Lekki wypadek przy pracy, rodzaje wypadków i definicja
W pracy najczęściej zdarzają się wypadki, które kwalifikują się do kategorii lekkich, jak przykładowo: różne potknięcia, poślizgnięcia czy upadki. Każdy taki wypadek, nawet ten najlżejszy wymaga odnotowania przez przedsiębiorcę. Pracodawca w związku z wypadkiem ma także inne obowiązki, których musi dopełnić.
Jak stanowi Kodeks pracy za wypadek przy pracy uważa się uszczerbek na zdrowiu lub śmierć pracownika o ile nastąpiły one niezależnie od woli poszkodowanego w wyniku krótkotrwałego, nagłego i gwałtownego działania czynników zewnętrznych. O wypadku przy pracy mówimy tylko wyłącznie w sytuacji, w której nastąpił on podczas wykonywania obowiązków zawodowych lub będąc w bezpośrednim związku z nimi. Wypadek przy pracy obejmuje widoczne obrażenia fizyczne oraz szkody psychiczne, których nie widać. W tej sytuacji liczą się przede wszystkim okoliczności przyczyniające się do wypadku.
Rodzaje wypadków przy pracy
W czasie wykonywania pracy pracownik może ulec lekkiemu lub ciężkiemu wypadkowi. Rozróżnia się następujące rodzaje wypadków:
wypadek lekki – uszczerbek na zdrowiu, w wyniku którego pracownik doznał urazu i był niezdolny do pracy przez okres dłuższy niż 3 dni kalendarzowe
wypadek ciężki –uszczerbek na zdrowiu, w wyniku którego pracownik przebywa w szpitalu dłużej niż 5 dni
wypadek śmiertelny – uszczerbek na zdrowiu, w wyniku którego pracownik umiera najpóźniej w ciągu 1 roku.
Przykłady wypadków przy pracy
O wypadku przy pracy mówimy wtedy, kiedy np. dojdzie do:
poparzenia wrzątkiem pracownika recepcji podczas czynności parzenia kawy w ekspresie
upadku pracownika budowlanego z rusztowania podczas prowadzonej budowy.
Za wypadek w pracy nie zostanie uznany uraz, którego doznał pracownik w drodze do pracy i z pracy, np. udając się podczas przerwy do sklepu znajdującego się poza terenem zakładu pracy.
Wypadek przy pracy – obowiązki pracodawcy po uzyskaniu informacji o wypadku
Jeżeli dojdzie do wypadku w pracy, to w takiej sytuacji zaczynają działać określone procedury wskazane w przepisach. Po wypadku pracodawca ma obowiązek sporządzić dokumentację powypadkową i powołać zespół powypadkowy. Musi też zgodnie z przepisami BHP dokonać zgłoszenia wypadku w wymaganym terminie. Wszelkie uregulowania dotyczące obowiązków pracodawcy w związku z wypadkiem przy pracy znajdują się w art. 234 Kodeksu pracy. Zgodnie z przepisami prawa pracodawca posiada uprawnienia do ustalenia czy w miejscu pracy doszło do wypadku. Czasami na tym tle dochodzi do nieporozumień pomiędzy pracodawcą, a pracownikiem, którzy mają odmienne zdanie co do kwalifikacji. Może zdarzyć się, że taki spór będzie miał koniec w sądzie.
Jeżeli zdarzenie zostanie uznane za wypadek w miejscu pracy, to pracodawca ma obowiązek podjąć niezbędne czynności określone w stosownych przepisach, czyli musi:
zabezpieczyć miejsce wypadku i jego otoczenie, a więc powinien wyeliminować zagrożenie, przykładowo zatrzymać maszynę, czy odłączyć prąd lub udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym osobom
wyjaśnić przyczyny i okoliczności wypadku z udziałem pracownika/pracowników o ile stan ich zdrowia na to pozwala
sporządzić dokumentację powypadkową, czyli wpisać wypadek do elektronicznej lub papierowej dokumentacji wypadków nawet wtedy, kiedy pracownik nie przebywa na zwolnieniu lekarskim
zgłosić we właściwym terminie wypadek ciężki lub wypadek zbiorowy bądź wypadek śmiertelny przy pracy właściwym organom i instytucjom
sporządzić protokół powypadkowy – oficjalny dokument wysyłany np. do NFZ
przesłać protokół wypadku do właściwych władz i instytucji
podjąć i wdrożyć niezbędne środki zapobiegające ponownemu wystąpieniu podobnych wypadków.
Przyczyny i okoliczności wypadku przy pracy
Obowiązkiem pracodawcy jest wyjaśnienie przyczyn i okoliczności wypadku przy pracy. Wyjaśnianie powinno odbywać się w obecności:
poszkodowanego pracownika, jeżeli pozwala na to jego stan zdrowia
innych pracowników
świadków obecnych podczas zdarzenia
związków zawodowych lub przedstawicieli d/s. bezpieczeństwa i higieny pracy.
Do momentu wyjaśnienia przyczyn i okoliczności wypadku przy pracy pracodawca nie może nic zmieniać na miejscu wypadku, chyba że istnieją ku temu ważne powody.
Czym jest protokół powypadkowy?
Każdy wypadek przy pracy musi być zarejestrowany. Dotyczy to również lżejszych wypadków w wyniku, których pracownik nie doznał uszczerbku na zdrowiu. Dokładny opis jak ma wyglądać rejestracja został określony w Rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 maja 2019 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku w miejscu pracy (Dz.U. 2019 poz. 1071).
Protokół powypadkowy musi zawierać poniższe informacje:
imię lub imiona oraz nazwisko pracownika, którego dotyczy wypadek
datę i godzinę urazu,
miejsce powstania urazu
czynność, podczas której doszło do urazu
liczbę godzin przepracowanych bezpośrednio przed wystąpieniem urazu
łączną liczbę poszkodowanych osób
rodzaj urazu i opis uszkodzonej części ciała
opis zdarzenia, które spowodowało uraz
rodzaj urazu, czy jest poważny, śmiertelny itp.
źródło urazu, czy np. była to maszyna lub upadek z wysokości
co było powodem wypadku, np. czy był to wadliwy stan maszyny, niedostateczna ocena ryzyka, nieuwaga pracownika
nazwiska świadków wypadku
imię i nazwisko oraz stanowisko osoby, która zarejestrowała dane.
Pracodawca ma obowiązek wydać pracownikowi na jego żądanie odpis lub wyciąg danych ze sporządzonego protokołu powypadkowego. W przypadku, kiedy wypadek przy pracy był śmiertelny odpis należy wydać członkom rodziny zmarłego pracownika na koszt pracodawcy. Przedstawiona zasada dotyczy wszystkich rodzajów wypadków w miejscu pracy.
Prowadzenie ewidencji wypadków przy pracy
W sytuacji, kiedy pracownik ulegnie wypadkowi w pracy i z tego powodu nie będzie mógł wykonywać pracy przez okres dłuższy niż 3 dni lub umrze, to przepisy wymagają, aby przedsiębiorca wpisał taką osobę do rejestru wypadków. Formularz rejestrowy obowiązkowo musi zostać przesłany do wymaganych instytucji, jak np. do Okręgowej Inspekcji Pracy lub Policji. Zawsze muszą zostać sporządzone 2 kopie dokumentu. Jedną powinien otrzymać pracownik lub członkowie jego rodziny bądź inna upoważniona osoba w przypadku, gdyby pracownik umarł.
Zgłoszenie wypadku w pracy – krok po kroku
Jak wskazuje przepis Rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 maja 2019 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku w miejscu pracy (Dz.U. 2019 poz. 1071), jeżeli u pracownika zostanie stwierdzony uraz, który następnie zostanie zakwalifikowany jako wypadek przy pracy, to pracodawca ma obowiązek zgłoszenia takiego wypadku.
Występują dwa rodzaje zawiadomień o wypadku przy pracy:
zawiadomienie o wypadku śmiertelnym
zawiadomienie o innych wypadkach.
Zawiadomienie o wypadku śmiertelnym musi zostać zgłoszone niezwłocznie do:
właściwego terytorialnie wydziału policji, jeżeli istnieje podejrzenie popełnienia przestępstwa
właściwych przedstawicieli związków zawodowych oraz pracowników od BHP
właściwego okręgowego Inspektoratu Pracy lub właściwego okręgowego Urzędu Górniczego pod nadzór, których podlegają miejsca pracy, budynki, czynności lub urządzenia techniczne
pracodawcy, który skierował pracownika do pracy
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli pracownik był niepełnosprawny.
Zawiadomienie o innych wypadkach przy pracy musi zostać zgłoszone niezwłocznie do:
właściwego terytorialnie wydziału policji, jeżeli istnieje podejrzenie popełnienia przestępstwa
właściwych przedstawicieli związków zawodowych oraz pracowników od BHP
właściwego okręgowego Inspektoratu Pracy lub okręgowego Urzędu Górniczego, jeżeli niezdolność do pracy w wyniku urazu trwa dłużej niż 3 dni kalendarzowe lub hospitalizacja pracownika trwa dłużej niż 5 dni
pracodawcy, który skierował pracownika do pracy.
Wypadki przy pracy – jak im zapobiegać?
Często do wypadków przy pracy dochodzi, kiedy nie są przestrzegane przepisy BHP w zakresie bezpieczeństwa pracy. Stąd tak ważną rolę odgrywają organizowane szkolenia BHP dla pracowników i pracodawców. Dodatkowo pracownicy muszą bezwzględnie przestrzegać procedur obowiązujących w miejscu pracy.
