Estoński CIT został wprowadzony po to, aby pomóc spółkom w poprawie ich kondycji finansowej. Niestety pomimo wielu zalet nie jest to rozwiązanie korzystne dla wszystkich. Spółka, która przejdzie na estoński CIT ma prawo powrócić do zwykłego podatku CIT. Jednak z przejściem wiążą się dla podatnika pewne dodatkowe obowiązki, zwłaszcza jeżeli do wyjścia dojdzie przed upływem 4 lat.
Estoński CIT, inaczej ryczałt od dochodu spółek kapitałowych, to system, dzięki któremu spółka nie musi płacić podatku dochodowego w sytuacji, kiedy zostaje pozbawiona zysku lub może go płacić w niższej wysokości. W Polsce system działa od 2021 roku. Jedną z jego charakterystycznych cech jest brak obowiązku wpłat zaliczek na podatek dochodowy. Dopiero wypłata z zysku zobowiązuje do zapłaty podatku.
Rezygnacja z estońskiego CIT
Estoński CIT ma formę ryczałtu, która w założeniu powinna być utrzymana przez 4 kolejne lata następujące po sobie. Przepisy dopuszczają dobrowolną rezygnację z tej formy opodatkowania. Art. 28l ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych CIT wskazuje, że podatnik korzystający z estońskiego CIT-u traci prawo do opodatkowania w ten sposób:
z końcem roku podatkowego
po upływie 4 lat podatkowych kolejno następujących po sobie wskazanych w zawiadomieniu ZAW-RD (tzw. okres opodatkowania ryczałtem) – art. 28f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym osób prawnych
przez złożenie informacji o rezygnacji z opodatkowania ryczałtem. Należy zaznaczyć w deklaracji CIT-8E za ostatni okres opodatkowany ryczałtem.
W przypadku, kiedy podatnik nie złoży rezygnacji z opodatkowania estońskim CIT w deklaracji rocznej CIT-8E składanej za rok podatkowy, w którym był opodatkowany ryczałtem, to ten sposób opodatkowania zostaje automatycznie przedłużony na kolejne 4 lata podatkowe – art. 28f ust. 2 ustawy o podatku dochodowym osób prawnych.
Potwierdzeniem tego jest interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora KIS z dnia 22 sierpnia 2022 roku, sygn. akt 0111-KDIB1-1.4010.112.2022.1.BS, w której można przeczytać, że:
co do zasady – estoński CIT wybiera się na okresy czteroletnie. Podatnik może również w dowolnym momencie zrezygnować z tej formy opodatkowania, na podstawie art. 28l ust. 1 pkt 1 ustawy CIT. Warunkiem jest jednak to, aby rezygnacja nastąpiła z końcem roku obrotowego (podatkowego). Nie jest dopuszczalna rezygnacja z ryczałtu w trakcie trwającego roku obrotowego (podatkowego).
Z kolei Ministerstwo Finansów ma inne zdanie w tej kwestii. Odpowiedź na interpelację nr 35017 zawiera zapis:
podatnik wybiera opodatkowanie ryczałtem na okres bezpośrednio po sobie następujących czterech lat podatkowych, które obowiązany jest wskazać w zawiadomieniu ZAW-RD. Okres opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek wskazany w zawiadomieniu ZAW-RD jest okresem minimalnym. Może on ulec wydłużeniu, lecz nie może on ulec skróceniu.
Podatnik, który chce zrezygnować z estońskiego CIT-u dobrowolnie przed upływem 4 lat powinien złożyć wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej. W ten sposób zabezpieczy się przed ewentualnymi konsekwencjami, gdyby ustawodawca zmienił zdanie w tej kwestii.
PRZYKŁAD 1 Od 2021 roku Spółka korzystała z opodatkowania w ramach estońskiego CIT-u. W sierpniu 2022 roku postanowiła zrezygnować z tej formy opodatkowania. Od kiedy Spółka będzie mogła przejść na zwykły CIT?
Odpowiedź: Z estońskiego CIT można zrezygnować z końcem roku podatkowego, co oznacza, że Spółka będzie mogła przejść na zwykły CIT najwcześniej począwszy od stycznia 2023 roku.
W jaki sposób można zrezygnować z estońskiego CIT?
Rezygnacja z ryczałtu możliwa jest po złożeniu zawiadomienia w urzędzie poprzez wypełnienie na formularzu właściwej pozycji w deklaracji CIT-8E. Należy zaznaczyć poz. 47 pkt 1 w części B 3 formularza, czyli rezygnację podatnika z opodatkowania ryczałtem z końcem roku podatkowego, o którym mowa jest w poz. 4 i 5. W obu pozycjach wskazuje się okres od – do za który składana jest deklaracja.
PRZYKŁAD 2 Spółka stosuje rozliczenie w ramach estońskiego CIT-u. W jaki sposób musi powiadomić naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z systemu?
Odpowiedź: Rezygnacja z estońskiego CIT powinna zostać przekazana na druku deklaracji CIT-8E składanej na koniec roku podatkowego poprzez zaznaczenie odpowiedniej pozycji związanej z wyjściem z systemu estoński CIT.
Rezygnacja z estońskiego CIT – obowiązki podatnika po
Najprawdopodobniej podatnik po rezygnacji z opodatkowania estońskim CIT-em będzie zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego. Jest to podstawowy obowiązek podatnika, który wyszedł z systemu o ile został wypracowany zysk. Art. 28t ust. 1 ustawy o podatku dochodowym osób prawnych wskazuje, że podatnik zobowiązany jest do zapłaty:
ryczałtu od dochodu z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat – do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym podjęto uchwałę o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto
ryczałtu od rozdysponowanego dochodu z tytułu zysku netto – do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym dokonano w całości lub w części wypłaty tego dochodu lub rozdysponowano nim w jakiejkolwiek innej formie - do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano w całości lub w części wypłaty tego dochodu lub rozdysponowano nim w jakiejkolwiek innej formie, nie później niż do 20. dnia siódmego miesiąca roku podatkowego, w którym dokonano tej dyspozycji
ryczałtu od dochodu z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych − do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego następującego po roku, w którym przychody lub koszty powinny zostać zarachowane
ryczałtu od dochodu z tytułu ukrytych zysków i dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą − do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano wypłaty, wydatku lub wykonania świadczenia
ryczałtu od dochodu z tytułu zmiany wartości składników majątku − do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu przejęcia, przekształcenia lub wniesienia wkładu niepieniężnego.
W sytuacji, kiedy firma jeszcze przed terminem zapłaty ryczałtu od dochodu uzyskanego z zysku:
będzie w likwidacji lub upadłości
zostanie przejęta przez inny podmiot
nie będzie prowadziła działalności z jakiejkolwiek przyczyny
znacząco ograniczy zakres prowadzonej działalności
to podatek należny będzie musiał zostać zapłacony do dnia poprzedzającego dzień, w którym będzie miało miejsce któreś z wymienionych zdarzeń.
PRZYKŁAD 3 Spółka zrezygnowała z końcem 2022 roku z opodatkowania estońskim CIT-em. W styczniu 2023 roku został podzielony dochód z uzyskanego zysku netto. Wspólnicy otrzymali dywidendy. W lutym 2023 roku firma postanowiła zawiesić swoją działalność z dniem 1 marca 2023 roku. W jakim czasie Spółka powinna zapłacić ryczałt za podzielony dochód?
Odpowiedź: Normalnie Spółka mogłaby zapłacić podatek ryczałtowy w terminie do końca marca 2023 roku. Jednak w opisanym przypadku ryczałt musi być uregulowany do dnia 28 lutego 2023 roku. Ma to związek z podjętą decyzją o zawieszeniu działalności z dniem 1 marca 2023 roku.
Różnice przejściowe, a zapłata podatku dochodowego
Podatnik CIT rozliczający się ryczałtem przez okres krótszy niż 4 lata zgodnie z art. 7aa ust. 5 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym osób prawnych zobowiązany jest do zapłaty podatku dochodowego do końca pierwszego miesiąca następującego po ostatnim roku opodatkowania w ramach estońskiego CIT. W przypadku, kiedy zrezygnuje z tej formy opodatkowania po upływie 4 lat, to podatek od różnic przejściowych do zapłaty nie wystąpi, gdyż zobowiązanie podatkowe wygasa w całości.
Kiedy powstaje podatek od tzw. różnic przejściowych?
Spółka, która zrezygnuje z estońskiego CIT przed upływem 4 lat ma obowiązek zapłaty podatku od tzw. różnic przejściowych. Różnice przejściowe powstają w momencie wejścia spółki do systemu estońskiego. Podatnik powinien wykazać korektę wstępną. W tym celu musi złożyć załącznik CIT-KW, w którym wykazuje wartość przychodów i kosztów do opodatkowania. Załącznik składa się razem z zeznaniem rocznym CIT-8.
Opodatkowaniu podlegają przychody powstałe w okresie korzystania z estońskiego CIT w tej części, która nie została wliczona do wyniku finansowego netto podatnika za dowolny rok z tego okresu w myśl przepisów o rachunkowości (art. 12 ust. 1 pkt 12 ustawy o CIT). W przypadku kosztów mających wpływ na wysokość podatku do zapłaty, to zasada jest podobna. Jak wskazuje art. 16 ust. 1 pkt 48c ustawy o CIT kosztami uzyskania przychodów nie będą wydatki, odpisy, rezerwy i inne koszty poniesione w okresie stosowania estońskiego CIT, które zostały umieszczone w wyniku finansowym netto podatnika za dowolny rok danego okresu w myśl przepisów o rachunkowości.
PRZYKŁAD 4 Spółka korzysta z estońskiego CIT-u od 2021 roku. Jeżeli nie chce płacić podatku dochodowego od różnic przejściowych, to jak długo będzie musiała korzystać z systemu estońskiego?
Odpowiedź: Spółka nie zostanie objęta obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego od różnic przejściowych w ramach korekty wstępnej, jeżeli pozostanie w systemie estońskim przez okres 4 kolejno następujących po sobie lat. W tym przypadku spółka powinna korzystać z estońskiego CIT-u do końca 2024 roku. Od 1 stycznia 2025 roku będzie mogła rozliczać się na podstawie klasycznego CIT-u.
Prawo do rozliczenia straty z lat ubiegłych, a wyjście z estońskiego CIT
Spółka, która zrezygnuje z estońskiego CIT przed upływem 4 lat musi liczyć się z koniecznością zapłaty podatku razem z odsetkami. Taka sytuacja będzie miała miejsce, jeżeli spółka wchodząc do estońskiego CIT rozliczyła straty z lat ubiegłych. Zgodnie z przepisami podatnik, który jeszcze przed przejściem na estoński CIT miał do rozliczenia stratę z lat ubiegłych to mógł ją odliczyć od dochodu ze źródła przychodów uzyskanego w dwóch ostatnich latach podatkowych, które bezpośrednio poprzedzały pierwszy rok opodatkowania CIT estońskim. Warunkiem było korzystanie z systemu estońskiego przez okres przynajmniej 4 lat podatkowych. Zgodnie z art. 7 ust. 8 ustawy o CIT zrezygnowanie z estońskiego CIT przed upływem 4 lat podatkowych w sytuacji, kiedy podatnik rozliczył straty z lat ubiegłych pozbawia go prawa do rozliczenia straty począwszy od dnia, w którym skorzystał z tego prawa. W związku z tym podatnik ma obowiązek przeliczenia wysokości zobowiązania podatkowego za wskazane okresy i zapłaty podatku razem z odsetkami za zwłokę.
Podsumowanie
Rezygnacja z estońskiego CIT po upływie 4 lat nie ma negatywnego wpływu na podatek dochodowy podatnika w dochodzie z tytułu korekty wstępnej. W przypadku rezygnacji przed upływem 4 lat podatnik musi zapłacić podatek od różnic przejściowych.
