Dość często stali klienci firm mogą liczyć na rabaty cenowe. Rabat przedsprzedażowy może być zaprezentowany w dowolny sposób uzgodniony przez strony transakcji, a czasami przez samego sprzedawcę.
Sprzedawcy dość często w celu zachęty, udzielają klientom rabaty, których wysokość przeważnie zależy od wielkości zamówienia. Na wystawianych fakturach znajduje się kwota do zapłaty już po udzieleniu rabatu bez ich oddzielnego wykazywania na dokumencie. Taki sposób postępowania zgodny jest z obowiązującymi przepisami. Strony transakcji, a czasami i sam sprzedawca mają prawo zadecydować w jaki sposób rabat zostanie zaprezentowany. Może być wyrażony jako zmniejszenie ceny jednostkowej netto lub może być wykazany jako oddzielna kwota obniżająca pierwotną cenę netto.
Od 1 stycznia 2014 roku obowiązują przepisy (art. 29a ust. 1 ustawy o VAT) zgodnie, z którymi sprzedawca towarów lub usługodawca mogą zaliczyć do podstawy opodatkowania w podatku od towarów i usług wszystko co będzie stanowiło zapłatę z tytułu sprzedaży otrzymanej od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej razem ze wszystkimi otrzymanymi dotacjami, subwencjami oraz innymi dopłatami o podobnym charakterze, które bezpośrednio wpływają na cenę towarów lub usług dostarczanych i świadczonych przez podatnika.
Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art 30a-30c, art. 32 określenie przez organ podatkowy wysokości obrotu, art. 119 podstawa opodatkowania usług turystyki oraz art. 120 objaśnienie pojęć rozdziału ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
W ustawie znalazły się również zapisy wskazujące jakiego rodzaju kwoty powinny zwiększyć podstawę opodatkowania, a jakie ją zmniejszyć. W przypadku niektórych zmniejszeń zostały wprowadzone specjalne metody rozliczania. Takim jednym z najważniejszych narzędzi jakie mają wpływ na podstawę opodatkowania, które ją obniżają są rabaty, które sprzedawca może przyznać zarówno przed wykonaniem transakcji jak i po transakcji.
Sposób dokumentowania i rozliczania w VAT zależy od tego kiedy rabat został przyznany. Jest to jedyne zależne kryterium czasowe: przed, czy po sprzedaży. Jednocześnie brak jest limitu czasowego, w którym rabat powinien być udzielony. Może to być np.: miesiąc lub nawet rok po sprzedaży. W kwestii limitu czasowego dla niektórych ma znaczenie sam upływ terminu przedawnienia. Jednak i tu nie ma żadnej regulacji co do bieżącego rozliczenia rabatu posprzedażowego.
Strony przy ustalaniu ceny świadczenia oraz przy udzielaniu rabatu przedsprzedażowego mają prawo stosować różne mechanizmy.
I sposób:
można zastosować już na etapie negocjacji oraz ustaleń cenowych i określić wynagrodzenie jakie należy się wykonawcy usługi lub dostawcy towaru w kwocie zaakceptowanej przez obie strony, bez rozbijania na cenę pierwotną i udzielone zmniejszenie
II sposób:
sprzedawca określa i wykazuje oddzielnie cenę pierwotną oraz udzielony w stosunku do niej rabat. Taki sposób ma swoje uzasadnienie i sprawdza się głównie w tych miejscach, gdzie sprzedawca posługuje się cennikami, czy też prowadzi określoną strategię marketingową, a także w regulacjach podatkowych. Zwłaszcza chodzi o podatek dochodowy i eliminację doszacowania przychodu przy sprzedaży rzeczy lub praw za cenę niższą od rynkowej.
Jeżeli strony transakcji ustaliły cenę ze zmniejszeniem i sprzedawca określił ją w sposób jednolity, czyli nie dokonał rozbicia na cenę pierwotną i udzielony rabat i jeżeli rabat jest dość wyraźnie oddzielony, to sposób postępowania w takiej sytuacji został wskazany w przepisach.
Do podstawy opodatkowania w podatku od towarów i usług nie wlicza się kwot:
będących obniżką cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty
udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, które zostały uwzględnione w momencie sprzedaży
otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków jakie zostały poniesione w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy oraz zostały ujęte w sposób przejściowy przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji podatkowej.
Ustawa o VAT (art. 106e ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT) wskazuje elementy jakie powinny znaleźć się na fakturze dokumentującej transakcję. Jedną z pozycji jaka została wymieniona w przepisie jest zapis:
kwoty wszelkich opustów lub obniżek cen, w tym w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto.
PRZYKŁAD Strony transakcji umówiły się, że w sytuacji kiedy nabywca wyrobi określony pułap zakupów, to otrzyma rabat procentowy. Celem uniknięcia kłopotów podatkowych w umowie został umieszczony zapis, że rabat będzie dotyczył niezrealizowanych, a przyszłych transakcji i będzie go można rozliczać aż do momentu wykorzystania w kolejnych zakupach. Umowa zawierała również zapis dotyczący tego jak będzie wyglądał sposób rozliczania. Zgodnie z zapisem wskaźnik procentowy rabatu ma być stosowany do zakupów zakończonego kwartału, tak aby można było określić kwotę rabatu. Powyższa kwota będzie pomniejszała cenę zakupu kolejnych transakcji, z zastrzeżeniem, że jednorazowo nie może to być więcej niż 15% wartości netto takiej transakcji (rabat rozliczany do całkowitego wykorzystania). Rabat powinien być wyraźnie prezentowany w fakturach wystawianych na bieżąco. Takie rozwiązanie jest rozwiązaniem prawidłowym.
Podsumowanie
W przypadku rabatu przedsprzedażowego strony transakcji, a czasami sam sprzedawca decydują o tym jak ma wyglądać prezentacja rabatu, czy:
jako zmniejszenie ceny jednostkowej netto (wtedy rabat nie będzie widoczny na fakturze)
jako wydzielone obniżenie od pierwotnie ustalonej ceny netto (oddzielnie, w osobnych pozycjach cena pierwotna + rabat).
W przypadku obniżek z tytułu wcześniejszej zapłaty pod uwagę bierze się nie deklarację, a rzeczywistą płatność za towar lub usługę, która w tym wypadku będzie miała decydujące znaczenie.
