Dotacje unijne cieszą się wśród przedsiębiorców sporą popularnością. Fundusz unijny jest formą pomocy finansowej dla osób prowadzących działalność gospodarczą, która nie podlega zwrotowi. Stąd zapewne jego rosnąca popularność. Dotacja jest bardzo korzystną formą finansowania w porównaniu z innymi sposobami na pozyskiwanie dodatkowych środków.
Dotacje unijne mają za zadanie pomóc krajom członkowskim UE w rozwoju gospodarki. Środki finansowe wypłacane są na realizację różnych projektów i programów. Z dofinansowania unijnego można skorzystać po spełnieniu wymaganych warunków. Środki unijne proponowane są w zasadzie wszystkim obywatelom Unii Europejskiej, a liczba programów jest dość spora, dlatego każdy ma możliwość skorzystania z takiego wsparcia i dzięki temu ma szansę rozwinąć własną działalność lub projekt.
Dotacje unijne – zwrot
Środki otrzymane w ramach dotacji z Unii Europejskiej nie są zwrotne, pod warunkiem, że zostaną wykorzystane zgodnie z postanowieniami umowy, którą strony zawarły między sobą (beneficjent i instytucja przyznająca dotację) oraz z innymi dokumentami, do których odwołuje się umowa. Udzielona pomoc finansowa może być darmowa, o ile warunki jej dotyczące zostaną dotrzymane. W przypadku, gdyby tak się nie stało, to przedsiębiorca ma obowiązek zwrócić dotację w całości lub w części razem z odsetkami. Najczęściej występującą przyczyną zwrotu dotacji jest wykorzystanie przyznanych środków niezgodnie z ich przeznaczeniem jakie zostało wskazane w umowie. Zwrot wymagany jest również w sytuacji, kiedy środki zostaną wykorzystane i rozliczone po ustalonym terminie określonym w umowie.
Dotacja unijna, wydatki – koszty uzyskania przychodów
Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy o PIT do przychodów z działalności gospodarczej zaliczają się: dotacje, subwencje, wszelkiego rodzaju dopłaty z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 13 oraz inne nieodpłatne świadczenia otrzymane na pokrycie kosztów lub jako zwrot wydatków, z wyłączeniem sytuacji, kiedy dane przychody związane są z otrzymaniem, zakupem lub wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych bądź wartości niematerialnych i prawnych, od których dokonywane są odpisy amortyzacyjne.
W przypadku dotacji otrzymanych z funduszu unijnego, to są one zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 137 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w którym zostało wskazane, że:
Wolne od podatku dochodowego są środki finansowe otrzymane przez uczestnika projektu jako pomoc udzielona w ramach programu finansowanego z udziałem środków europejskich, o których mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych.
Dodatkowo przedsiębiorca powinien zapoznać się także z treścią art. 23 pkt 56 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z nim za koszty uzyskania przychodów nie są uważane wydatki i koszty bezpośrednio sfinansowane z przychodów, o których wspomina art. 21 ust. 1 pkt 137 ustawy, co jest dowodem na to, że przychód pochodzący z dotacji unijnych zwolniony jest z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a jednocześnie wydatki sfinansowane taką dotacją nie zaliczają się do kosztów uzyskania przychodów.
Zwrot dotacji unijnych – rozliczenie
Podsumowując, dotacja jaką przedsiębiorca otrzymuje z funduszu unijnego zwolniona jest z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a wydatki poniesione ze środków unijnych nie stanowią kosztów uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej, ponieważ otrzymana dotacja unijna zwolniona jest z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 137 ustawy o PIT. W tej sytuacji zwrot dotacji otrzymanej z funduszu unijnego nie wymaga dokonania korekty uzyskanych przychodów. Wydatki sfinansowane pierwotnie z dotacji unijnej, którą przedsiębiorca ma obowiązek zwrócić nie będą już pochodziły ze środków zwolnionych z podatku dochodowego od osób fizycznych. W związku z tym nie występuje przesłanka, która była powodem, że wydatki zostały niezaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Rozliczony zwrot dotacji spowodował, że wydatki sfinansowane pierwotnie ze środków z dotacji nie są już z niej finansowane, ponieważ została ona zwrócona, co w konsekwencji spowodowało, że wydatki nie są wyłączone z kosztów uzyskania przychodów w działalności gospodarczej i należy je skorygować.
W momencie rozliczenia zwrotu dotacji, przedsiębiorca ma prawo dokonać korekty kosztów podatkowych przez zwiększenie kosztów uzyskania przychodów za okres rozliczeniowy, w którym miało miejsce rozliczenie zwrotu dotacji, pod warunkiem, że wydatki spełniają definicję kosztów uzyskania przychodów, na którą wskazuje art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym osób fizycznych.
W sytuacji, kiedy korekta związana z kosztem podatkowym dotyczy błędu rachunkowego lub innej oczywistej omyłki, to powinna ona być dokonana „wstecz”. W tej sytuacji obowiązkiem przedsiębiorcy, który dokonuje korekty jest cofnięcie się do okresu, w którym miał miejsce błąd lub omyłka. Jeżeli przyczyna korekty jest inna, to wtedy podatnik powinien dokonać korekty kosztów „na bieżąco” przez zmniejszenie lub zwiększenie kosztów uzyskania przychodów, które zostały poniesione w danym okresie rozliczeniowym, w którym otrzymano fakturę korygującą lub w przypadku braku faktury, inny dokument potwierdzający przyczynę korekty.
W tym zakresie zostały wydane interpretacje podatkowe, które wskazują, że tylko w sytuacji jednoznacznego stwierdzenia, że przyczyną nieprawidłowego ujęcia przychodu lub kosztu był błąd rachunkowy bądź oczywista omyłka, to korektę kosztu należy uwzględnić „wstecznie”. Potwierdzeniem tego może być interpretacja podatkowa z dnia 14 maja 2021 roku, sygn. KDIB1-1.4010.58.2021.2.ŚS wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, w części, której można przeczytać, że:
w przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do charakteru przyczyn korekty, korekta dokonywana winna być w okresie otrzymania dokumentu potwierdzającego przyczynę korekty (w przypadku korekty kosztów uzyskania przychodów) lub w okresie wystawienia tego dokumentu (w przypadku korekty przychodów). Tylko w przypadku jednoznacznego stwierdzenia, że nieprawidłowe ujęcie przychodu bądź kosztu było bezpośrednim wynikiem błędu rachunkowego lub oczywistej omyłki, korekta kosztu winna być uwzględniana wstecznie.
W innym przypadku rozliczenie zwrotu dotacji wymaga dokonania przez przedsiębiorcę korekty kosztów z powodu zwrotu całości lub części dotacji, których nie można uznać za błąd rachunkowy, ani za oczywistą omyłkę, dlatego przedsiębiorca rozliczając zwrot dotacji powinien dokonać korekty kosztów „na bieżąco” poprzez zwiększenie kosztów uzyskania przychodów poniesionych w danym okresie rozliczeniowym, w którym otrzymano dokument informujący o przyczynie korekty. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w wydanej interpretacji indywidualnej z dnia 9 listopada 2018 roku, sygn. 0114-KDIP2-2.4010.463.2018.1.JG wyjaśnił kwestie dotyczące korekty przychodów podatkowych i korekty kosztów uzyskania przychodów w przypadku zwrotu dotacji.
kwot dotacji, które w roku ich otrzymania stanowiły przychody wolne od podatku dochodowego od osób prawnych na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, stwierdzić należy, że przepisy nie zawierają regulacji do sytuacji związanej z korektą przychodu zwolnionego z opodatkowania. Nie można więc dokonać korekty/zmniejszenia na bieżąco przychodów opodatkowanych o przychody, które wcześniej zostały wykazane jako zwolnione, zatem art. 12 ust. 3j nie znajdzie zastosowania w niniejszej sprawie. Natomiast w odniesieniu do dotowanych kosztów, Spółka powinna dokonać bieżącej korekty kosztów i wykazać korektę kosztów w zeznaniu podatkowym CIT-8 składanym za rok, w którym dokonano zwrotu kwoty dotacji. Z uwagi na to, że korekta dotyczy właśnie dochodu zwolnionego (dotacji), należy przyjąć, że korekta przychodów nie będzie dokonywana, natomiast korekta kosztów uzyskania przychodów będzie dokonywana na bieżąco – należy jedynie zwiększyć na bieżąco koszty w wysokości wyłączonej pierwotnie z kosztów uzyskania przychodów.
PRZYKŁAD Przedsiębiorca prowadzący działalność w formie jednoosobowej działalności gospodarczej otrzymał w lutym 2022 roku dotację z funduszu unijnego. Działalność rozliczana jest w KPiR. Podatnik wybrał jako formę opodatkowania zasady ogólne. Środki przyznane z dotacji zostały wykorzystane niezgodnie z zapisami umowy, dlatego przedsiębiorca zobowiązany jest do zwrotu dotacji w całości. W czerwcu 2022 roku, podatnik zwrócił otrzymane środki z dotacji. Dotacja zwolniona była z zapłaty podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 137 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dlatego też wydatki poniesione na towary sfinansowane pieniędzmi z dotacji nie stanowiły kosztów uzyskania przychodów w działalności gospodarczej. Z tego powodu przedsiębiorca nie zaliczał poniesionych wydatków finansowanych środkami z dotacji, do KPiR.
W związku z tym pojawiły się pytania, 1. Czy rozliczenie zwrotu dotacji wymaga dokonania korekty przychodów uzyskanych przez przedsiębiorcę, skoro otrzymana przez niego dotacja korzystała ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych? 2. Czy rozliczenie zwrotu dotacji daje przedsiębiorcy uprawnienie do zaliczenia wydatków pierwotnie sfinansowanych ze środków pozyskanych w ramach dotacji, które następnie zwrócił w całości do kosztów uzyskania przychodów?
Jeżeli odpowiedź jest twierdząca, to w jakim czasie przedsiębiorca powinien ująć wskazane koszty w PKPiR? Przedsiębiorca nie musi korygować uzyskanych przychodów przy rozliczaniu zwrotu dotacji, ponieważ środki otrzymane z dotacji zostały zwrócone w późniejszym okresie, a dotacja była zwolniona z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Podatnik może w ramach rozliczenia zwrotu dotacji z powodu nieprawidłowego wykorzystania środków, niezgodnego z umową, zaliczyć wydatki pierwotnie sfinansowane środkami z dotacji, które następnie zostały w całości zwrócone, do kosztów uzyskania przychodów. Zwrot dotacji sprawił, że w ostateczności wydatki poniesione przez przedsiębiorcę, które miały być sfinansowane z dotacji zostały opłacone ze środków własnych podatnika, czyli w tym przypadku nie pochodzą ze środków zwolnionych z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 137 ustawy. Oznacza to, że wydatki nie podlegają wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów. Podatnik ma prawo dokonać korekty kosztów podatkowych przez zwiększenie kosztów uzyskania przychodów w okresie rozliczeniowym, w którym otrzymał dokument informujący o przyczynie korekty.
