Wynajem długoterminowy samochodu, jak rozliczyć podatek?
Umowa najmu długoterminowego samochodu, podobnie jak umowa leasingu również wywołuje skutki w podatku PIT i VAT. Rozliczanie najmu długoterminowego samochodu osobowego na gruncie podatku VAT i PIT, jak należy prawidłowo tego dokonać?
Przy krótkoterminowym najmie środka transportu zastosowanie ma art. 28j ust. 1 ustawy o VAT, który mówi, że miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym środki transportu są rzeczywiście oddawane do użytkowania usługobiorcy. Krótkoterminowy najem środków transportu ma miejsce wtedy, kiedy użytkownik jest w ciągłym posiadaniu środka transportu lub korzysta z niego przez okres nieprzekraczający 30 dni. W przypadku jednostek pływających przez okres nie dłuższy niż 90 dni. Art. 28j ust. 3 ustawy o VAT wskazuje, że dla podmiotów niebędących podatnikami miejscem świadczenia usług wynajmu innych niż wynajem krótkoterminowy (w przypadku środków transportu) jest miejsce, w którym usługobiorca posiada siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.
W przypadku świadczenia usług długoterminowego wynajmu pojazdu osobom prywatnym mamy do czynienia z wyjątkiem od reguły ogólnej (art. 28c ustawy o VAT), który wskazuje, że miejscem opodatkowania dla tych osób jest kraj zamieszkania konsumenta. Takiego samego zdania jest Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, który w interpretacji z dnia 27 maja 2019 roku, nr 0114-KDIP1-2.4012.276.2019.1.WH napisał, że dla świadczonych usług długoterminowego wynajmu samochodu osobowego na rzecz osób niebędących podatnikami, miejscem świadczenia usług i ich opodatkowania zgodnie z art. 28j ust. 3 ustawy o VAT jest kraj, w którym usługobiorca posiada stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.
PRZYKŁAD 1 Polski podatnik podpisał umowę długoterminowego najmu samochodu osobowego z przedsiębiorcą z Francji. Na podstawie art. 28b ustawy o VAT usługa będzie opodatkowana w kraju siedziby najemcy, czyli we Francji. Podatnik musi wystawić za najem fakturę z odwrotnym obciążeniem, która nie będzie zawierała ani kwoty, ani stawki podatku.
PRZYKŁAD 2 Przedsiębiorca z Polski zawarł długoterminową umowę najmu samochodu z konsumentem z Niemiec. Zgodnie z przepisami (art. 28j ust. 3 ustawy o VAT) usługa będzie opodatkowana w kraju zamieszkania najemcy, czyli w Niemczech. Jednak osoba fizyczna nie może rozliczyć podatku VAT w swoim kraju, dlatego polski podatnik ma obowiązek rozliczyć podatek w Niemczech. Jednocześnie nie przysługuje mu prawo do wystawienia polskiej faktury z odwrotnym obciążeniem.
Najem długoterminowy, a podatek PIT
Podatek PIT z tytułu najmu długoterminowego samochodu osobowego rozlicza się w państwie rezydencji, czyli w przypadku polskiego podatnika w Polsce. Przychodami z pozarolniczej działalności gospodarczej są przychody uzyskane z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy, z innych umów o podobnym charakterze oraz ze składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą (art. 14 ust. 2 pkt 11 ustawy o PIT). Przychód dla przedsiębiorcy, który podlega rozliczeniu w kraju powstaje niezależnie od tego jaki status ma najemca oraz jak długo trwa najem. Podczas podpisywania umowy najmu, strony ustalają okresy rozliczeniowe. Jest to ważne z powodu prawidłowego określenia momentu powstania obowiązku podatkowego w PIT. W tej kwestii należy oprzeć się na treści art. 14 ust. 1e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Jeżeli strony ustalą, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku.
Najem długoterminowy samochodu osobowego, a podatek VAT
Na gruncie podatku VAT umowa najmu uważana jest za odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Jednak, aby umowa najmuj została uznana za świadczenie usług w świetle ustawy o VAT muszą łącznie zostać spełnione niżej wymienione warunki:
świadczenie usługodawcy musi być świadczeniem wzajemnym, czyli musi być odpłatne dla usługobiorcy
musi istnieć konkretny podmiot jako bezpośredni korzystający z danego świadczenia, inaczej usługobiorca
obowiązek świadczenia musi wynikać ze stosunku prawnego pomiędzy usługodawcą, a usługobiorcą.
Umowa najmu długoterminowego spełnia wszystkie te trzy warunki. Oznacza to, że wynajmujący wypełnia czynność opodatkowaną podatkiem VAT. Usługa nie zawsze musi być świadczona w kraju. W takim przypadku, aby prawidłowo rozliczyć VAT należy ustalić miejsce świadczenia usługi, na które decydujący wpływ ma nabywca, czyli najemca. W sytuacji, kiedy najemcą jest inny podatnik, to jak wskazuje art. 28b ustawy o VAT za miejsce świadczenia i opodatkowania usługi uważa się kraj siedziby usługobiorcy. Jeżeli najemcą jest konsument (osoba nieprowadząca działalności gospodarczej), to za miejsce świadczenia usługi uważa się kraj siedziby usługodawcy (art. 28c ustawy o VAT).
Najem długoterminowy – obowiązek podatkowy
Jak mówi art. 19a ust. 5 pkt. 4 ustawy o VAT przy umowie najmu, obowiązek podatkowy powstaje w momencie wystawienia faktury. W sytuacji, kiedy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, to obowiązek ten zaistnieje:
w chwili upływu terminów na wystawienie faktury jakie zostały określone w art. 106i ust. 3 i 4 ustawy
jeżeli termin nie został określony – obowiązek podatkowy powstaje w chwili upływu terminu płatności.
Na przykład strony umowy uzgodniły i określiły, że termin płatności za wynajem będzie przypadał na koniec każdego miesiąca kalendarzowego. W takiej sytuacji pomimo niewystawienia faktury obowiązek podatkowy powstanie wraz z końcem miesiąca kalendarzowego.
Podsumowanie
Przy umowie najmu samochodu osobowego dla celów rozliczenia podatkowego istotne znaczenie ma ustalenie statusu podatkowego najemcy oraz czas na jaki została podpisana umowa. Czy jest to najem długoterminowy, czy krótkoterminowy. Obowiązek podatkowy w podatku VAT powstaje w momencie daty wystawienia faktury lub w terminie jej płatności. Data wykonania usługi nie ma tu znaczenia. Najem długoterminowy zobowiązuje przedsiębiorcę będącym wynajmującym do rozliczenia podatku VAT i PIT, jeżeli miejscem opodatkowania jest terytorium Polski.
