Podstawowe zasady zatrudniania młodocianych pracowników
Jeżeli kandydat na pracownika ma 15 lat i więcej, wymagane jest, aby ukończył minimum szkołę podstawową i posiadał orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania oferowanej pracy (art. 191 § 1 Kodeksu pracy). Istnieją jednak okoliczności, kiedy zatrudniona może zostać osoba, której nie udało się ukończyć szkoły podstawowej.
Osoby młodociane mogą zawrzeć umowę o pracę w następującym celu:- przygotowanie zawodowe (nauka zawodu albo przyuczenie do wykonywania określonej pracy),
- wykonywanie lekkich prac.
Jeżeli młodociana osoba nie uzyskała kwalifikacji zawodowych, celem zatrudnienia musi być przygotowanie zawodowe.
Aż do momentu ukończenia 18 roku życia przez pracownika młodocianego, jest on objęty obowiązkiem kształcenia.
Zatrudnianie młodocianych w celu przygotowania zawodowego
Zatrudnienie młodocianych w celu przygotowania zawodowego oferuje:- pracodawca,
- osoba, która w imieniu pracodawcy prowadzi zakład pracy,
- pracownik mający uprawnienia do prowadzenia przygotowania zawodowego w imieniu pracodawcy,
- pracownik, któremu przyznano kwalifikacje wymagane od instruktorów praktycznej nauki zawodu.
Ruchomy czas pracy młodocianego
Osoby młodociane uczące się zawodu mają przekazywaną zarówno wiedzę teoretyczną, jak i poznają tajniki praktycznego przygotowania do wykonywania danego zawodu. Nauka zawodu trwa 36 miesięcy.
Od 3 do maksymalnie 6 miesięcy trwa przyuczenie do wykonywania określonej pracy, gdzie młodociani uczestnicy OHP mają prawo pracować do zakończenia szkoły podstawowej, do maksymalnie 22 miesiące. To pracodawca odpowiada za wyznaczenie zasad związanych z zatrudnieniem w ramach przyuczenia do wykonywania danego zawodu.
Decydując się na przygotowanie zawodowe, trzeba podpisać umowę o pracę.
W dokumencie muszą znaleźć się następujące informacje (zgodnie z art. 195 § 1 Kodeksu pracy):- rodzaj przygotowania zawodowego,
- czas trwania przygotowania zawodowego oraz miejsce,
- sposób przygotowania teoretycznego,
- wynagrodzenie
Umowa o pracę w celu przygotowaniu zawodowego, którą zawiera pracownik młodociany i pracodawca jest podpisywana na czas określony. Kiedy okres przygotowania zawodowego zakończy się, umowa automatycznie przestaje obowiązywać.
Informacja o podpisanej umowie musi zostać przekazana burmistrzowi, prezydentowi miasta albo wójtowi – wszystko zależy od tego, gdzie mieszka osoba młodociana.
Nauka zawodu oraz przyuczenie zawodowe kończy się egzaminem – za uregulowanie wymaganej kwoty z tym związanej odpowiada pracodawca. Kiedy wynik egzaminu jest pozytywny, młodocianemu pracownikowi zostaje przekazane zaświadczenie potwierdzające uzyskane umiejętności w wykonywaniu danego zawodu.
Istnieją jednak okoliczności, kiedy pracownikowi młodocianemu zatrudnionemu w celu przygotowania zawodowego zostanie wypowiedziana umowa.
Ma to miejsce w następujących okolicznościach (zgodnie z art.196 Kodeksu pracy):- ogłoszenie upadłości lub likwidacji pracodawcy,
- reorganizacja zakładu pracy, która pozwoli na przygotowywanie zawodowe,
- zauważenia nieprzydatności osoby młodocianej do pracy, do której odbywa przygotowanie zawodowe,
- niewypełniania przez osobę młodocianą obowiązków wskazanych w umowie o pracę lub z obowiązku dokształcania się.
Jeżeli umowa zostanie wypowiedziana, informacja o tym musi trafić do przedstawiciela ustawowego lub opiekuna i szkoły, a opcjonalnie również do izby rzemieślniczej.
Pracownik młodociany - wykonywanie lekkich prac w ramach umowy o pracę
Nie ma przeciwwskazań, aby osoba młodociana zawarła umowę o pracę o wykonywanie lekkich prac (art. 2001 § 1 Kodeksu pracy).
Zgodnie z przepisami prace, których podejmuje osoba młodociana nie mogą w żadnym stopniu zagrażać jej życiu, zdrowiu i rozwojowi psychofizycznemu. Równocześnie nie mogą kolidować z obowiązkami szkolnymi.Wymiar, rozkład i czas pracy pracownika młodocianego
Zadaniem pracodawcy jest wyznaczenie wymiaru oraz rozkładu czasu pracy pracownika młodocianego. Oczywiście w wyznaczaniu rozkładu, musi wziąć pod uwagę czas tygodniowej nauki, kiedy pracownik młodociany jest w szkole. Tygodniowy wymiar czasu pracy młodocianego to maksymalnie 12 godzin, a dzienny w dniach, kiedy odbywają się zajęcia szkolne to 2 godziny. Młodociany pracownik może również świadczyć pracę w trakcie ferii, ale wtedy maksymalny czas pracy na dobę wynosi 7 godzin oraz w tygodniu 35 godzin (zgodnie z art. 2002 Kodeksu pracy).
Dobowy wymiar czasu pracy pracownika młodocianego poniżej 16. roku życia nie może być większy niż 6 godzin, a pracownik, który ukończył 16 lat, nie może pracować więcej niż 8 godzin (art. 202 § 1 i § 2 Kodeksu pracy).
Czas pracy młodocianego jest powiększany o czas nauki w szkole.
Trzeba wiedzieć, że:- pracownik młodociany pracujący ponad 4,5 godziny musi mieć przyznaną 30-minutową przerwę, która jest wliczana do czasu pracy,
- zabrania się, aby młodociany pracował w godzinach nadliczbowych,
- zabrania się, aby pracownik młodociany pracował w porze nocnej, czyli od godziny 22 do 6 rano,
- przerwa dobowa nie może być krótsza niż 14 godzin nieprzerwanego odpoczynku,
- przerwa tygodniowa musi mieć minimum 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku.
Urlop wypoczynkowy osoby młodocianej
Osoba młodociana ma prawo do urlopu, który wynosi 12 dni. Prawo przysługuje dopiero po przepracowaniu 6 miesięcy (liczonych od pierwszej pracy). Kiedy minie jeden rok, pracownik młodociany zyskuje prawo do urlopu w wymiarze 26 dni, a w roku kalendarzowym, kiedy osiągnie pełnoletniość – 20 dni.Wynagrodzenie osób młodocianych
Wynagrodzenie osób młodocianych, którzy podjęli się przygotowania zawodowego w formie nauki zawodu, wyznaczane jest na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia we wcześniejszym kwartale i jest ono równe:- 5% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia we wcześniejszym kwartale - w 1. roku nauki zawodu,
- 6% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia we wcześniejszym kwartale - w 2. roku nauki zawodu,
- 7% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia we wcześniejszym kwartale - w 3. roku nauki zawodu.
Zgodnie z przepisami zabrania się przyznawania młodocianym zatrudnionym w celu przyuczenia zawodowego wynagrodzenia poniżej 4% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia we wcześniejszym kwartale.
Nie ma przeciwwskazań, aby wynagrodzenie, jakie otrzyma pracownik młodociany, było wyższe od wynagrodzenia wyznaczonego ustawowo.
Pracodawca jest zobowiązany do odprowadzania składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe – obliczane od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.Pracownik młodociany - inne obowiązki
W regulaminie pracy (albo w inny przyjęty sposób) pracodawca wyznacza:- prace, które są zabronione dla młodocianego,
- wykaz rodzaju prac oraz stanowisk, które są dedykowane dla osób młodocianych zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego,
- prace lekkie dozwolone dla osób młodocianych – wykaz musi zostać zaakceptowany przez inspektora pracy.
Data publikacji: 2023-07-04, autor: FakturaXL
