W ostatnim okresie coraz więcej osób zamienia pracę na etacie na własną działalność widząc w tym przede wszystkim możliwość zarobienia większych pieniędzy. Przedsiębiorcy w Polsce mogą wybierać pomiędzy jednoosobową działalnością gospodarczą, a spółkami prawa handlowego.
Spółka czyli współpraca przynajmniej dwóch podmiotów. Handlowa, bo jej celem jest zarobienie pieniędzy za pośrednictwem prowadzonej działalności. Działalność spółek handlowych regulują przepisy Kodeksu spółek handlowych.
Rodzaje spółek handlowych
Wśród spółek handlowych wyróżnia się spółki:
osobowe (działalność oparta na więzi pomiędzy wspólnikami)
kapitałowe (działalność oparta na kapitale, majątku).
Spółka kapitałowa to: 1. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (z o. o.) 2. spółka akcyjna.
tworzone są różne organy, np.: zarząd, który reprezentuje spółkę. Mogą do niego być powołane osoby trzecie, niezwiązane ze spółką.
2. Spółka osobowa
współpraca przynajmniej dwóch wspólników
nie ma osobowości prawnej, posiada jedynie zdolność prawną. Nazywana jest ułomną osobą prawną
wspólnicy odpowiadają całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki. Odpowiedzialność o charakterze subsydiarnym, czyli powstaje w momencie kiedy egzekucja z majątku spółki nie jest skuteczna
wspólnicy spółki są jej reprezentantami.
Spółki prawa handlowego – charakterystyka
SPÓŁKI KAPITAŁOWE Spółka z o. o. w Polsce jest najbardziej popularną spółką. Do jej utworzenia potrzebny jest tylko jeden wspólnik. Nie może jej założyć inna jednoosobowa spółka z o. o. Minimalny wymagany wkład własny to 5 000 zł. Za zobowiązania odpowiada spółka całym swoim majątkiem. Wspólnicy są wyłączeni od odpowiedzialności.
Spółka akcyjna jest najczęściej wybierana przez duże firmy, które planują wejście na giełdę. Założyciel może być jeden lub kilku. Jedynym akcjonariuszem nie może być jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Do założenia wymagany jest kapitał zakładowy w wysokości przynajmniej 100 000 zł składający się z wkładów założycieli, którzy stają się współwłaścicielami spółki (akcjonariuszami posiadającymi określoną ilość akcji). Wszelkie decyzje w spółce podejmuje zarząd za pomocą uchwał. Za zobowiązania odpowiada spółka własnym majątkiem. Ryzyko akcjonariuszy jest ograniczone do możliwości utraty wniesionego wkładu.
SPÓŁKI OSOBOWE Spółka jawna może być utworzona przez dwóch lub więcej wspólników. Mogą to być zarówno osoby fizyczne jak i prawne. Umowa powinna być sporządzona na piśmie, ale nie musi mieć formy aktu notarialnego. Udział w zyskach można określić w umowie. Jeżeli umowa nie będzie zawierała takiego zapisu, wtedy zyski dzielone są po równo. Założenie spółki jawnej nie wymaga wniesienia wkładu własnego.
Spółka partnerska tworzona jest przez osoby fizyczne wykonujące wolny zawód (między innymi: adwokat, doradca podatkowy, notariusz, lekarz, tłumacz przysięgły – art. 88 kodeksu spółek handlowych) nazywanych wspólnikami. W nazwie spółki musi znaleźć się nazwisko przynajmniej jednego wspólnika, nazwa wykonywanego zawodu oraz oznaczenie spółki partnerskiej. Spółka partnerska nie posiada osobowości prawnej, ale ma zdolność prawną, co oznacza, że we własnym imieniu może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania. Do założenia nie jest wymagany kapitał zakładowy. Spółka odpowiada za długi i zobowiązania całym swoim majątkiem. Istnieje możliwość ustanowienia zarządu, który będzie w jej imieniu prowadził sprawy i ją reprezentował.
Spółka komandytowa może być zawiązana przez przynajmniej dwóch wspólników. Jeden jest komandytariuszem, a drugi komplementariuszem. Komandytariusz odpowiada za zobowiązania wobec wierzycieli do wysokości ustalonej w umowie komandytowej. Nie odpowiada za zobowiązania spółki w granicach wartości wniesionego wkładu. Komplementariusz odpowiada całym swoim majątkiem osobistym za zobowiązania spółki.
Spółka komandytowo-akcyjna musi być utworzona przez minimum dwóch wspólników, gdzie jeden jest akcjonariuszem, a drugi komplementariuszem. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem ponosi komplementariusz. Akcjonariusz ryzykuje jedynie utratę wniesionego wkładu, ale nie ponosi żadnej innej odpowiedzialności majątkowej. Ten rodzaj spółki często zawiązują rodzinne przedsiębiorstwa szukające źródeł kapitału.
Sposób opodatkowania w spółkach handlowych
W poszczególnych rodzajach spółek prawa handlowego obowiązują różne formy opodatkowania w zależności od tego kto jest wspólnikiem.
W spółkach osobowych obowiązuje tzw. opodatkowanie jednokrotne, czyli opodatkowaniu podlegają jedynie wspólnicy, a sama spółka nie płaci podatków od dochodów. W stosunku do wspólnika będącego osobą prawną lub fizyczną stosuje się odpowiednie przepisy o opodatkowaniu. Osobę fizyczną obowiązują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a osobę prawną – przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Wyjątkiem są spółki komandytowo-akcyjne, które opodatkowane są tak samo jak spółki kapitałowe. Spółki kapitałowe podlegają tzw. podwójnemu opodatkowaniu. Oznacza to, że płacą dwa podatki. Spółka płaci podatek CIT od wypracowanego dochodu w wysokości 19% lub 9%. Drugi podatek to podatek od dywidendy wypłaconej wspólnikom w wysokości 19%.
Czy spółki prawa handlowego podlegają podziałowi?
W życiu zdarzają się różne sytuacje. Jedną z nich może być konflikt pomiędzy wspólnikami, którzy w takiej sytuacji będą chcieli dokonać podziału spółki. Zgodnie z kodeksem spółek handlowych nie ma możliwości podziału spółki osobowej. Dzielić można jedynie spółki kapitałowe przez:
przeniesienie całego majątku spółki na inne spółki za akcje lub udziały
przeniesienie całego majątku do nowej spółki utworzonej w tym celu
zawiązanie nowej spółki poprzez związanie nowych spółek, które przejmą majątek dzielonej spółki za akcje lub udziały nowych spółek
wydzielenie części majątku ze spółki i przeniesienie go na inną, która już istnieje lub na nowo utworzoną.
