Ładowanie samochodu elektrycznego, to dostawa towarów, czy usługa?

Niedawno Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał orzeczenie rozstrzygające spór dotyczący kwestii związanej z ładowaniem samochodów elektrycznych. Chodzi o to czy czynność ta ma charakter dostawy towarów w postaci dostarczania energii, czy raczej jest ona świadczeniem usług. Z pytaniem w tej sprawie wystąpił do TSUE Naczelny Sąd Administracyjny. Po roku oczekiwania na odpowiedź, Trybunał Sprawiedliwości wydał wyrok rozstrzygający.

Ładowanie samochodów elektrycznych 

Czynność ładowania samochodów elektrycznych od samego początku wzbudzała kontrowersje dotyczące kwalifikacji do określonej grupy czynności. Część ekspertów uważała, że należy traktować ją jako dostawę towarów (sprzedaż energii), a inni uważali, że ładowanie samochodów elektrycznych oznacza świadczenie usług. Chcąc zakończyć trwający spór Naczelny Sąd Administracyjny 23 lutego 2022 roku zwrócił się do TSUE z pytaniem prejudycjalnym o wyjaśnienie tej kwestii o mniej więcej takiej treści: jak należy podatkowo traktować czynność ładowania pojazdów elektrycznych?

Wniosek wpłynął do Trybunału 26 kwietnia 2022 roku, a dokładna treść pytania brzmiała: 

Czy kompleksowe zaopatrzenie użytkowników pojazdów elektrycznych w punktach ładowania obejmujące:
a. zapewnienie urządzeń do ładowania (w tym integracja ładowarki z systemem operacyjnym pojazdu),
b. dostarczania energii elektrycznej o odpowiednio dostosowanych parametrach do akumulatorów pojazdu elektrycznego,
c. niezbędne wsparcie techniczne dla użytkowników pojazdów oraz
d. udostępnienie specjalnej platformy, strony internetowej lub aplikacji, za pomocą których użytkownicy mogą zarezerwować konkretny łącznik i przeglądać historię swoich transakcji i płatności, a także możliwość korzystania z „e-portfela” w celu uregulowania należności za poszczególne sesje doładowań stanowią dostawę towarów w rozumieniu art. 14 ust. 1 [dyrektywy 2006/112] lub świadczenie usług w rozumieniu art. 24 ust.

Wyrok rozstrzygający wydany przez TSUE

20 kwietnia 2023 roku Trybunał Sprawiedliwości UE wydał wyrok rozstrzygający wyżej wymieniony spór, w którym stwierdził, że ładowanie samochodów elektrycznych należy uznać za dostawę towaru. W tym przypadku sprzedaż energii jest głównym świadczeniem, a pozostałe elementy to świadczenia dodatkowe. TSUE swoje stanowisko oparło na obowiązujących przepisach, a dokładniej na Dyrektywie unijnej VAT. Odpowiednikiem dla poszczególnych przepisów dyrektywy są polskie przepisy ustawy o VAT. 

Trybunał w wyroku odniósł się do wymienionych niżej przepisów: 

• art. 14 Dyrektywy unijnej VAT (odpowiednik art. 7 polskiej ustawy o VAT) - “Dostawa towarów oznacza przeniesienie prawa do rozporządzania dobrami materialnymi jak właściciel” 
• art. 15 Dyrektywy - “Energia elektryczna, gaz, energia cieplna lub chłodnicza i tym podobne są traktowane jako dobra materialne”
• art. 24 Dyrektywy VAT (odpowiednik art. 8 polskiej ustawy o VAT) - „Świadczenie usług” oznacza każdą transakcję, która nie stanowi dostawy towarów” 
• Rozporządzenie europejskie w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych - „Państwa członkowskie zapewniają operatorom publicznie dostępnych punktów ładowania swobodę zakupu energii elektrycznej od dowolnego unijnego dostawcy energii elektrycznej, z zastrzeżeniem zgody dostawcy. Operatorom punktów ładowania zezwala się na świadczenie klientom usług ładowania pojazdów elektrycznych na podstawie umowy, w tym w imieniu i na rzecz innych usługodawców”.

W związku z powyższym Trybunał Sprawiedliwości UE w odniesieniu do przepisów unijnej Dyrektywy VAT, a także zgodnie z polską ustawą o VAT stwierdził co następuje: 

W szczególności świadczenie należy uznać za świadczenie dodatkowe w stosunku do świadczenia głównego, jeżeli nie stanowi ono dla klienta celu samego w sobie, lecz służy skorzystaniu w jak najlepszy sposób ze świadczenia głównego” – punkt 30 wyroku
• Sprawa w postępowaniu głównym dotyczy połączenia czynności polegających na dostawie energii elektrycznej do celów ładowania pojazdów elektrycznych i na świadczeniu różnych usług, takich jak organizacja dostępu do punktów ładowania i ułatwianie korzystania z nich, niezbędna pomoc techniczna i aplikacje informatyczne umożliwiające rezerwację konektorów, monitorowanie transakcji i zapłatę za nie. – punkt 32 wyroku
• Jeśli chodzi o pojęcie „dostawy towarów” (…) za dostawę taką uważa się przeniesienie prawa do rozporządzania rzeczą jak właściciel. Pojęcie to oznacza każdą transakcję przeniesienia rzeczy przez stronę, która przyznaje drugiej stronie prawo do faktycznego dysponowania nią, jak gdyby była ona jej właścicielem (…) Ponadto zgodnie z art. 15 ust. 1 tej dyrektywy energia elektryczna jest traktowana jako dobro materialne. – punkt 33
• Ustalenie czy świadczenie złożone takie jak w postępowaniu głównym, należy zakwalifikować jako „dostawę towarów”, czy też jako „świadczenie usług” (…) wymaga wzięcia pod uwagę wszelkich okoliczności, w jakich następuje dana transakcja, w celu określenia jej elementów charakterystycznych i dominujących. Elementy, o których mowa, należy określić w oparciu o punkt widzenia przeciętnego użytkownika punktów ładowania wraz z uwzględnieniem, w ramach całościowej oceny, wagi jakościowej, a nie tylko ilościowej, elementów świadczenia usług w stosunku do elementów dostawy towarów (…) - punkt 35
• W tym względzie, po pierwsze, transakcja polegająca na przepływie energii elektrycznej do akumulatora pojazdu elektrycznego stanowi dostawę towarów, ponieważ transakcja ta upoważnia użytkownika stacji ładowania do konsumpcji, w celu napędu pojazdu, przekazywanej energii elektrycznej, która zgodnie z art. 15 ust. 1 dyrektywy 2006/112 jest zrównana z rzeczą – punkt 38
• Po drugie, takie zaopatrzenie w energię elektryczną akumulatora pojazdu elektrycznego zakłada użycie odpowiednich urządzeń do ładowania, które mogą obejmować ładowarkę podlegającą integracji z systemem operacyjnym pojazdu. W konsekwencji przyznanie dostępu do tych urządzeń stanowi minimalne świadczenie usług, które jest nierozerwalnie związane z dostawą energii elektrycznej i z tego względu nie może być brane pod uwagę przy ocenie części, jaką świadczenie usług stanowi w całości złożonej transakcji obejmującej również tę dostawę energii elektrycznej – punkt 39
• Po trzecie, wsparcie techniczne, które może być konieczne dla zainteresowanych użytkowników, nie stanowi celu samego w sobie, lecz środek służący jak najlepszemu skorzystaniu z dostawy energii elektrycznej niezbędnej do napędu pojazdu elektrycznego. Stanowi ono zatem usługę pomocniczą w stosunku do owej dostawy energii elektrycznej – punkt 40
• Wynika z tego, że co do zasady przepływ energii elektrycznej stanowi charakterystyczny i dominujący element jednego i złożonego świadczenia – punkt 42.

Powyżej wymienione punkty rozstrzygnięcia Trybunału są tylko częścią wyroku wydanego przez TSUE. 

Wyrok TSUE, a skutki podatkowe

Ładowanie pojazdów elektrycznych jest dostawą towarów. W związku z tym rozliczenie podatkowe odbywa się z zastosowaniem poniższych zasad: 

• ustalenie miejsca świadczenia –miejscem opodatkowania dostawy energii elektrycznej jest miejsce, w którym towar, czyli energia elektryczna znajduje się w momencie dostawy. Status nabywcy nie ma tu nic do znaczenia - art. 22 ust.1 pkt 3 ustawy o VAT
• moment powstania obowiązku podatkowego – dla dostawy energii obowiązek podatkowy powstaje w momencie wystawienia faktury jednak nie później niż moment upływu terminu płatności - art. 19a ust.5 pkt 4
• termin wystawienia dokumentu sprzedaży – dla sprzedaży energii faktura może być wystawiona w terminie nie późniejszym niż moment upływu terminu płatności - art. 106i ust.3 pkt 4. 

Dostawa towarów opodatkowana jest podstawową stawką podatku VAT w wysokości 23%. W przypadku sprzedaży energii elektrycznej stawka VAT została obniżona do 5%, co pozwoliło właścicielom stacji ładowania traktującym czynność ładowania jako dostawę towarów zastosować niższy podatek i tym samym obniżyć cenę za ładowanie. Właściciele stacji ładowania traktujący czynność ładowania jak świadczenie usługi nadal muszą stosować stawkę podatkową w wysokości 23%.

Data publikacji: 2023-05-17, autor: FakturaXL