Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, podatnik ma prawo ponownie skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT na początku dowolnego miesiąca następującego po terminie wskazanym w wymienionym przepisie.
Zwolnieniem podmiotowym z podatku VAT objęci są mali przedsiębiorcy, których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie za poprzedni rok podatkowy wartości 200 000 zł. Zgodnie z art. 113 ust. 9 ustawy o VAT podatnicy, którzy rozpoczęli wykonywanie czynności opodatkowanych VAT w trakcie roku podatkowego mogą zostać zwolnieni z VAT podmiotowo, pod warunkiem, że wartość sprzedaży jaką przewidują w danym roku, nie przekroczy kwoty 200 000 zł. Zwolnienie nie przysługuje, jeżeli rzeczywista wartość sprzedaży w trakcie roku podatkowego przekroczy wskazany limit począwszy od czynności, od której został on przekroczony. W celu obliczenia kwoty obrotu jaki uprawnia do zwolnienia należy przyjąć łączną wartość sprzedaży opodatkowanej netto.
W świetle art. 113 ust. 2 ustawy o VAT do wartości sprzedaży nie jest wliczana:
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów oraz sprzedaż wysyłkowa z terytorium kraju i sprzedaż wysyłkowa na terytorium kraju
odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług zwolnione z podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 z wyłączeniem:
transakcji związanych z nieruchomościami
usług, o których mowa jest w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41
usług ubezpieczeniowych, o ile czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych
odpłatna dostawa towarów, która na podstawie przepisów o podatku dochodowym zaliczana jest przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
Zwolnienie podmiotowe z VAT – kiedy nie można z niego skorzystać?
Art. 113 ust. 12 ustawy o VAT zawiera wykaz czynności, które będąc wykonane nie dają prawa skorzystania przez podatnika ze zwolnienia podmiotowego. Chodzi o podatników, którzy:
dostarczają:
wyroby z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali – załącznik nr 12 do ustawy
towary opodatkowane podatkiem akcyzowym z wyłączeniem: - energii elektrycznej (PKWiU 35.11.10.0) - wyrobów tytoniowych - samochodów osobowych innych niż nowe środki transportu zaliczanych przez podatnika do środków trwałych podlegających amortyzacji na podstawie przepisów o podatku dochodowym
budynki, budowle lub ich części w przypadkach, o których mówi art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b
tereny budowlane
nowe środki transportu
świadczą usługi:
prawnicze
w zakresie doradztwa, z wyłączeniem: doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt oraz związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego
jubilerskie.
Poza tym ze zwolnienia podmiotowego nie skorzysta podatnik, który nie posiada siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.
Zwolnienie podmiotowe z VAT – czy można powrócić?
W niektórych okolicznościach czynny podatnik VAT ma prawo zrezygnować ze zwolnienia podmiotowego z VAT i ponownie z niego skorzystać ze względu na wysokość osiągniętych obrotów. Zasady w jaki sposób można powrócić do zwolnienia zostały wskazane w art. 113 ust. 11 ustawy o VAT. Zgodnie z przepisem podatnik, który utracił prawo do zastosowania zwolnienia sprzedaży od podatku VAT lub sam zrezygnował z tego zwolnienia może ponownie do niego powrócić, ale nie wcześniej niż po upływie roku licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub sam z niego zrezygnował.
Zwolnienie z VAT – powrót w trakcie roku
W związku licznymi wątpliwościami dotyczącymi powrotu do zwolnienia z VAT w trakcie roku, Minister Finansów wydał interpretację ogólną odnoszącą się do tej kwestii, w której wyjaśnił możliwość ponownego skorzystania ze zwolnienia z VAT przez podatników, którzy utracili takie prawo lub sami z niego zrezygnowali. Celem wydanej interpretacji było ujednolicenie stosowania przepisów przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej w zakresie określania terminu w przypadku ponownego skorzystania ze zwolnienia (interpretacja ogólna z dnia 24 kwietnia 2015 roku, nr PT3.8101.4.2015.LBE.72).
Sporne kwestie dotyczące powrotu do zwolnienia w trakcie roku porusza art. 113 ustawy o VAT. W stanie prawnym obowiązującym do końca 2013 roku zostało wskazane, że w przypadku podatników, którzy utracili prawo do zwolnienia ze względu na przekroczenie kwoty limitu (obecnie jest 200 000 zł) lub podatników lub którzy nie mają prawa do zwolnienia, ponieważ z niego zrezygnowali, to mogą do niego powrócić w terminie nie wcześniejszym niż po upływie roku licząc od końca roku, w którym utracili to prawo lub z niego zrezygnowali.
Minister Finansów w interpretacji ogólnej wskazał, że w przypadku wyznaczania terminu, od którego można ponownie skorzystać ze zwolnienia w oparciu o art. 113 ust. 11 ustawy o VAT należy posiłkować się orzecznictwem sądów administracyjnych. Za przykład może posłużyć wyrok wydany przez Naczelny Sąd Administracyjny z dnia 24 września 2014 roku, sygn. sygn., akt I FSK 1463/13, w którym wskazał, że:
Ustawodawca nie wprowadził (…) dodatkowego warunku w postaci ponownego skorzystania ze zwolnienia w pierwszym okresie rozliczeniowym następującym po roku podatkowym, w którym podatnik nie przekroczył limitu sprzedaży. Wyznaczył jedynie początkowy moment, od którego podatnik może ponownie skorzystać ze zwolnienia (…). Objęcie zwolnieniem może mieć zatem miejsce od początku dowolnego miesiąca, następującego po wyznaczonym w art. 113 ust. 11 ustawy o VAT okresie karencji.
Zgodnie z powyższym podatnik, który utracił prawo do zwolnienia z VAT lub z niego zrezygnował będzie mógł do niego powrócić po upływie 1 roku licząc od końca roku, w którym utracił prawo lub z niego zrezygnował z zastrzeżeniem, że prawo powrotu do zwolnienia przysługuje od początku dowolnego miesiąca w takcie danego roku podatkowego, jeżeli podatnik spełnił inne warunki związane z powrotem. Przede wszystkim chodzi o nieprzekroczenie limitu obrotów oraz czy nie miały miejsca przypadki wyłączające stosowanie zwolnienia, które zostały wskazane w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT.
Zmiany w przepisach
Z dniem 1 stycznia 2014 roku zostało zmienione brzmienie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT. Zgodnie ze zmianą, od podatku zostaje zwolniona sprzedaż dokonywana przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty limitu o obecnej wartości 200 000 zł (od 2017 r.). Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku VAT.
W 2014 roku zmiany objęły również art. 113 ust. 11 ustawy o VAT. Jego nowa wersja dotyczy uregulowań związanych z podatnikiem w zakresie utraty przez niego prawa do zwolnienia sprzedaży z zapłaty podatku VAT lub sytuacji, kiedy to podatnik sam zrezygnował ze zwolnienia i chce ponownie skorzystać z prawa do zwolnienia zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT. Pomimo tych zmian, stanowisko Ministerstwa Finansów odnośnie terminu powrotu do zwolnienia z podatku VAT nadal jest aktualne.
Aktualizacja VAT-R i obowiązkowa korekta podatku naliczonego
Podatnik, który zamierza powrócić do VAT zobowiązany jest do złożenia aktualizacji korzystając z druku VAT-R. Ma na to 7 dni licząc od dnia, w którym zaistniała zmiana. Podatnik powinien wskazać na druku datę, od której chce skorzystać ze zwolnienia. Czasami powrót do zwolnienia wymaga od podatnika VAT czynnego sporządzenia korekty podatku naliczonego ze względu na zmianę przeznaczenia towarów, z działalności opodatkowanej na działalność zwolnioną a z VAT.
