Rozliczanie składki zdrowotnej w kosztach, bardziej się opłaca!
Od 2022 roku niektórzy przedsiębiorcy w zależności od wybranej formy opodatkowania mogą ująć zapłaconą składkę zdrowotną w kosztach uzyskania przychodu.
Składka zdrowotna w kosztach – jaka forma opodatkowania?
Jedynie wybór podatku liniowego jako formy opodatkowania pozwala ująć zapłaconą składkę zdrowotną w kosztach uzyskania przychodu. Wskazuje na to art. 23 ust. 1 pkt 58 ustawy o PIT, który mówi, że do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się składek na ubezpieczenie zdrowotne z wyłączeniem składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w danym roku podatkowym:
za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym w sposób określony w art. 30c ustawy o PIT
z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej zgodnie z art. 30c ustawy o PIT.
Art. 30c ustawy o PIT definiuje zasady obowiązujące przy opodatkowaniu podatkiem liniowym. Warunkiem pozwalającym na umieszczenie składki zdrowotnej w kosztach podatnika rozliczającego się w oparciu o podatek linowy jest jej opłacenie. Niezależnie od roku, którego dotyczy składka, podlega ona pod limit zgodnie z wysokością ustaloną na dany rok. W 2022 roku limit wynosił 8 700 zł, a na 2023 rok został określony na 10 200 zł.
PRZYKŁAD 1 Podatnik prowadzi działalność gospodarczą. Wybrał podatek liniowy jako formę opodatkowania. W trakcie 2022 roku wykorzystał przysługujący mu limit odliczenia składki zdrowotnej. Podatnik składkę zdrowotną za grudzień 2022 roku opłacił w styczniu 2023 roku. Czy przedsiębiorca ma prawo ująć w kosztach składkę zdrowotną, pomimo że dotyczyła ona roku, w którym wykorzystał już limit odliczenia?
Odpowiedź: Tak przedsiębiorca ma prawo ująć w kosztach składkę zdrowotną z poprzedniego roku, w którym wykorzystał już przysługujący mu limit. Limit odliczenia składki zdrowotnej dotyczy roku podatkowego, a nie roku składkowego. W związku z tym zapłacona w styczniu 2023 roku składka zdrowotna za rok poprzedni może być ujęta w kosztach do wysokości nowego limitu przypadającego na 2023 rok, czyli kwoty 10 200 zł.
PRZYKŁAD 2 Przedsiębiorca wybrał podatek liniowy jako formę opodatkowania. Przy rocznym rozliczeniu składki zdrowotnej za 2022 rok powstała u niego niedopłata, którą uregulował w terminie do 2 maja 2023 roku. W 2022 roku wykorzystał w całości przysługujący mu limit odliczenia przypadający na 2022 rok. Czy niedopłata składki zdrowotnej opłacona w 2023 roku może zostać odliczona od kwoty limitu przypadającego na 2023 rok?
Odpowiedź: Tak, niedopłata składki zdrowotnej z 2022 roku może zostać odliczona w 2023 roku pod warunkiem, że podatnik prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym i w 2023 roku nie przekroczył wysokości limitu odliczenia składki zdrowotnej, który w 2023 roku wynosi 10 200 zł.
Składka zdrowotna – rozliczenie w kosztach, czy w zaliczce na podatek?
Przedsiębiorcy, którzy mają prawo do odliczenia składki zdrowotnej mogą wybrać, czy chcą ją odliczać w postaci kosztu ujętego w KPiR, czy raczej bezpośrednio w zaliczce na podatek dochodowy. W przypadku podatku dochodowego nie ma to jednak większego znaczenia jaki sposób zostanie wybrany. Po wyliczeniu, zaliczka na podatek dochodowy i tak będzie miała taką samą wysokość. Wybrany sposób rozliczenia składki zdrowotnej w postaci ujęcia jej w kosztach lub odliczenia jej w zaliczce na podatek nie ma wpływu również na wysokość obowiązującego limitu odliczenia ustalonego na dany rok. Jest on jednakowy dla obu sposobów.
Ujęcie składki zdrowotnej w kosztach – jaka wysokość składki zdrowotnej?
Ustalając podstawę potrzebną do wyliczenia składki zdrowotnej pod uwagę brane są przychody i koszty wykazane w książce przychodów i rozchodów. Jeżeli więc przedsiębiorca ujmie zapłaconą składkę zdrowotną w kosztach, to podstawa jej wyliczenia za kolejny miesiąc zostanie obniżona o wartość składki zdrowotnej. Takiej możliwości nie ma, jeżeli składka zdrowotna zostaje odliczona bezpośrednio w zaliczce na podatek dochodowy.
PRZYKŁAD 3 Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym. Jednocześnie korzysta z ulgi na start, co oznacza, że płaci jedynie składkę zdrowotną. W kwietniu 2023 roku osiągnął dochód w wysokości 25 000 zł. Natomiast składkę zdrowotną opłacił w wysokości 5 000 zł. Wobec powyższego jaki wpływ na wysokość składki zdrowotnej za miesiąc kwiecień ma sposób ujęcia składki jako kosztu w KPiR lub odliczenie jej w zaliczce na podatek?
W tym przypadku podstawę wyliczenia składki zdrowotnej za miesiąc maj stanowi dochód z kwietnia, a więc 25 000 zł. Jeżeli składka zdrowotna zostanie odliczona bezpośrednio w zaliczce na podatek, to jej wysokość za maj wyniesie: 25 000 zł x 4,9% = 1 225 zł.
Składka zdrowotna wykazana w kosztach obniży wypracowany dochód o kwotę 5 000 zł. W tej sytuacji wysokość składki zdrowotnej za maj wyniesie: (25 000 zł – 5 000 zł) x 4,9% = 980 zł. Oznacza to, że składka zdrowotna ujęta w kosztach pozwala zaoszczędzić kwotę: 245 zł wynikającą z wyliczenia: 1 225 zł – 980 zł = 245 zł.
Ujęcie składki zdrowotnej w kosztach – wykazana strata w działalności
Składka zdrowotna ujęta w kosztach nie ma prawa przepaść, nawet jeżeli przedsiębiorca w danym roku poniesie stratę i wykaże ją w zeznaniu rocznym. Kwota straty zawiera zapłaconą składkę zdrowotną ujętą w kosztach uzyskania przychodu. Strata występuje wtedy, kiedy suma poniesionych kosztów uzyskania przychodu w danym roku będzie przekraczała wartość wypracowanych przychodów. Może być rozliczana jako strata z lat ubiegłych przez kolejnych 5 następujących po sobie lat podatkowych. Dzięki temu podstawa opodatkowania zostaje obniżona.
Podatnik, który zdecyduje się na odliczenie składki zdrowotnej w zaliczce na podatek dochodowy i jednocześnie w danym roku wykaże stratę w działalności, to nie będzie mógł wykorzystać nieodliczonych składek zdrowotnych w kolejnych latach. W tej sytuacji składki zdrowotne, które zostały opłacone w danym roku, a nie zostały odliczone z powodu poniesienia straty, przepadają.
PRZYKŁAD 4 Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym. W związku z rodzajem działalności jaką wykonuje prawie w każdym miesiącu uzyskuje inny dochód. W niektórych jest on wysoki, a w niektórych zdarza mu się odnotować stratę. Mając na uwadze powyższe założenia, jaki sposób rozliczenia składki zdrowotnej byłby najbardziej korzystny dla przedsiębiorcy w przypadku, kiedy odnotuje stratę?
Odpowiedź: Jeżeli podatnik przypuści, że w 2023 roku może ponieść stratę podatkową z działalności, to najlepszym dla niego rozwiązaniem będzie ujęcie składki zdrowotnej w kosztach. W takiej sytuacji przy ewentualnej stracie będzie mógł uwzględnić składki zdrowotne zapłacone w 2023 roku do wysokości limitu przypadającego na dany rok, czyli w tym przypadku w kwocie 10 200 zł. Pozostała część składki będzie mogła być rozliczona w kolejnym roku oraz w następnych latach, czyli w sumie w kolejnych 5 latach.
Ujęcie składki zdrowotnej w kosztach – zmiana formy opodatkowania
Zmiana roku podatkowego daje przedsiębiorcom możliwość zmiany formy opodatkowania. Przedsiębiorcy, którzy zdecydują się na wybór podatku liniowego otrzymują wiele korzyści związanych z tą formą opodatkowania. Należy do nich między innymi:
prawo do odliczenia części składki zdrowotnej w kosztach
stosowanie stałej stawki podatku w wysokości 19% niezależnie od wysokości osiągniętych dochodów w danym roku
niższa stawka składki zdrowotnej w porównaniu ze skalą podatkową, która wynosi 4,9% podstawy.
Podatnik, który w 2023 roku zmienił formę opodatkowania na podatek liniowy ma prawo odliczyć składkę zdrowotną zapłaconą w 2023 roku nawet wtedy, kiedy wynika ona z deklaracji złożonej za poprzedni rok 2022 i obowiązującej innej formy opodatkowania.
W przypadku, kiedy przedsiębiorca zrezygnuje z opodatkowania podatkiem liniowym w nowym roku podatkowym i będzie chciał opłacić składki z poprzedniego roku, kiedy był opodatkowany podatkiem liniowym, to nie ma możliwości ich odliczenia, pomimo że wcześniej miał takie prawo. Zasada ta stosowana jest również w przypadku niedopłaty wynikającej z rozliczenia rocznej składki zdrowotnej wyliczanej w deklaracji ZUS za kwiecień nowego roku.
PRZYKŁAD 5 Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą, która w 2022 roku była opodatkowana podatkiem liniowym. W 2023 roku podatnik zmienił formę opodatkowania na skalę podatkową. Czy w związku ze zmianą może nadal odliczyć zapłaconą składkę zdrowotną wynikającą z deklaracji ZUS za grudzień 2022 roku, którą opłacił w styczniu 2023 roku?
Odpowiedź: Niestety, podatnik nie może dokonać odliczenia zapłaconej składki zdrowotnej, ponieważ przy zastosowaniu skali podatkowej nie przysługuje mu prawo do ujęcia składki zdrowotnej w kosztach ani nie może jej odliczyć w zaliczce na podatek dochodowy. W związku z tym zapłacone w styczniu 2023 roku składki zdrowotne przepadają niezależnie od tego jakiego okresu dotyczą. Jeżeli z rocznego rozliczenia składki zdrowotnej za 2022 rok wynika niedopłata, to nawet jeżeli zostanie ona uregulowana, to przedsiębiorca nie ma prawa do dokonania odliczenia składki zdrowotnej.
Dodatkowo podatnik, który zmienił formę opodatkowania wstecz za 2022 rok z podatku liniowego na skalę podatkową i ujął składkę zdrowotną w kosztach zobowiązany jest do jej wyksięgowania.
