W Polsce coraz częściej zmieniają się przepisy dotyczące podatków. Jest to jeden z powodów, dla którego przedsiębiorcy zastanawiają się nad przeniesieniem siedziby firmy do innego kraju. Jakie skutki w podatku PIT lub CIT może wywołać takie posunięcie?
Siedziba oraz przeniesienie siedziby firmy do innego kraju w świetle przepisów ustaw o PIT i CIT
Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą podlega opodatkowaniu w kraju, w którym znajduje się jego miejsce zamieszkania.
Za osobę, której miejsce zamieszkania jest na terytorium Polski uważa się osobę fizyczną (art. 3 ust. 1a ustawy o PIT), która:
posiada na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej ośrodek interesów życiowych, czyli tu znajduje się jej centrum interesów osobistych lub gospodarczych
przebywa na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Przez ośrodek interesów życiowych należy rozumieć powiązania mające charakter osobisty i ekonomiczny. W ustawie o PIT brak jest odniesienia do zagadnienia rejestracji firmy w danym kraju. Znajdują się tylko regulacje dotyczące istnienia ośrodka interesów życiowych.
W świetle przedstawionych uregulowań wynika, że zarejestrowanie działalności poza granicami kraju w przypadku kiedy ośrodek interesów życiowych podatnika jest w Polsce nie oznacza zmiany rezydencji podatkowej, czyli podatek i tak musi być rozliczany oraz płacony w kraju.
PRZYKŁAD Stałe miejsce zamieszkania osoby fizycznej znajduje się w Polsce. W kraju przebywa też jej rodzina i tu ma swój majątek. Osoba ta postanowiła zarejestrować firmę w Niemczech. W świetle podatku PIT przedsiębiorca ten jest polskim rezydentem podatkowym z obowiązkiem rozliczania i zapłaty podatku z prowadzonej działalności w Polsce. W tym wypadku rejestracja firmy w Niemczech nie ma wpływu na sposób rozliczenia podatku. Jeżeli chodzi o podatek CIT, to zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy, nieograniczony obowiązek podatkowy mają ci podatnicy, którzy na terytorium Polski posiadają siedzibę firmy lub zarząd. W przypadku kiedy spółka formalnie zarejestrowana jest za granicą, a miejsce zarządu oraz kierowania sprawami spółki znajduje się w Polsce, to podatnik jest polskim rezydentem podatkowym, który zobowiązany jest do rozliczania podatku CIT w kraju.
Dodatkowo w związku z wprowadzeniem nowelizacji przepisów w ramach Polskiego Ładu, do ustawy o CIT został dodany art. 3 ust. 6, który wskazuje, że w stosunku do podatników nieposiadających siedziby na terytorium RP, zostaje uznane, że posiadają oni zarząd na tym terytorium jeżeli:
osoby lub podmioty zasiadające w organach kontrolnych, które stanowią i pełnią funkcje zarządzające podatnika, posiadają miejsce zamieszkania lub siedzibę bądź zarząd na terytorium Polski
w sposób faktyczny, bezpośrednio bądź za pośrednictwem innych podmiotów prowadzą sprawy bieżące podatnika, również na podstawie umowy go kreującej, decyzji sądu lub innego dokumentu, który reguluje jego założenie lub funkcjonowanie, na podstawie udzielonych pełnomocnictw lub powiązań faktycznych pomiędzy podatnikiem, a osobami fizycznymi, które mają miejsce zamieszkania na terytorium Polski bądź podmiotami mającymi siedzibę lub zarząd na terytorium Polski.
Podsumowując, formalne przeniesienie siedziby firmy do innego kraju nie jest powodem, aby nastąpiła automatyczna zmiana miejsca opodatkowania działalności gospodarczej. Decydujące jest tu miejsce zamieszkania przedsiębiorcy dla podatku PIT oraz miejsce zarządu przedsiębiorstwem w świetle ustawy o CIT.
Przeniesienie firmy poza granice Polski w świetle podatku exit tax
Jeżeli siedziba firmy zostanie faktycznie przeniesiona do innego kraju, to przedsiębiorca powinien pamiętać o podatku od niezrealizowanych zysków, inaczej podatku od wyjścia, czyli exit tax.
Zgodnie z przepisami ustawy o PIT i CIT opodatkowaniu podatkiem od dochodów niezrealizowanych zysków podlega:
przeniesienie składnika majątku poza obszar Polski, w wyniku którego kraj traci w całości lub w części prawo do opodatkowania dochodów ze zbycia danego składnika majątku z zastrzeżeniem, że przenoszony składnik jest cały czas własnością tego samego podatnika
zmiana rezydencji podatkowej przez podatnika, który podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, który jest powodem, że Polska w całości lub w części traci prawo do opodatkowania dochodów ze zbycia składnika majątku danego podatnika w związku z przeniesieniem miejsca zamieszkania lub siedziby bądź zarządu do innego kraju.
Przeniesienie siedziby do innego państwa powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tym zakresie. Podstawą opodatkowania jest dochód będący nadwyżką wartości rynkowej składnika majątku, która ustalana jest na dzień przeniesienia lub na dzień poprzedzający dzień zmiany rezydencji podatkowej ponad wartość podatkową. Wartość podatkowa ustalana jest w wysokości wartości niezaliczonej wcześniej do kosztów uzyskania przychodów w żadnej formie, którą można byłoby przyjąć za taki koszt gdyby składnik został zbyty za opłatą.
Wysokość podatku od dochodów z niezrealizowanych zysków wynosi:
19% podstawy opodatkowania – ustalana jest wartość podatkowa składnika majątku
3% podstawy opodatkowania – wartość podatkowa składnika majątku nie jest ustalana.
Wysokość podatku CIT zawsze wynosi 19% dochodu.
W przypadku podatników podatku PIT, przepisy dotyczące podatku exit tax nie są stosowane jeżeli łączna wartość rynkowa składników majątku, które są przenoszone nie przekracza kwoty w wysokości 4 000 000 zł. W zakresie podatku CIT nie stosuje się podobnych wyłączeń. Natomiast dostępne są zwolnienia od podatku.
Podsumowanie
Przeniesienie siedziby firmy do innego kraju ma dla podmiotów gospodarczych konsekwencje podatkowe. Skutki podatkowe mogą być różne w zależności od tego, czy doszło do faktycznego przeniesienia siedziby, czy też miała miejsce jedynie formalna rejestracja działalności w innym kraju (nie wywołuje żadnych skutków podatkowych). Jeżeli doszło do faktycznego przeniesienia siedziby firmy do innego kraju, to podatnik musi ustalić, czy w związku z tym nie powstał obowiązek zapłaty podatku od niezrealizowanego zysku, zarówno w podatku PIT, jak i CIT.
