyczna.
Podatek VAT – przepisy unijne
Wyłączenie niektórych kategorii z możliwości zwolnienia z VAT wynika z regulacji zawartych w prawie unijnym. Podstawę stanowi tu Dyrektywa VAT 2006/112/WE. Zostały w niej wymienione podmioty i czynności, które muszą bądź mogą być zwolnione z opodatkowania VAT. Dodatkowo znajdują się w niej wskazania, które nie pozwalają na zastosowanie zwolnienia w poszczególnych państwach członkowskich. Na uwagę zasługuje art. 283 ust. 1 Dyrektywy, który mówi, że wyłączone ze zwolnienia są transakcje dokonywane tylko okazyjnie i dotyczą dostaw budynku lub części budynku oraz związanego z nim gruntu jeszcze przed pierwszym zasiedleniem, a także dostawy terenów budowlanych.Z kolei polskie przepisy wskazują na znacznie szerszy zakres w porównaniu z dyrektywą unijną. Ust. 2 wspomnianego art. 283 daje państwom członkowskim możliwość dalszego ograniczania zakresu stosowania zwolnienia z VAT w przypadku małych przedsiębiorców innego od tego wykazanego w ust. 1 wspomnianego przepisu.
Towary i usługi wrażliwe – ograniczenie zwolnienia
Branże wymienione w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT, a w szczególności handel artykułami elektronicznymi lub częściami samochodowymi należą do tych kategorii w przypadku, których dochodzi do największej liczby wyłudzeń oraz oszustw. Przedsiębiorcy dość często unikali opodatkowania w ten sposób, że przykładowo nowe telefony sprzedawali jako towary używane i w stosunku do nich stosowali procedurę VAT marża. Przeważnie odmawiali także wystawiania faktur VAT przez co podstawa opodatkowania była zaniżana. Przedsiębiorcy unikali także zapłaty podatku VAT.Sprzedaż części do samochodów i motocykli została objęta wyłączeniem zarówno w zakresie handlu internetowego, jak i stacjonarnego. Głównie chodziło o to, że przedsiębiorcy korzystali ze zwolnienia do kwoty 200 000 zł. na który wskazuje art. 113 ust. 1 ustawy o VAT. Po przekroczeniu limitu w większości nie ewidencjonowali już sprzedaży, a towary nabywane były bez podatku VAT, przez co usługi naprawy pojazdów i motocykli świadczone były przeważnie w tzw. szarej strefie. Dodatkowo w celu uniknięcia zapłaty podatku VAT w wymienionych powyżej branżach zaczęły powstawać firmy, których właściciele prowadzili działalność tylko do momentu osiągnięcia progu uprawniającego do skorzystania ze zwolnienia. Po przekroczeniu limitu działalność była likwidowana i zakładana nowa, która znowu mogła korzystać z prawa do zwolnienia z podatku. Z uwagi na istniejącą sytuację i dalsze oszustwa w zakresie unikania opodatkowania w VAT należy przypuszczać, że przepisy dotyczące zwolnień w podatku VAT będą jeszcze bardziej zaostrzone. W konsekwencji obowiązkiem zapłaty VAT może być objęta większa liczba branż.
Data publikacji: 2023-03-19, autor: FakturaXL
