Czy można wystawić fakturę przed wydaniem towaru?

Wystawienie faktury w handlu towarami i usługami jest nieodzownym elementem każdej transakcji. Przepisy prawa regulujące kwestie fakturowania jasno określają, kiedy należy to zrobić. Jednak w niektórych przypadkach faktura może zostać wystawiona nawet przed wydaniem towaru. Czy takie działanie jest legalne? Czy wiąże się z tym jakieś ryzyko? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna i wymaga szczegółowej analizy przepisów związanych z podatkiem VAT oraz PIT.

Kiedy można wystawić fakturę przed wydaniem towaru?

Podstawowa zasada w polskim prawie podatkowym, wynikająca z art. 106i ust. 1 ustawy o VAT, mówi, że faktura powinna być wystawiona nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę. Zatem w większości przypadków faktura jest wystawiana już po zrealizowaniu transakcji. Jednak istnieją sytuacje, w których faktura może zostać wystawiona przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi.

Zgodnie z art. 106i ust. 7 ustawy o VAT, faktura może być wystawiona najwcześniej 60 dni przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi. Dodatkowo fakturę można wystawić także przed otrzymaniem częściowej lub całkowitej zapłaty, o ile takie świadczenie nastąpi przed dostawą towaru lub wykonaniem usługi.

Skutki podatkowe wcześniejszego wystawienia faktury

Mimo że wystawienie faktury przed wydaniem towaru jest dopuszczalne, przedsiębiorcy powinni być świadomi konsekwencji podatkowych takiego działania, szczególnie na gruncie podatku VAT. Choć samo wystawienie faktury nie powoduje jeszcze obowiązku zapłaty podatku VAT, może prowadzić do sytuacji, w której przedsiębiorca będzie zobowiązany do jego zapłaty. W tym przypadku mówimy o tzw. „pustych fakturach”.

Zgodnie z art. 108 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, jeśli podatnik wystawi fakturę i wykaże na niej podatek VAT, jest zobowiązany do jego zapłaty, nawet jeśli dostawa towarów lub wykonanie usługi nie miało miejsca. Aby uniknąć takiej sytuacji, jeśli dostawa towarów lub wykonanie usługi nie dojdzie do skutku, przedsiębiorca musi wystawić fakturę korygującą.

PRZYKŁAD 1
Przedsiębiorca zajmujący się sprzedażą sprzętu elektronicznego wystawił fakturę 1 marca za dostawę towarów, która miała być zrealizowana do 15 kwietnia. Z powodu problemów logistycznych dostawa opóźniła się i została zrealizowana dopiero 10 maja. Przedsiębiorca nie dokonał korekty faktury, mimo że upłynęło już 60 dni od jej wystawienia. W takim przypadku będzie musiał zapłacić podatek VAT wykazany na fakturze, nawet jeśli dostawa towarów nie została jeszcze zrealizowana.

Odliczenie VAT przez nabywcę

Nabywcy również powinni zachować ostrożność w przypadku otrzymania faktury przed dostawą towaru lub wykonaniem usługi. Aby mogli skorzystać z prawa do odliczenia podatku VAT, muszą spełnić dwa warunki: otrzymać fakturę oraz moment powstania obowiązku podatkowego musi przypadać na okres rozliczeniowy, w którym dokonano dostawy towarów lub wykonano usługi.

PRZYKŁAD 2
Firma X kupiła od dostawcy towary 25 marca, na co wystawiono fakturę. Towar został jednak dostarczony dopiero 4 kwietnia. Firma X może odliczyć VAT dopiero w deklaracji za kwiecień, ponieważ obowiązek podatkowy powstaje w momencie dostawy towarów, a nie w momencie otrzymania faktury.

Wystawienie faktury przed wydaniem towaru a koszty podatkowe

Przy rozliczaniu podatku dochodowego kwestia związana z terminem wystawienia faktury i jej ujęcia w kosztach również ma istotne znaczenie. W przypadku podatników prowadzących Podatkową Księgę Przychodów i Rozchodów metodą kasową, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodu uznaje się dzień wystawienia faktury, rachunku lub innego dokumentu stanowiącego podstawę do zaksięgowania.

W związku z tym, nawet jeśli dostawa towaru nastąpi po dacie wystawienia faktury, to koszt uzyskania przychodu może zostać rozpoznany już w dniu wystawienia faktury.

PRZYKŁAD 3
Firma Y zakupiła towary od swojego dostawcy, który wystawił fakturę 25 marca. Towar został dostarczony 4 kwietnia. Firma Y może uznać fakturę za koszt uzyskania przychodu już w dniu jej wystawienia, czyli 25 marca, mimo że towar fizycznie dotarł do firmy dopiero w kwietniu.

Obowiązek rozpoznania przychodu dla sprzedawcy

Dla sprzedawców wystawienie faktury przed dostawą towarów ma znaczenie również w kontekście rozpoznania przychodu podatkowego. Zgodnie z art. 14 ust. 1c ustawy o PIT, obowiązek rozpoznania przychodu powstaje najpóźniej w dniu wydania towaru lub wykonania usługi, a w przypadku wcześniejszego wystawienia faktury – w dniu jej wystawienia.

PRZYKŁAD 4
Firma Z wystawiła fakturę 1 marca za dostawę, która miała nastąpić 15 marca. W takim przypadku firma Z musi rozpoznać przychód podatkowy już w dniu wystawienia faktury, czyli 1 marca, mimo że faktyczna dostawa towarów miała miejsce później.

Korekta faktur w przypadku niezrealizowanej dostawy

Warto pamiętać, że jeśli faktura została wystawiona przed dostawą towarów lub wykonaniem usługi, a transakcja ostatecznie nie doszła do skutku, przedsiębiorca powinien dokonać korekty faktury. W przeciwnym razie może zostać obciążony obowiązkiem zapłaty podatku VAT od tzw. pustej faktury, co może wiązać się z dodatkowymi kosztami.

Korekta faktury powinna zostać dokonana zgodnie z art. 106j ustawy o VAT, który wskazuje, że w przypadku stwierdzenia pomyłki w jakiejkolwiek pozycji faktury, podatnik jest zobowiązany do jej korekty.

Podsumowanie

Wystawienie faktury przed wydaniem towaru jest w pełni legalne, o ile spełnione są określone warunki wynikające z ustawy o VAT. Jednak zarówno sprzedawca, jak i nabywca muszą być świadomi konsekwencji podatkowych związanych z taką transakcją. W przypadku sprzedawcy wcześniejsze wystawienie faktury może skutkować obowiązkiem rozpoznania przychodu oraz koniecznością zapłaty podatku VAT, nawet jeśli dostawa towarów nie doszła do skutku. Nabywca natomiast powinien pamiętać, że prawo do odliczenia podatku VAT przysługuje dopiero w momencie, gdy powstaje obowiązek podatkowy związany z dostawą towarów lub wykonaniem usługi.

Data publikacji: 2024-10-09, autor: FakturaXL