Jak odliczyć stratę podatkową po zmianie formy opodatkowania na ryczałt?

Opodatkowanie ryczałtem ewidencjonowanym cieszy się coraz większą popularnością. Jest to związane chociażby z wieloma zmianami w przepisach czy chęcią stosowania prostszych rozliczeń. Pojawia się jednak kluczowe pytanie – co w sytuacji, gdy przed zmianą przedsiębiorstwo wygenerowało stratę podatkową? Czy możliwe jest jej odliczenie po przejściu na ryczałt?

Zasady rozliczania straty podatkowej

Zryczałtowana forma opodatkowania zyskała na popularności w ostatnich latach z kilku powodów. Po pierwsze, podniesiono limit przychodów uprawniających do skorzystania z ryczałtu do 2 mln euro. Po drugie, usunięcie załącznika nr 2 do ustawy rozszerzyło krąg branż, które mogą korzystać z tego sposobu opodatkowania. Dodatkowo, wprowadzenie składki zdrowotnej w ramach Polskiego Ładu sprawiło, że wielu przedsiębiorców zdecydowało się na ryczałt. Osoby wynajmujące nieruchomości prywatnie zostały natomiast zobligowane do rozliczania się w tej formie, ponieważ zniesiono możliwość opodatkowania najmu prywatnego na zasadach ogólnych.

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT), stratę podatkową można rozliczać w określonym przedziale czasowym. Przedsiębiorcy mają dwie opcje:

• stopniowe rozliczanie straty – podatnik może obniżyć dochód uzyskany w kolejnych 5 latach podatkowych, przy czym w jednym roku nie może odliczyć więcej niż 50% poniesionej straty,
• jednorazowe odliczenie – przedsiębiorca może obniżyć dochód w jednym z 5 lat podatkowych o kwotę nieprzekraczającą 5 000 000 zł. Pozostała część straty może być rozliczona w następnych latach, ale nie może przekroczyć 50% straty w danym roku,

Podkreślenia wymaga fakt, że strata podatkowa może pomniejszać jedynie dochody pochodzące z tego samego źródła przychodów. Oznacza to, że strata z działalności gospodarczej nie może zostać wykorzystana do pomniejszenia przychodów np. z najmu prywatnego czy odpłatnego zbycia rzeczy.

Zmiana formy opodatkowania działalności gospodarczej

Przedsiębiorcy rozliczający się zarówno na zasadach ogólnych, jak i w ramach podatku liniowego mają możliwość przejścia na ryczałt ewidencjonowany.

Aby dokonać zmiany formy opodatkowania, konieczne jest złożenie stosownego oświadczenia do naczelnika urzędu skarbowego w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskano pierwszy przychód w danym roku podatkowym. W związku z tym podatnicy zobowiązani są do aktualizacji formularza CEIDG-1.

Charakterystyczną cechą ryczałtu ewidencjonowanego jest to, że podatek obliczany jest od przychodu, bez możliwości uwzględniania kosztów uzyskania przychodów. Oznacza to, że w tej formie opodatkowania nie może powstać strata podatkowa, ponieważ koszty – jako element kalkulacji dochodu – nie są w ogóle brane pod uwagę.

Co istotne, przedsiębiorca może ponosić stratę ekonomiczną, wynikającą z rzeczywistych wydatków przewyższających przychody, jednak na gruncie podatkowym strata taka nie jest uwzględniana.

Czy można odliczyć stratę podatkową po przejściu na ryczałt?

Podstawowym problemem, który pojawia się po zmianie formy opodatkowania na ryczałt ewidencjonowany, jest brak możliwości pomniejszania przychodu o koszty uzyskania. Podatek w formie ryczałtu liczony jest wyłącznie od przychodu, co oznacza, że przedsiębiorca nie może rozliczyć wcześniejszych strat. Wynika to bezpośrednio z charakteru tego rodzaju opodatkowania – brak dochodu do opodatkowania oznacza brak podstawy do obniżenia podatku o wcześniejsze straty.

Oznacza to, że jeśli przedsiębiorca, prowadząc działalność w formie opodatkowanej na zasadach ogólnych (skala podatkowa lub podatek liniowy), wygenerował stratę, a następnie przeszedł na ryczałt, utracił możliwość jej rozliczenia.

Jak uniknąć utraty prawa do rozliczenia straty?

Przed podjęciem decyzji o zmianie formy opodatkowania warto przeanalizować swoją sytuację finansową i podatkową. Możliwe rozwiązania to:

• wstrzymanie się ze zmianą formy opodatkowania do momentu całkowitego rozliczenia straty w ramach zasad ogólnych,
• rozważenie przejścia na ryczałt dopiero po wykorzystaniu straty w kolejnych latach,
• konsultacja z doradcą podatkowym, który pomoże wybrać najkorzystniejszą strategię podatkową.

Kiedy można odliczyć stratę?

Odliczenie strat może nastąpić już na etapie obliczania zaliczek na podatek (miesięcznych lub kwartalnych) albo dopiero w zeznaniu rocznym PIT-28.

Od 2023 roku przychody z najmu prywatnego mogą być rozliczane wyłącznie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Przed zmianą przepisów wielu wynajmujących ponosiło wysokie wydatki na remonty i wyposażenie nieruchomości, co generowało straty podatkowe. Te straty mogą być teraz odliczane, co pozwala zmniejszyć zobowiązania podatkowe.

Dodatkowo, odliczenie strat może pomóc uniknąć podwyższonej stawki 12,5%, która dotyczy przychodów z najmu przekraczających 100 000 zł rocznie.

Straty można odliczać wyłącznie w ramach tego samego źródła przychodów. Oznacza to, że strata z działalności gospodarczej nie może zostać odliczona od przychodów z najmu prywatnego i odwrotnie.

Podatnicy, którzy zapomnieli odliczyć strat w składanym już zeznaniu, mogą dokonać korekty i wystąpić o zwrot nadpłaconego podatku. Warto jednak planować proces rozliczania strat, uwzględniając inne ulgi i odliczenia, które mogą przepaść, jeśli nie zostaną wykorzystane w danym roku podatkowym.

Podsumowanie

Przejście na ryczałt ewidencjonowany niesie za sobą wiele korzyści, ale również pewne ograniczenia, w tym brak możliwości odliczenia straty podatkowej. Dlatego przedsiębiorcy powinni dokładnie przeanalizować swoją sytuację podatkową przed podjęciem decyzji o zmianie formy opodatkowania. W przypadku posiadania nierozliczonej straty warto zastanowić się nad jej wcześniejszym wykorzystaniem, aby uniknąć jej utraty.

Data publikacji: 2025-02-28, autor: FakturaXL