Prawidłowe ustalenie podstawy opodatkowania ma ogromne znaczenie przy wyliczaniu zaliczek na podatek dochodowy. W jaki sposób podatnik powinien wyliczyć zaliczkę na podatek dochodowy przy stosowanych formach opodatkowania oraz jak powinien obliczyć podstawę opodatkowania?
Podstawa opodatkowania przy obliczaniu podatku wg skali podatkowej (od stycznia do maja 2022 roku)
Podatnicy, którzy wybrali formę opodatkowania na zasadach ogólnych, czyli skalę podatkową zapłacą podatek w wysokości stawki 17% do 120 000 zł wysokości dochodu oraz 32% od nadwyżki 120 000 zł. Osoby te mogą od dochodu odliczyć opłacone składki na ubezpieczenie społeczne. Wynik stanowi podstawę opodatkowania. Natomiast od kwoty podatku mogą odliczyć kwotę zmniejszającą podatek w wysokości 5 100 zł.
W celu obliczenia podatku dochodowego za dany okres rozliczeniowy podatnik musi:
od kwoty przychodu od początku roku odjąć koszty od początku roku – kwota dochodu
od kwoty dochodu odjąć możliwą do rozliczenia stratę z lat ubiegłych oraz sumę zapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne w danym roku podatkowym, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów w książce przychodów i rozchodów. Wynik stanowi podstawę opodatkowania, którą należy zaokrąglić do pełnych złotych
podstawę opodatkowania pomnożyć przez stawkę podatku 17% (do 120 000 zł dochodu) i przez stawkę podatku 32% (powyżej 120 000 dochodu). Wynik jest podatkiem należnym za cały rok
od kwoty podatku należnego od początku roku odjąć zaliczki zapłacone w poprzednich miesiącach oraz kwotę zmniejszającą podatek. Wynik jest kwotą podatku za dany okres rozliczeniowy
zaliczkę za dany okres rozliczeniowy zaokrąglić do pełnych złotych. Wynik jest kwotą podlegającą wpłacie do urzędu skarbowego.
PRZYKŁAD 1 Podatnik rozlicza podatek na zasadach ogólnych. W marcu uzyskał przychody narastająco od początku roku w wysokości 130 000 zł. Koszty wyniosły 5 000 zł. Suma opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne opłacone do marca włącznie, to kwota 1 996,74 zł. Suma opłaconych zaliczek na podatek dochodowy za 2022 rok wyniosła 19 000 zł. Obliczamy zaliczkę na podatek dochodowy za miesiąc marzec:
W tym miejscu należy zaznaczyć, że od 1 lipca 2022 roku zmieniła się wysokość stawki podatkowej w I progu podatkowym (do 120 000 zł). Stawka podatku została obniżona z 17% na 12%.
Podstawa opodatkowania przy obliczaniu podatku wg skali podatkowej od czerwca 2022 roku
Po zmianach podatnicy rozliczający się wg skali podatkowej płacą podatek dochodowy wg stawki 12% w I progu podatkowym do wysokości dochodu 120 000 zł. Powyżej tej kwoty nadal jest to 32%. Od dochodu można odliczyć składki na ubezpieczenie społeczne, a od podatku kwotę zmniejszającą podatek w wysokości 3 600 zł.
Podatek dochodowy za dany okres rozliczeniowy oblicza się następująco:
od kwoty przychodu od początku roku należy odjąć koszty od początku roku – kwota dochodu
od kwoty dochodu należy odjąć możliwą do rozliczenia stratę z lat ubiegłych oraz sumę zapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne w danym roku podatkowym, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów w książce przychodów i rozchodów. Wynik stanowi podstawę opodatkowania, którą należy zaokrąglić do pełnych złotych
podstawę opodatkowania należy pomnożyć przez stawkę podatku 12% (stawka podatku przy dochodzie do 120 000 zł) i przez stawkę podatku 32% (powyżej 120 000 zł dochodu) - podatek należny za cały rok
od kwoty podatku należnego od początku roku należy odjąć zaliczki zapłacone w poprzednich miesiącach oraz kwotę zmniejszającą podatek - kwota podatku za dany okres rozliczeniowy
zaliczkę za dany okres rozliczeniowy należy zaokrąglić do pełnych złotych. Wynik stanowi kwotę podlegającą wpłacie do urzędu skarbowego.
PRZYKŁAD 2 Przedsiębiorca wybrał zasady ogólne jako formę opodatkowania. W czerwcu osiągnął dochody narastająco od początku roku w wysokości 19 120,50 zł. Natomiast koszty wyniosły 1 845,55 zł. Podatnik w czerwcu opłacił składki ubezpieczeniowe w wysokości 199,25 zł. Łączna suma opłaconych składek ubezpieczeniowych od początku roku wyniosła 989,76 zł, a suma zaliczek na podatek dochodowy od początku roku to 974,20 zł. Zaliczka na podatek dochodowy za miesiąc czerwiec kształtuje się następująco:
Przy dochodzie opodatkowanym podatkiem liniowym stosuje się stałą stawkę podatku w wysokości 19%. Podatek liniowy najczęściej wybierają przedsiębiorcy osiągający wysokie dochody. W przypadku podatku liniowego przedsiębiorca ma prawo do odliczenia jedynie składek na ubezpieczenia społeczne, a także stratę z lat ubiegłych. Nie może też odliczyć kwoty wolnej od podatku.
W celu obliczenia podstawy opodatkowania i podatku podlegającego wpłacie do urzędu skarbowego należy:
od kwoty przychodu od początku roku odjąć koszty od początku roku – kwota dochodu
od kwoty dochodu odjąć możliwą do rozliczenia stratę z lat ubiegłych oraz sumę zapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne w danym roku podatkowym, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów w książce przychodów i rozchodów. Wyliczona kwota stanowi podstawę opodatkowania, którą należy zaokrąglić do pełnych złotych
podstawę opodatkowania pomnożyć przez stawkę podatku 19% - podatek należny za cały rok
od kwoty podatku należnego od początku roku odjąć zaliczki zapłacone w poprzednich miesiącach - kwota podatku za dany okres rozliczeniowy
zaliczkę za dany okres rozliczeniowy zaokrąglić do pełnych złotych - kwota podlegająca wpłacie do urzędu skarbowego.
PRZYKŁAD 3 Przedsiębiorca rozlicza działalność w formie podatku liniowego. W czerwcu osiągnął od początku roku przychody w wysokości 25 000 zł. Koszty wyniosły 4 000 zł. Przedsiębiorca opłacił też składki społeczne w wysokości 199,34 zł. Łączna suma opłaconych składek wyniosła 966,70 zł. Odliczeniu podlega też strata z lat ubiegłych w wysokości 1 000 zł. Suma opłaconych zaliczek na podatek dochodowy od początku wyniosła 1 351 zł.
Podstawę opodatkowania oraz zaliczkę na podatek dochodowy oblicza się następująco:
Od początku 2022 roku, podatnik nie miał prawa pomniejszyć kwoty podatku o wartość opłaconych składek zdrowotnych. Poprawka wprowadzona do Polskiego Ładu, która zaczęła obowiązywać od 1 lipca 22022 roku daje możliwość odliczenia składek zdrowotnych w podatku liniowym od zaliczki za czerwiec 2022 r. w opłaconej kwocie. W tym przypadku obowiązuje limit odliczeń, który został określony na kwotę 8 700 zł łącznie w skali roku.
Podstawa opodatkowania – ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Podatnik, który wybrał ryczałt od przychodów ewidencjonowanych zobowiązany jest do prowadzenia ewidencji przychodów. Na tej podstawie oblicza podatek dochodowy podlegający wpłacie do urzędu skarbowego. Przy ryczałcie pod uwagę nie są brane koszty, które podatnik poniósł w celu uzyskania przychodu, a jedynie kwota przychodów z danego miesiąca. Można ją pomniejszyć o składki ubezpieczenia społecznego zapłacone w danym okresie rozliczeniowym.
Podstawę opodatkowania i zaliczkę podatku dochodowego przy ryczałcie liczy się następująco:
przychody w poszczególnych stawkach ryczałtu należy podzielić przez łączny przychód osiągnięty w danym miesiącu. W ten sposób wylicza się proporcję sprzedaży danej stawki do całości
należy obliczyć sumę składek społecznych do odliczenia zapłaconych w miesiącu, za który liczony jest podatek oraz niewykorzystanych składek społecznych z poprzednich miesięcy
od kwoty przychodu danej stawki należy odjąć składkę społeczną do odliczenia, którą należy wcześniej pomnożyć przez wyliczoną proporcję sprzedaży danej stawki do całości. Otrzymany wynik należy zaokrąglić. Jest to podstawa opodatkowania dla danej stawki
podstawę opodatkowania dla danej stawki należy pomnożyć przez stawkę podatku. W ten sposób zostaje obliczony podatek.
Kwotę należy zaokrąglić do pełnych złotych i wpłacić do urzędu skarbowego. Wykaz stawek dla przychodów z konkretnych rodzajów działalności znajduje się w załączniku do ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Zmiany wprowadzone w Polskim Ładzie pozwalają osobom rozliczającym się na podstawie ryczałtu odliczyć zapłacone składki zdrowotne począwszy od wyliczenia za miesiąc czerwiec w wysokości nie wyższej niż 50% zapłaconej składki.
