Często stosowaną praktyką wśród przedsiębiorców jest wzięcie leasingu na samochód. Po zakończeniu spłaty, przedsiębiorca ma prawo wykupić taki pojazd. Czy cena wykupu może stanowić jednorazowy koszt, czy raczej powinna być amortyzowana w czasie?
Normatywny okres amortyzacji środków trwałych (okres amortyzacji metodą liniową z zastosowaniem odpowiedniej stawki) oznacza zrównanie wartości początkowej środka trwałego z odpisami amortyzacyjnymi wynikającymi z zastosowania stawek amortyzacyjnych określonych w wykazie stawek. Przykład: samochód osobowy amortyzowany przez okres 5 lat. Leasing wzięty na 2 lata (40% całkowitego okresu amortyzacji środka trwałego).
Zakończenie leasingu – wykup samochodu
Po zakończonej umowie leasingu operacyjnego przedsiębiorca jako korzystający ma prawo dokonać wykupu leasingowanego pojazdu za cenę niższą od jego wartości rynkowej. Wykupiony pojazd powinien zostać ujęty w majątku firmy i wprowadzony do ewidencji środków trwałych.
Podatek VAT – odliczenia
Przedsiębiorca po wykupie leasingowanego pojazdu ma prawo do dokonania odliczenia podatku VAT. Znane są dwie możliwości odliczenia:
50% wartości podatku VAT
100% wartości podatku VAT.
Podatnik, który wykorzystuje samochód osobowy w działalności gospodarczej zarówno w celach prywatnych jak i służbowych, powinien odliczyć jedynie 50% podatku VAT. Natomiast w przypadku jeżeli przeznaczy wykupiony pojazd wyłącznie na potrzeby działalności, to może odliczyć pełną kwotę podatku.
Odliczenie 50% wartości podatku VAT dotyczy tych przedsiębiorców, którzy zamierzają wykorzystywać samochód wykupiony z leasingu w sposób mieszany, czyli zarówno prywatnie oraz w prowadzonej działalności gospodarczej. Wartość podatku VAT odlicza się od całkowitej kwoty widniejącej na fakturze wykupu. Pozostała kwota VAT zwiększa wartość początkową auta, która zostanie poddana amortyzacji.
Odliczenie 100% wartości podatku VAT dotyczy tych przedsiębiorców, którzy zamierzają wykupiony samochód osobowy wykorzystywać wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Wybór tego sposobu wymaga od podatnika złożenia w urzędzie skarbowym deklaracji VAT-26. Poza tym przedsiębiorca zobowiązany jest do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu oraz opracowania regulaminu dotyczącego zasad używania pojazdu w firmie.
Samochód wykupiony z leasingu – amortyzacja
Aby samochód mógł być poddany amortyzacji, to na początku należy ustalić jego wartość początkową. Samochód osobowy najczęściej amortyzuje się metodą liniową. Wartość początkowa środka trwałego (samochodu osobowego), to cena wykupu pomniejszona o kwotę odliczonego podatku VAT. Wartość może zostać powiększona o koszty związane z rejestracją pojazdu i o nieodliczoną kwotę podatku VAT, pod warunkiem, że nie przysługiwało prawo do odliczenia. Jeżeli amortyzacji ma podlegać środek trwały niskocenny, czyli o wartości niższej od 10 000 zł, to podatnik może wybrać jedną z dwóch możliwości:
zaliczyć samochód do środków trwałych i tym samym dokonać odpisów amortyzacyjnych wg odpowiedniej stawki bądź jednorazowego odpisu
poniesiony wydatek związany z wykupem pojazdu zaksięgować w książce przychodów i rozchodów jako pozostały koszt (w przypadku samochodu osobowego będzie musiał rozliczać koszty eksploatacyjne w wysokości 20% kosztów związanych z danym pojazdem).
W przypadku kiedy wartość pojazdu przekracza 10 000 zł, to najczęściej wybieraną jest metoda liniowa. W przypadku samochodu osobowego roczna stawka amortyzacji wynosi 20% (odpisy amortyzacyjne dokonywane są przez 5 lat). Przepisy ustawy o podatku dochodowym dopuszczają możliwość zastosowania indywidualnej stawki amortyzacji dla:
środków trwałych używanych. Warunek: samochód powinien być wcześniej użytkowany przynajmniej przez okres 6 miesięcy przez inny podmiot niż dany przedsiębiorca (nie ma zastosowania w przypadku auta wykupionego z leasingu)
ulepszonych środków trwałych, pod warunkiem że wydatki na ulepszenie środka trwałego stanowiły co najmniej 20% jego wartości początkowej przed wprowadzeniem go do ewidencji środków trwałych.
Limit amortyzacji samochodów osobowych wynosi odpowiednio:
dla elektrycznych samochodów osobowych z wyłączeniem hybryd – 225 000 zł
dla pozostałych samochodów osobowych, także hybryd – 150 000 zł.
Nadwyżka nie będzie kosztem uzyskania przychodu.
Od 1 stycznia 2021 roku nie ma możliwości dokonywania amortyzacji za pomocą stawki indywidualnej w wysokości 40% dla samochodów wykupionych z leasingu. Związane to jest ze zmianą definicji samochodu używanego zamieszczonej w ustawie (art. 22j ust. 2 pkt 1 ustawy). Przepisy wskazują, że okres amortyzacji nie może być krótszy niż 30 miesięcy. Dotyczy to również samochodów osobowych wprowadzonych po raz pierwszy do ewidencji.
