Zwolnienie przedmiotowe i podmiotowe z kasy fiskalnej
Sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej wymaga ewidencjonowania na kasie fiskalnej. W niektórych okolicznościach sprzedawcy mogą skorzystać ze zwolnienia z używania kasy rejestrującej. Zwolnienie może być przedmiotowe lub podmiotowe.
Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT przedsiębiorcy, którzy dokonują sprzedaży na rzecz osób prywatnych oraz rolników ryczałtowych mają obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży z zastosowaniem kas rejestrujących. Niektóre grupy podatników na podstawie Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2018 roku w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących zostały zwolnione z tego obowiązku. Rozróżnia się dwa rodzaje zwolnień:
przedmiotowe
podmiotowe.
Zwolnienie przedmiotowe
Zwolnienie przedmiotowe z kasy fiskalnej dotyczy przedmiotu działalności. Informacje na jego temat zawiera par. 2 rozporządzenia. Zgodnie z nim z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, jednak nie dłużej niż do 31 grudnia 2021 roku zwolnione są czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia, które stosuje się zgodnie z warunkami w nim określonymi. Załącznik składa się z dwóch części. Pierwsza dotyczy dostawy towarów lub świadczenia usług wymienionych w poszczególnych pozycjach załącznika. Część druga dotyczy sprzedaży szczególnych czynności. Zwolnienie przedmiotowe nie jest ograniczone limitem wielkości obrotu. Jeżeli podatnik wykonuje czynności określone w załączniku, to ma prawo skorzystać ze zwolnienia przedmiotowego na kasie fiskalnej niezależnie od wysokości sprzedaży.
Zwolnienie podmiotowe
Regulacje dotyczące zwolnienia podmiotowego zostały zawarte w par. 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia. Zgodnie z nim z obowiązku ewidencjonowania na kasie fiskalnej w danym roku podatkowym, jednak nie dłużej niż do 31 grudnia 2021 roku zwolnieni są podatnicy, których obrót na rzecz osób prywatnych oraz rolników ryczałtowych nie przekroczył w poprzednim roku podatkowym kwoty 20 000 zł. Podatnicy rozpoczynający dopiero działalność w poprzednim roku podatkowym w postaci dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych skorzystają ze zwolnienia również w przypadku kiedy obrót z działalności w tym roku podatkowym nie przekroczył kwoty 20 000 zł w ilości proporcjonalnej do okresu wykonywania tych czynności. W przypadku zwolnienia podmiotowego nie ma znaczenia fakt jakiego rodzaju czynności wykonuje podatnik. Ważna jest jedynie wielkość obrotu, która nie może przekroczyć kwoty limitu 20 000 zł.
Zwolnienie podmiotowe i przedmiotowe – czy można je łączyć?
Czy w sytuacji, w której przedsiębiorca z jednej strony korzysta ze zwolnienia przedmiotowego, ponieważ wykonuje czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia, a jednocześnie świadczy usługi, których wartość nie przekracza w roku podatkowym 20 000 zł obrotu może połączyć oba rodzaje zwolnień i skorzystać z nich jako ze zwolnienia łączonego mającego charakter podmiotowo-przedmiotowy?
W par. 3 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia jest napisane, że z obowiązku ewidencjonowania na kasie fiskalnej zwolnieni są podatnicy, którzy dokonują dostawy towarów lub świadczą usługi zwolnione z ewidencjonowania wymienione w części pierwszej załącznika do rozporządzenia o ile udział obrotu z tytułu tych czynności przy całkowitym obrocie podatnika realizowanym na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych jako tzw. „udział procentowy” w poprzednim roku podatkowym był wyższy niż 80%.
PRZYKŁAD 1 Podatnik prowadzi działalność polegającą na świadczeniu usług edukacyjnych i handlowych sprzedając książki stacjonarnie. Wartość usług edukacyjnych wyniosła 15 000 zł, a obrót z tytułu sprzedaży książek wyniósł 2 000 zł. Usługi edukacyjne wymienione są w poz. 30 części I załącznika i podlegają pod zwolnienie przedmiotowe. Wartość usług edukacyjnych w stosunku do całego obrotu wynosi 88% (15 000 zł/17 000 x 100%). Na podstawie tego podatnik zwolniony jest z ewidencjonowania na kasie fiskalnej w stosunku do całej sprzedaży na rzecz osób prywatnych. Udział procentowy czynności z załącznika z części I jest większy od 80%.
Zwolnienie podmiotowe i przedmiotowe – kiedy nie można ich łączyć?
W załączniku do rozporządzenia oprócz części I znajduje się też część II z określoną grupą szczególnych czynności. Zwolnienie obowiązujące z uwagi na proporcjonalny udział w obrocie nie ma zastosowania jeżeli przedsiębiorca będzie korzystał ze zwolnienia z kasy fiskalnej, które dotyczy czynności z części II załącznika.
W zakresie zwolnienia podmiotowego nie można stosować limitu obrotu w wysokości 20 000 zł wyłącznie do pozostałych czynności nie objętych zwolnieniem przedmiotowym. Takiego samego zdania jest Dyrektor Izby Skarbowej z Poznania, który w interpretacji z dnia 14 marca 2016 roku o nr ILPP2/4512-1-882/15-6/AD wskazał, że kwoty uprawniającej do skorzystania ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży z zastosowaniem kasy fiskalnej nie można ustalać w oparciu o obroty osiągane tylko z określonej części wykonywanych świadczeń oderwanych od innych. Obowiązek w tym zakresie należy ustalić na podstawie łącznego obrotu osiąganego przez podatnika, co oznacza, że do kwoty limitu obrotów wlicza się cała sprzedaż.
PRZYKŁAD 2 Przedsiębiorca sprzedaje towary w systemie wysyłkowym i w tym zakresie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego z poz. 36 części II załącznika. Dodatkowo podatnik prowadzi sprzedaż stacjonarną. Obrót ze sprzedaży wysyłkowej wynosi 30 000 zł, a ze sprzedaży stacjonarnej 10 000 zł. Podatnik nie może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego, gdyż łączny obrót wynosi 40 000 zł, dlatego w tym przypadku połączenie zwolnień nie jest możliwe.
