Ustawa o prawach autorskich
Przedmioty prawa autorskiego to wszystkie przejawy działalności twórczej o indywidualnym charakterze. W praktyce oznacza to utwory muzyczne, książki, artykuły, prace naukowe, programy komputerowe, filmy, spektakle, występy artystyczne, wzory przemysłowe i inne.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, twórca ma wyłączne prawo do utworu, równocześnie przysługuje mu wynagrodzenie za korzystanie z niego.
Podstawą przeniesienia praw autorskich twórcy jest zawarcie umowy.
Można korzystać z utworów jedynie na własny użytek.
Ze względów dydaktycznych oraz naukowych nie ma przeciwwskazań do wprowadzania drobnych utworów bądź ich fragmentów w podręcznikach, a z kolei twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia z tego tytułu.Tantiemy - co to takiego?
W ustawie o prawach autorskich nie znajduje się definicja tantiem, ale wybrane zapisy sugerują, iż opisane są tantiemy. Występują informacje o wynagrodzeniu za używanie utworu albo z tytułu jego sprzedaży.
Gdy wynagrodzenie twórcy jest uwarunkowane wysokością wpływów za korzystanie z utworu, wymagane jest przekazanie twórcy informacji oraz umożliwienie wglądu w dokumenty pozwalające wyznaczyć kwotę przyznanego wynagrodzenia.
Bardzo często wynagrodzenie twórcy zostaje wyznaczone w formie procentowej od ceny sprzedaży utworu. Jeżeli cena wzrasta, twórca otrzymuje wyznaczony procent od egzemplarzy uregulowanych po podwyżce ceny.
Reasumując, tantiemy to wypłata wynagrodzenia dla twórcy przysługującego mu za korzystanie z utworu. Dobrym przykładem są środki masowego przekazu albo używanie utworu na zorganizowanych imprezach.
Uregulowanie tantiem odbywa się w formie zryczałtowanej bądź procentowej od sprzedanych utworów.
Komisja prawa autorskiego odpowiada za przygotowanie tabeli wynagrodzeń z tantiem.
Kwestia tantiem wielokrotnie przyczynia się do sporych problemów, a źródłem często jest Internet, gdzie udostępnianie różnorodnej twórczości jest normą. Twórcy zwracają szczególną uwagę na lukę w przepisach wpływającą na omawianą kwestię. Ustawodawca wskazuje, że już wkrótce nastąpi modyfikacja przepisów, co oznacza, że ustawa UPAPP będzie brzmieć inaczej. Na chwilę obecną nie wiemy, czy wprowadzone zmiany rozwiążą dotychczasowe problemy.Rozliczanie tantiem w działalności gospodarczej
Organy podatkowe nie przedstawiają jednego, spójnego stanowiska odnośnie do rozliczania tantiem z działalności gospodarczej. W wybranych interpretacjach widnieje stanowisko, iż są one przychodem z działalności gospodarczej, a w pozostałych pojawia się informacja, że należy je klasyfikować jako przychody z praw autorskich, co oznacza, że rozlicza się je poza działalnością gospodarczą. Interpretacja wydana 27.01.2020 roku (nr 0115-KDWT.4011.19.2019.2.WM) dotyczy przypadku, kiedy osoba prowadząca działalność gospodarczą dokonała tłumaczenia książki na język angielski w ramach prowadzonej działalności, za co przekazano jej wynagrodzenie. Oprócz tego przyznano jej opłaty licencyjne od sprzedanych egzemplarzy książki. Pytanie skierowane do organów podatkowych poruszało kwestię, czy w danym przykładzie przychody można rozliczyć poza działalnością jako przychody z praw autorskich i czy w rozliczeniu obowiązują 50% koszty uzyskania przychodów. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) zdecydował, że uzyskane przychody muszę zostać rozpoznane w działalności gospodarczej i nie można wykorzystać 50% kosztów uzyskania przychodu.
Dla porównania interpretacja wydana 10.10.2019 roku (nr 0114-KDIP3-1.4011.382.2019.1.MJ) wydana w sprawie tantiem otrzymywanych ze względu na sprzedaż książek w formie cyfrowej przedstawia inne stanowisko, a mianowicie dyrektor KIS potwierdził opinię przedsiębiorcy, a uzyskany ze sprzedaży książek cyfrowych przychód powinien być zakwalifikowany jako przychód z praw majątkowych, a następnie rozliczony poza działalnością gospodarczą. Dyrektor KIS zaznaczył na przykład, iż przedmiotem działalności jest sprzedaż książek, a nie udzielanie licencji.Przechody z praw majątkowych
Tantiemy mogą być rozliczane w działalności gospodarczej albo poza nią - ta kwestia budzi wiele wątpliwości.
W celu uzyskania dodatkowych informacji warto skorzystać z przepisów z ustawy o PIT, które wskazują, że:- przychód z praw majątkowych to przede wszystkim przychody z praw autorskich i praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, wliczając do tego także odpłatne zbycie tych praw,
- przychody z praw majątkowych zostają rozliczane poza działalnością gospodarczą.
Po zapoznaniu się z przepisem ustawy można pomyśleć, iż przychody z tantiem pasują do definicji praw autorskich. Gdy tak jest, podmiot nie powinien mieć żadnych problemów z o wykorzystaniem 50% kosztów uzyskania przychodów, jednak organy podatkowe przedstawiają przeciwne stanowisko. Brak precyzyjnych przepisów i szczegółowych informacji powodują niemożliwe do usunięcia trudności, gdyż nikt nie wie, w jaki sposób należy rozliczać diademy w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej.
Przydatne są objaśnienia podatkowe wydawane przez Ministra Finansów, jednak szczegółowe informacje o tantiemach nie zostały jeszcze wydane, stąd wymagane jest składanie wniosków o wydanie interpretacji indywidualnych.Tantiemy wypłacane pracownikom
W firmach zatrudniających pracowników zajmujących się tworzeniem autorskich projektów dla przedsiębiorcy należy zacząć od dokładnego wyznaczenia warunków współpracy w podpisanej umowie. Każdy przychód otrzymywany po zawarciu stosunku pracy na gruncie podatku dochodowego jest określany jako wynagrodzenie, od którego zgodnie z obowiązującymi przepisami wymagane jest uregulowanie zaliczki na podatek dochodowy. Najbardziej problematyczna kwestia dotycząca tantiemów to 50% koszty uzyskania przychodu. To kość niezgody pomiędzy przedsiębiorcami a fiskusem. Organy podatkowe nie akceptują 50% kosztów, gdy zatrudniona osoba podpisała z pracodawcą umowę o pracy.
W tej kwestii wartość sięgnąć po interpretację ogólną związaną z 50% kosztów uzyskania przychodów, którą wydał Minister Finansów.
Problemów z rozstrzyganiem sporów jest wiele, stąd sprawy regularnie kierowane są do sądów. W tym miejscu warto przytoczyć wyrok NSA sygn. Akt II FSK 3023/19 wydany 23.08. 2022 roku. Przedmiotem sprawy był spór o prawo do 50% kosztów. Na pracodawcę przeniesione zostały prawa do programu komputerowego autorstwa pracownika w wyniku czynności zakwalifikowanych do zakresu stosunku pracy. Zwrócono uwagę na brak wyodrębnienia wynagrodzenia w części praw autorskich. Organ podatkowy wskazywał, iż podanie tej wartości bądź procedur, jakie zastosowano do jej obliczenia powinno zostać dokładnie i jasno opisane w dokumentach kształtujących treść stosunku pracy. Wyrok WSA stał się podstawą do wniesienia skargi do NSA i określono ją jako zasadną. NSA zauważył, iż wyznaczone na podstawie umowy o pracę wynagrodzenie obejmuje również prawa do utworów uzyskanych przez pracodawcę. Nie ma przeciwwskazań, aby miało stałą kwotę, ale może mieć również charakter prowizyjny albo procentowy bądź wyznaczany zgodnie z innymi regułami zaakceptowanymi przez strony stosunku pracy. NSA wskazuje również, iż przepis o 50% kosztach nie warunkuje prawa zastosowania wyższych kosztów od wysokości honorarium do wartości utworu.
NSA wskazuje, że podział wynagrodzenia zatrudnionej osoby na potrzeby wykorzystania 50% kosztów może mieć miejsce po zakończeniu miesiąca i wykonaniu podsumowania efektów pracy w tym czasie. Podział wynagrodzenia musi zostać wykonany po wcześniejszym wypracowaniu porozumienia na gruncie pracownik/pracodawca, a jego forma może być dobrowolna. Wyrok NSA zmienił wyrok WSA oraz decyzję wydaną przez organ podatkowy I i II instancji. Wyrok zawiera wiele przydatnych informacji.Jak rozliczać tantiemy - kilka słów podsumowania
Bardzo trudno jest analizować temat rozliczania tantiem oraz pozostałych przychodów. Jest to związane ze sprzecznym stanowiskiem organów podatkowych w stosunku do osób prowadzących działalność gospodarczą. Przedsiębiorcy uzyskują odmienne informacje i nie wiedzą, czy mają rozliczać tantiemy w działalności czy poza nią. Po zapoznaniu się z ustawą o PIT można przypuszczać, że druga opcja jest prawidłowa. Chociaż niedokładne przepisy, które zawierają zbyt dużo ogólnych informacji przyczyniają się do sprzecznych rozstrzygnięć - zarówno ze strony organów podatkowych, jak i sądów.
Najbardziej problematyczna kwestia jest związana z 50% kosztami uzyskania przychodów. Jeżeli zasady zostaną dokładnie wyznaczone przez ustawodawcę, rozliczanie tantiem przestanie sprawiać problemy. Na chwilę obecną przydatny jest wyrok NSA, omówiony we wcześniejszej części artykułu, gdyż porusza zagadnienie związane z 50% kosztami.
Najlepszym i rekomendowanym postępowaniem jest wnioskowanie o wydanie interpretacji podatkowej do organu podatkowego. Tylko w taki sposób można uniknąć problemów i rozliczać przychody we właściwy sposób.
Data publikacji: 2023-09-20, autor: FakturaXL
