Faktura za usługi medyczne online, a zwolnienie z VAT
Od czasu rozpoczęcia pandemii koronawirusa dużą popularnością cieszą się usługi medyczne świadczone online. Wśród niektórych przedsiębiorców pojawiły się wątpliwości związane z możliwością zastosowania dla konsultacji medycznych online zwolnienia przedmiotowego z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku od towarów i usług.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt ustawy o podatku od towarów i usług, podatkiem VAT opodatkowana jest odpłatna dostawa towarów i usług oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Dostawa towarów to przeniesienie prawa do rozporządzania towarami tak jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT). Z kolei świadczeniem usług zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT jest każde świadczenie wykonywane na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie jest dostawą towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT.
Obowiązujące przepisy o podatku VAT pozwalają, aby niektóre towary i usługi zostały zwolnione przedmiotowo z podatku od towarów i usług. Zwolnienie to jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania może zostać zastosowane tylko do czynności ściśle określonych w ustawie o podatku od towarów i usług.
Zwolnienie z VAT konsultacji medycznych online
W kwestii zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług nie bierze się pod uwagę rodzaju środka komunikacji, który wykorzystywany jest przy świadczeniu danych usług. Zgodnie z przepisami nie ma znaczenia czy konsultacje medyczne świadczone są stacjonarnie, w formie teleporady, czy też online. O objęciu danych usług zwolnieniem przedmiotowym w VAT decyduje przede wszystkim charakter i cel świadczonej usługi medycznej oraz to jaki podmiot ją świadczy. W związku z powyższym zwolnienie z VAT konsultacji medycznych świadczonych online możliwe jest na takich samych zasadach jak zwolnienie z podatku usług medycznych świadczonych stacjonarnie lub przez telefon. Takiego samego zdania jest Dyrektor KIS, który wyraził je w interpretacji indywidualnej z dnia 29 maja 2020 roku, nr sygn. 0114-KDIP4-2.4012.122.2020.3.KS.
Wskazać przy tym należy, że istotny jest charakter i cel świadczonej usługi, a nie fakt jej świadczenia za pośrednictwem platformy internetowej. O zastosowaniu zwolnienia od podatku dla świadczonych usług nie może bowiem przesądzać rodzaj środków komunikacji, przy których wykorzystaniu dana usługa jest wykonywana. Platforma internetowa stanowi jedynie narzędzie, jakie można wykorzystać w celu świadczenia usługi mającej na celu zachowanie, ratowanie, przywracanie i poprawę zdrowia pacjentów.
Art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku od towarów i usług (zwolnienie przedmiotowe)
Konsultacje medyczne świadczone online mogą zostać zwolnione z VAT po spełnieniu łącznie 2 przesłanek mających charakter:
przedmiotowy - muszą odnosić się do rodzaju i celu świadczonych usług, a więc muszą to być usługi w zakresie opieki medycznej świadczone w postaci profilaktyki, zachowania, ratowania, przywracania i poprawy zdrowia
podmiotowy - dotyczy usługodawcy, który musi być podmiotem leczniczym lub musi wykonywać zawód lekarza, lekarza dentysty, pielęgniarki, położnej, psychologa lub inny zawód medyczny w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej, który wskazuje, że osobą wykonującą zawód medyczny jest osoba uprawniona na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych, a także osoba legitymująca się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny.
Art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT wskazuje:
Zwalnia się od podatku usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów: • lekarza i lekarza dentysty; • pielęgniarki i położnej; • medycznych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2022 r. poz. 633 i 655); • psychologa.
Zgodnie z przytoczonym art. 43 ust. 1 pkt 18 i 19 ustawy o podatku od towarów i usługzwolnienie z podatku VAT obejmuje jedynie usługi z zakresu opieki medycznej związane z profilaktyką, zachowaniem, ratowaniem, przywracaniem i poprawą zdrowia. W związku z powyższym podatnik weryfikując swoje prawo do zastosowania zwolnienia przedmiotowego musi za każdy raz wziąć pod uwagę cel rzutujący na daną usługę świadczoną na rzecz pacjenta. Świadczone usługi, aby mogły być zwolnione z VAT muszą koniecznie realizować zadania wymienione powyżej.
PRZYKŁAD 1 Pan Piotr prowadzi przychodnię lekarską. Jest lekarzem internistą. Obecnie udziela konsultacji internistycznych online, ale tylko w sytuacji, kiedy nie ma konieczności zbadania pacjenta w przychodni lub pacjent sam życzy sobie takiej usługi. Czy w tym przypadku konsultacje medyczne świadczone online mogą zostać zwolnione przedmiotowo z VAT?
Odpowiedź: Tak, mogą zostać zwolnione na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. a ustawy o VAT pod warunkiem, że są to konsultacje medyczne, których celem jest zachowanie, ratowanie, przywracanie i poprawa zdrowia i nie ma znaczenia czy usługi świadczone są stacjonarnie czy online.
PRZYKŁAD 2 Podatnik prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i nie jest podmiotem leczniczym, ani nie jest też żadną z osób wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku od towarów i usług. Przedsiębiorca udziela konsultacji medycznych online, których celem jest budowanie odporności u kobiet. Czy świadczenie tego rodzaju usługi może zostać objęte zwolnieniem przedmiotowym w VAT?
Odpowiedź: Wymieniona usługa nie jest objęta zwolnieniem od podatku od towarów i usług z uwagi na to, że nie został spełniony warunek odnoszący się do usługodawcy, który nie jest podmiotem leczniczym ani osobą wykonującą zawód lekarza, lekarza dentysty, pielęgniarki, położnej, psychologa lub innego zawodu medycznego w myśl przepisu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej.
Konsultacje medyczne online, a zwolnienie z VAT – interpretacja indywidualna
Przykładem interpretacji indywidualnej, która została wydana w celu rozstrzygnięcia sporu w sprawie podatnika wnioskującego o wydanie opinii czy przysługuje mu zwolnienie z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c ustawy o VAT w zakresie świadczonych online usług konsultacji, terapii oraz porad z zakresu psychotraumatologii, jest interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora KIS z dnia 28 kwietnia 2022 roku, sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.128.2022.2.RG.
Wnioskującym jest przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą będący od 18 listopada 2020 roku czynnym podatnikiem VAT. Przedsiębiorca świadczy usługi, które z założenia mają polepszyć stan zdrowia klientów. Jego działalność polega na udzielaniu konsultacji, porad z zakresu psychotraumatologii oraz prowadzeniu terapii. Wymienione usługi świadczy osobiście w formie online i nie zatrudnia pracowników. Wszystkie polegają na świadczeniu pomocy osobom będącym w kryzysie psychicznym, który jest następstwem różnych nieprzyjemnych zdarzeń, takich jak przykładowo: śmierć bliskiej osoby, działania wojenne, wypadek, choroba somatyczna zagrażająca życiu, różne formy przemocy itp., a także tych o różnej symptomatologii i konsekwencjach, jak np. depresja, próba samobójcza, uzależnienia, bezdomność, wycofanie z pełnienia ról społecznych czy zaburzenia osobowości. Należy wspomnieć, że wnioskodawca nie jest co prawda podmiotem leczniczym, ale jednocześnie jest specjalistą w swoim zakresie działania. Swoje kompetencje może potwierdzić ukończonymi studiami I stopnia na kierunku pedagogika i studiami podyplomowymi. Dodatkowo przez 15 lat świadczył usługi w prywatnej firmie pedagogicznej. Przeprowadzał w niej między innymi konsultacje w zakresie szerokich, różnorodnych problemów wychowawczych i rodzinnych. Usługi wymienione powyżej, jak konsultacje, terapie oraz porady o charakterze psychotraumatologicznym świadczy w ramach posiadanego zawodu medycznego, zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej. W tym miejscu należy podkreślić, że zawód psychotraumatologa zaliczany jest do zawodów medycznych nieuregulowanych. W związku z tym niemożliwe jest podanie odrębnych przepisów, na podstawie których mogą być świadczone wyżej wymienione usługi. Wnioskodawca świadczy je w ramach opieki zdrowotnej, których celem jest profilaktyka, zachowanie, ratowanie, przywracanie i poprawa zdrowia. Podatnik miał wątpliwości, czy świadcząc je ma prawo skorzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c ustawy o podatku od towarów i usług oraz czy przysługuje mu takie prawo w stosunku do świadczonych usług konsultacji, terapii oraz porad z zakresu psychotraumatologii?
W odpowiedzi Dyrektor KIS napisał, że kryterium upoważniającym do zastosowania zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT jest spełnienie łącznie dwóch warunków, czyli:
usługodawca musi być osobą wykonującą zawód lekarza, lekarza dentysty, pielęgniarki, położnej, psychologa lub musi wykonywać inny zawód medyczny w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej – warunek o charakterze podmiotowym
muszą być świadczone usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia – warunek o charakterze przedmiotowym.
Jeżeli którykolwiek z tych warunków nie zostanie spełniony, to zwolnienie nie może być zastosowane. Zawód psychotraumatologa nie został unormowany w odrębnych aktach prawnych, ale został ujęty w aktualnie obowiązujących przepisach, co oznacza, że osoba wykonująca zawód psychotraumatologa i posiadająca odpowiednie wykształcenie jest osobą, która może wykonywać określone świadczenia zdrowotne, a także tą, która posiada odpowiednie kwalifikacje do udzielania porad z zakresu medycyny. Usługi opisane w danej sprawie wykonywane w zakresie psychotraumatologii świadczone są w ramach zawodu medycznego, zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej. Są też usługami z zakresu opieki zdrowotnej, które służą profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Oznacza to, że podatnik świadczący usługi konsultacji, terapii oraz porady z zakresu psychotraumatologii online może skorzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c ustawy o podatku od towarów i usług.
Podsumowanie
Aby ustalić czy dana usługa medyczna może zostać zwolniona na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c ustawy należy przede wszystkim wziąć pod uwagę charakter i cel świadczonej usługi, a nie środek komunikacji za pomocą, którego wykonywana jest usługa. W związku z tym świadczenie usług konsultacji, terapii, a także porad z zakresu psychotraumatologii drogą internetową nie może i nie ma wpływu na możliwość zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c ustawy o VAT.
