Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się nie tylko z osiąganiem przychodów, ale również z ponoszeniem różnych wydatków. Wydatek może zostać ujęty w kosztach, jeżeli będzie spełniał warunki wskazane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Prowadzenie działalności gospodarczej nie zawsze bywa łatwym zadaniem. Trzeba stawić czoła różnym przeciwnościom wynikającym z pełnionej funkcji. Czasami problemy mogą być tak duże, że trudno jest sobie z nimi poradzić, dlatego przedsiębiorca zaczyna szukać pomocy u psychoterapeuty. Czy usługa świadczona przez psychoterapeutę może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodu w prowadzonej działalności gospodarczej?
Interpretacja wydana przez Krajową Informację Skarbową
Według Krajowej Informacji Skarbowej wydatek poniesiony na opłacenie wizyty u psychoterapeuty przez przedsiębiorcę prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą nie może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu.
Co należy rozumieć przez koszty uzyskania przychodów?
Za koszty uzyskania przychodu uważane są koszty poniesione na osiągnięcie przychodów, zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów bez kosztów wymienionych w katalogu kosztów wyłączonych zawartych w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Do tego poniesione wydatki muszą być odpowiednio udokumentowane. Ich zakup powinien być uzasadniony i koniecznie związany z prowadzoną działalnością gospodarczą w sposób bezpośredni lub pośredni. Odpowiedzialność za wykazanie związku przyczynowo – skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem, a uzyskanym przychodem w działalności, zachowaniem bądź zabezpieczeniem źródła przychodów spoczywa na podatniku.
Wizyta i leczenie u psychoterapeuty, a koszty uzyskania przychodu
Przedsiębiorcy korzystający z psychoterapii własnej zastanawiają się czy wydatek poniesiony na wizytę u psychoterapeuty oraz leczenie mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. Organy podatkowe uważają, że wszelkie wydatki poniesione przez przedsiębiorcę na własne zdrowie, również zdrowie psychiczne stanowią wydatki mające charakter osobisty i nie mają nic wspólnego z prowadzeniem działalności gospodarczej. Przedsiębiorca w celu poprawy stanu swojego zdrowia psychicznego, zmniejszenia stresu czy wypalenia zawodowego może skorzystać z pomocy psychoterapeuty. Wymienione przesłanki skłaniające do wizyty u analityka nie są wystarczające do tego, aby wydatki na psychoterapię własną mogły zostać zaliczone do kosztów podatkowych. Obecnie w wielu rodzajach pracy osoby wykonujące poszczególne zadania narażone są również na duży stres oraz ponoszą sporą odpowiedzialność za wykonywane czynności zwłaszcza wtedy, kiedy muszą podejmować wiele decyzji i dokonywać wielu wyborów, co może wpływać negatywnie na ich zdrowie psychiczne, a także fizyczne. Korzystanie przez przedsiębiorcę z usług psychoterapeuty ma na celu zachowanie lub poprawę jego obecnego stanu zdrowia psychicznego, co oznacza, że zostają zaspokojone jego osobiste potrzeby. Wizyty te w żaden sposób nie wiążą się z osiągnięciem przychodów z działalności gospodarczej. W świetle art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wydatki tego typu nie są uznawane za koszty uzyskania przychodu w prowadzonej działalności gospodarczej, chociaż nie są zawarte w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Podobne zdanie mają organy podatkowe. Przykładem może być interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 5 grudnia 2022 roku, sygn. akt 0115-KDIT3.4011.728.2022.1.JS. O wydanie interpretacji wnioskował radca prawny świadczący usługi prawnicze w zakresie doradztwa i ogólnych konsultacji oraz usługi polegające na przygotowywaniu dokumentów prawnych, jak np. statuty, umowy, dokumentacja patentowa czy przygotowywanie takich dokumentów jak: testamenty, pełnomocnictwa. Powyższe usługi, podobnie jak działalność notariuszy, komorników, sędziów polubownych, rzeczników patentowych, radców prawnych, mediatorów sądowych zostały sklasyfikowane kodem 69.10. Z. Wnioskodawca prowadzi działalność prawną na rzecz przedsiębiorców. Współpracuje z dużą kancelarią prawną jako menadżer. Praca, którą wykonuje jest dość stresująca. Do tego dochodzi nienormowany czas pracy. Czasami jest tak, że pracuje kilkanaście godzin dziennie w różnych porach dnia. Wykonywana praca wiąże się z odbywaniem podróży. Doradzanie klientom oraz nadzorowanie projektów jest wymagającą i stresującą czynnością. Czasami wartość projektów opiewa na milionową wartość. Obsługa klientów i wszelkie czynności z nią związane wymagają dużego skupienia i odpowiedzialności. Prowadzenie tego typu działalności wymaga od wnioskodawcy ciągłego pozostawania do dyspozycji klientów, a także podwyższania kwalifikacji, uczestnictwa w seminariach, spotkaniach prawniczych, kursach itp. Wszystkie te czynniki sprawiły, że podatnik podjął decyzję o rozpoczęciu psychoterapii, która ma mu pomóc zmniejszyć stres i rozwinąć asertywność. Wnioskodawca chce w ten sposób przeciwdziałać wypaleniu zawodowemu. Według niego wydatki przeznaczone na terapię są wydatkami, które zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów i zabezpieczenia ich źródła. Swoje zdanie argumentuje w ten sposób, że stres wywołany odpowiedzialnością i obciążenie jakie na nim spoczywa są przyczyną obniżenia jakości zadań jakie na nim spoczywają. Poza tym są powodem wydłużenia ich realizacji. Mogą też prowadzić do błędów, których następstwem może być szkoda w majątku klientów, a w konsekwencji mogą stanowić podstawę do wystąpienia o odszkodowanie, którego wysokość może być dość wysoka i znacznie przekraczać możliwości finansowe wnioskodawcy oraz wartość zawartego ubezpieczenia OC. W związku z powyższym wnioskodawca zadał pytanie, czy wydatki poniesione na psychoterapię własną mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej.
Dyrektor KIS po analizie wszystkich wątków w przedstawionej sprawie wyraził swoją opinię na ten temat. Niestety, nie zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy. Według Dyrektora wydatki poniesione na terapię własną u psychoterapeuty nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Organ podatkowy uznał, że wszelkie wydatki podatnika, które wskazał we wniosku związane z wizytą u psychoterapeuty stanowią wydatek osobisty przedsiębiorcy. Są ponoszone w celu poprawy zdrowia wnioskodawcy, a nie mają nic wspólnego z prowadzoną działalnością gospodarczą i ich celem nie jest osiąganie przychodów chociaż zły stan zdrowia podatnika może być powodem niemożności prowadzenia firmy. Ponoszone wydatki na terapię własną nie mają związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, ponieważ ich bezpośrednim celem jest poprawa i ochrona zdrowia wnioskodawcy, a nie jest nim wykonywanie działalności gospodarczej, zachowanie oraz zabezpieczenie źródła przychodów. Zdaniem Dyrektora KIS nie tylko wykonywanie działalności gospodarczej, ale również każda inna praca mogą wywoływać stres, jak również to, że są też inne zawody, które wiążą się z dużą odpowiedzialnością, czasami nawet większą. Wynika z tego, że każda praca, jak i każdy rodzaj wykonywanej działalności gospodarczej mają określony wpływ na zdrowie, dlatego uczęszczanie na terapię w celu zmniejszenia poziomu stresu, rozwinięcia asertywności czy przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu jest raczej spełnieniem potrzeb osobistych związanych z ochroną zdrowia.
PRZYKŁAD Pan Piotr jest lekarzem. Postanowił otworzyć jednoosobową działalność gospodarczą w ramach, której będzie wykonywał praktykę lekarską. Jako formę opodatkowania wybrał podatek liniowy. Zgodnie z przepisami musi prowadzić książkę przychodów i rozchodów. Pan Piotr prowadzi działalność lekarską intensywnie już od kilku lat. W związku z długoletnią praktyką lekarską zaczął odczuwać ciągłe zmęczenie, stał się rozdrażniony, a wykonywana praca nie sprawiała już mu takiej radości jak na początku, dlatego postanowił udać się do psychoterapeuty, aby w ten sposób podreperować swoje zdrowie psychiczne. Pomyślał też o tym, że mógłby zawiesić na jakiś czas wykonywanie działalności gospodarczej. Czy wydatki poniesione na psychoterapię własną mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej?
Odpowiedź: Wydatki poniesione przez pana Piotra na leczenie psychoterapeutyczne własne mają charakter osobisty. Decyzja o podjęciu psychoterapii została podyktowana stanem zdrowia przedsiębiorcy. Jej celem nie jest osiągnięcie przychodu, a jest nim polepszenie zdrowia podatnika. Wynika z tego, że wydatki poniesione na psychoterapię własną nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w działalności gospodarczej, ponieważ nie spełniają podstawowej przesłanki, na którą wskazuje art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W tej sytuacji nie ma znaczenia fakt, że pan Piotr mógłby zdecydować się na zawieszenie działalności gospodarczej w przypadku, gdyby nie podjął terapii u psychoterapeuty.
Kiedy wydatek na psychoterapię własną może być kosztem podatkowym?
W zasadzie wydatki na psychoterapię własną nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu, ale jeżeli wydatek jest elementem w całości i dotyczy uzyskania certyfikatu zawodowego może zostać kosztem podatkowym. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej nr sygn. 0115-KDIT3.4011.774.2021.2.KP z dnia 17 listopada 2021 roku wydanej w odpowiedzi na złożony wniosek napisał między innymi, że:
informacji przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawczyni planuje od dnia 2 listopada 2021 r. rozpoczęcie prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej polegającej na prowadzeniu gabinetu psychoterapii i pomocy psychologicznej. Wnioskodawczyni planuje uzyskanie certyfikatu zawodowego psychoterapeuty. Jednym z wymogów uzyskania ww. certyfikatu jest przejście własnego doświadczenia psychoterapeutycznego u akredytowanego terapeuty. Wydatek na przejście własnego doświadczenia psychoterapeutycznego będzie ponoszony miesięcznie od miesiąca rozpoczęcia działalności gospodarczej. Uzyskanie certyfikatu zawodowego ma na celu poprawienie jakości świadczonych usług, poszerzenie oferty, jak również zwiększenie prestiżu, co przełoży się na większą liczbę pacjentów oraz wyższe opłaty za świadczone usługi. Biorąc powyższe pod uwagę, stwierdzić należy, że Wnioskodawczyni będzie mogła do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej od 2 listopada 2021 r. działalności gospodarczej zaliczyć wydatek na przejście własnego doświadczenia psychoterapeutycznego u akredytowanego terapeuty celem zdobycia certyfikatu zawodowego – pod warunkiem prawidłowego udokumentowania – ponoszony od miesiąca rozpoczęcia działalności gospodarczej. Przedmiotowy wydatek spełnia bowiem przesłanki, o których mowa art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Psychoterapia pracownika – czy wydatek może być kosztem podatkowym?
Wykonywanie niektórych zawodów związane jest z dużym stresem. Zdarza się, że pracownicy wykonując codzienne czynności zawodowe działają pod presją związaną z wysoką odpowiedzialnością, lękiem przed ewentualnym zwolnieniem, wypaleniem zawodowym itp. Wszystkie te czynniki mogą bezpośrednio lub pośrednio wpływać na funkcjonowanie działalności, co może przełożyć się też na wysokość uzyskiwanych przychodów. Jeżeli efektywność pracowników, a także przychody firmy zaczną spadać to może warto pomyśleć o wysłaniu niektórych pracowników na spotkanie z psychoterapeutą. Aby wydatek poniesiony na psychoterapię pracownika mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu powinien posiadać odpowiednią argumentację. Takie stanowisko potwierdzają organy podatkowe w wydanych interpretacjach podatkowych.
Pakiety medyczne dla pracowników
Jeżeli przedsiębiorca zakupi dla swoich pracowników, a także ich rodzin pakiety medyczne, to może zaliczyć je do firmowych kosztów podatkowych. Wykup pakietów medycznych ma wiele plusów. Pracownicy otrzymują bezpośredni dostęp do opieki medycznej. Dodatkowo zwiększa się ich motywacja, a stosunki pomiędzy pracodawcą i pracownikami poprawiają się. Pracodawca w ramach pakietu medycznego może wykupić dla pracowników wizyty psychoterapeutyczne. Do kosztów uzyskania przychodu będzie mógł zaliczyć także spotkania terapeutyczne wykupione w pakiecie medycznym przeznaczone dla kadry kierowniczej zatrudnionej w danym zakładzie pracy. Pracownicy zajmujący stanowiska kierownicze z uwagi na charakter świadczonej pracy są szczególnie narażeni na zwiększony stres oraz ponoszą wysoką odpowiedzialność za podejmowane działania. W ich przypadku każda źle podjęta decyzja oraz pogorszenie stanu zdrowia mogą mieć wpływ na zmniejszenie przychodu firmy. Pracodawca może dla kadry kierowniczej zakupić wizyty u psychoterapeuty w formie jednorazowej lub w formie regularnych spotkań. Opłacanie usług terapeutycznych dla kadry kierowniczej może zostać wliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Wizyty u psychoterapeuty, a działalność o ciągłym ryzyku wystąpienia wypadku
Niektóre zawody związane są z dużym ryzykiem wypadkowości. Wiąże się to z ogromnym stresem, dlatego osoby pracujące przykładowo w kopalniach powinny posiadać wsparcie w postaci pomocy psychologicznej, zwłaszcza jeżeli były świadkami wypadku. W takiej sytuacji pomoc psychologiczna należy się także rodzinie poszkodowanego pracownika.
Podsumowanie
Co do zasady wydatki poniesione na spotkania u psychoterapeuty nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu w prowadzonej działalności gospodarczej. Jednak w niektórych przypadkach taki wydatek może być ujęty w kosztach podatkowych.Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 17 stycznia 2017 roku, sygn. akt II FSK 3813/14 wskazał, że konkretny wydatek można zakwalifikować u danego podatnika po uwzględnieniu jego charakteru i profilu prowadzonej działalności gospodarczej. Pod uwagę należy wziąć także wykorzystanie wydatku pod względem ekonomicznym. Z reguły prowadzone działalności gospodarcze różnią się między sobą, dlatego też każdy wydatek poniesiony przez danego podatnika należy poddać indywidualnej ocenie, aby można było dokonać jego właściwej kwalifikacji prawnej po uwzględnieniu specyfiki prowadzonej działalności gospodarczej. Wydatek poniesiony na psychoterapię pracownika może zostać zaliczony do kosztów podatkowych przedsiębiorcy, jeżeli jest elementem uzyskania certyfikatu zawodowego.
