Prowadzenie działalności gospodarczej przez pracownika samorządu
Obowiązujące przepisy nie zabraniają pracownikom samorządowym prowadzenia działalności gospodarczej. Wyjątkiem są osoby zatrudnione na najwyższych stanowiskach. Jednak pracownik samorządowy, który chce prowadzić działalność gospodarczą musi spełnić dodatkowe warunki.
Pracownikiem samorządowym jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, wyboru lub powołania w niżej wymienionych instytucjach:
urząd marszałkowski
starostwo powiatowe
urząd gminy
biura i instytucje podlegające pod administrację samorządową.
Pracownik samorządowy pełni służbę publiczną. Jest to praca o charakterze zaufania publicznego. Zawód samorządowca podlega pod przepisy zawarte w odrębnej ustawie. Aby zostać pracownikiem samorządowym osoba musi spełnić niżej wymienione warunki:
posiadać obywatelstwo polskie, pełne prawa obywatelskie i odpowiednie kwalifikacje zawodowe
bezwzględnie przestrzegać przepisów Konstytucji RP oraz innych przepisów prawa
wykonywać swoją pracę w sposób sumienny, sprawny i bezstronny
być uprzejmy, pomocny i życzliwy
umieć dochować tajemnicy zawodowej
zachowywać się z godnością w miejscu pracy oraz poza nią
świecić przykładem, zachowanie pracownika nie może być naganne
cały czas podnosić swoje kwalifikacje i umiejętności.
W związku z tym, że pracownik samorządowy ma za zadanie kierować się interesem publicznym, to musi przestrzegać pewnych zasad. Nie wolno mu podejmować działań, które mogłyby świadczyć o jego stronniczości lub interesowności. Odnosi się to również do możliwości prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Pracownik musi samodzielnie ocenić, czy działalność, którą chce otworzyć nie będzie sprzeczna z interesem publicznym.
Prowadzenie działalności gospodarczej przez pracownika samorządowego – warunki
Zgodnie z przepisami pracownik samorządowy może prowadzić działalność gospodarczą w sposób niebudzący żadnych podejrzeń o stronniczość lub interesowność.
Do samorządowca należy ocena czy prowadzona przez niego firma:
nie będzie miała negatywnego wpływu na realizowane zadania publiczne. Chodzi o to, czy prowadzenie działalności gospodarczej nie będzie uniemożliwiało lub pogarszało jakości pracy samorządowca. Dla pracownika samorządowego dobro społeczne musi być celem nadrzędnym
nie będzie działała w sprzeczności z obowiązkami pracownika samorządowego. Chodzi o to, czy w działalności nie będą wykonywane czynności niezgodne z zadaniami, które realizowane są w pracy samorządowej
nie będzie związana z zajęciami jakie wykonywane są w pracy samorządowca. Chodzi o to, czy w działalności gospodarczej nie będą wykonywane czynności, których zakres jest taki sam lub podobny do zadań realizowanych w ramach pracy samorządowej
nie będzie miała wpływu na bezstronność przy realizacji zadań publicznych. Pracownik samorządowy powinien zachować obiektywny stosunek do sprawy i podmiotów w niej uczestniczących
nie będzie przyczyniać się do powstania konfliktu interesów, czyli np. w działalności gospodarczej nie zwiększą się korzyści materialne pracownika samorządowego w związku ze świadczoną pracą w instytucji samorządowej.
Oświadczenie pracownika samorządowego
Pracownik samorządowy po dokonaniu oceny czy może prowadzić działalność gospodarczą ma obowiązek do złożenia oświadczenia o jej prowadzeniu.
Oprócz informacji o prowadzeniu działalności gospodarczej musi w nim wskazać charakter prowadzonej działalności, co oznacza, że musi podać:
przedmiot prowadzonej działalności – konieczny jest szczegółowy opis czym samorządowiec będzie zajmował się w swojej firmie oraz wykazanie braku związku z prowadzonymi obowiązkami służbowymi
formę prowadzonej działalności – działalność jednoosobowa, czy spółka.
Oświadczenie składa się do kierownika jednostki samorządowej w terminie do 30 dni licząc od daty rozpoczęcia działalności gospodarczej. W przypadku zmian w charakterze prowadzonej działalności należy od razu dokonać aktualizacji danych zawartych w oświadczeniu.
Który pracownik samorządowy może prowadzić działalność gospodarczą?
Jak wskazują przepisy, ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej dotyczą wszystkich pracowników samorządowych, zarówno tych zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych jak i tych zajmujących niższy szczebel. Powyższe dotyczy pracowników zatrudnionych w ramach stosunku pracy. W przypadku pracowników zatrudnionych na podstawie powołania lub na zasadzie wyboru stanowisko dotyczące ograniczeń zależy od sądów administracyjnych. Ich zdaniem ograniczeniom w podejmowaniu działań powinny zostać objęte stanowiska samorządowe niezależnie od podstawy nawiązania stosunku zatrudnienia. Pod uwagę należy wziąć przede wszystkim kompetencje i odpowiedzialność danego urzędnika. Im większe kompetencje i odpowiedzialność tym mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia u pracownika stronniczości lub interesowności.
Kiedy i który urzędnik samorządowy nie może prowadzić działalności gospodarczej?
Bezwzględny zakaz prowadzenia działalności gospodarczej dotyczy pracowników samorządowych zatrudnionych na najwyższych stanowiskach kierowniczych (ustawa antykorupcyjna). W przypadku gdyby taką działalność prowadzili wcześniej, to jeszcze przed objęciem stanowiska muszą ją zakończyć. Za przykład może posłużyć stanowisko wójta lub starosty, którzy absolutnie mają zakaz prowadzenia działalności gospodarczej.
Kary za nieprzestrzeganie przepisów
Pracownik samorządowy, który nie przestrzega przepisów naraża się na kary. Na przykład za niezłożenie oświadczenia o podjęciu prowadzenia działalności gospodarczej w przewidzianym terminie grozi kara w postaci upomnienia lub nagany. Z kolei złożenie oświadczenia niezgodnego z prawdą może skutkować odpowiedzialnością karną.
Złożenie oświadczenia nie zwalnia pracownika z przestrzegania przepisów o bezstronności i interesowności. W przypadku kiedy pracownik samorządowy prowadzi działalność gospodarczą w ramach prowadzenia której zostaną naruszone zasady związane z bezstronnością i interesownością, to z pracownikiem natychmiast zostaje rozwiązana umowa bez okresu wypowiedzenia. Co więcej, jeżeli urzędnik samorządowy działając jako funkcjonariusz publiczny nie dopełni nałożonych na niego obowiązków, to działa na szkodę interesu publicznego i może podlegać pod odpowiedzialność karną.
Podsumowanie
Pracownik samorządowy, który spełni wszystkie stawiane przed nim wymagania może rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej. Jednak, jeżeli prowadzona przez niego działalność będzie naruszać zasady bezstronności i interesowności, to z pracownikiem samorządowym może zostać rozwiązana umowa w trybie natychmiastowym.
