Polscy podatnicy, którzy wystawiają faktury w obcych walutach mają obowiązek dokonania przeliczenia podstawy opodatkowania oraz podatku VAT na polski złoty. Często prawidłowe ustalenie kursu walut przysparza im pewne trudności. Podatnicy zastanawiają się jaki kurs powinni zastosować.
Przeliczanie faktur w walutach obcych dla celu podatku VAT
Art. 31a ust. 1 ustawy o VAT reguluje zagadnienia dotyczące zastosowania odpowiedniego kursu walut dla celów podatku VAT. Zgodnie z treścią zawartą w tym przepisie, przeliczeń waluty obcej na PLN dokonuje się według:
średniego kursu danej waluty obcej ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego
ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny (EBC) na ostatni dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego.
Jeżeli waluta obca jest inna niż euro, to należy dokonać przeliczenia z zastosowaniem kursu wymiany każdej z walut względem euro.
Czasami data wystawienia faktury i data powstania obowiązku podatkowego mogą być różne. Przepisy dopuszczają:
wystawienie faktury jeszcze przed powstaniem obowiązku podatkowego na gruncie podatku VAT lub
wystawienie faktury po dacie powstania obowiązku podatkowego.
Wystawienie faktury przed powstaniem obowiązku podatkowego
W sytuacji, w której podatnik wystawia fakturę przed dniem powstania obowiązku podatkowego, a kwoty na fakturze, które mają służyć do określenia podstawy opodatkowania zostały wykazane w walucie obcej, to przeliczenia na złotówki należy dokonać według średniego kursu danej waluty obcej ogłoszonego prze NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury lub kursu EBC.
Powyższa sytuacja może występować dość często, ponieważ podatnicy mają prawo do wystawienia faktury na 30 dni:
przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi
otrzymaniem całości lub części zapłaty jeszcze przed dostawą towaru lub wykonaniem usługi.
Jeżeli moment powstania obowiązku podatkowego w VAT powstanie w momencie wystawienia faktury, tak jak ma to miejsce np.: przy fakturach za usługi budowlane, budowlano-montażowych, dostawie książek drukowanych, wtedy przeliczenia na złotówki dokonuje się po średnim kursie NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień powstania obowiązku podatkowego, czyli na dzień wystawienia faktury.
PRZYKŁAD Podatnik wystawił 15 stycznia 2021 roku fakturę w walucie obcej. Dostawa towarów miała miejsce 5 lutego 2021 roku. Po jakim kursie należy dokonać przeliczenia na złotówki przy księgowaniu faktury dla celów VAT?
Odpowiedź: Faktura powinna być przeliczona po średnim kursie NBP lub EBC z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia faktury, a więc po kursie z dnia 14 stycznia 2021 roku.
Wystawienie faktury po dacie powstania obowiązku podatkowego Jeżeli podatnik wystawi fakturę VAT w obcej walucie po dacie powstania obowiązku podatkowego, to przeliczenia na złotówki należy dokonać według średniego kursu danej waluty obcej ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego lub kursu EBC.
PRZYKŁAD 2 Podatnik dostarczył towar w dniu 5 stycznia 2021 roku, a fakturę za dostawę wystawił 12 lutego 2021 roku (zgodnie z przepisami). Po jakim kursie powinien dokonać przeliczenia?
Odpowiedź: Faktura powinna być przeliczona po średnim kursie NBP lub EBC z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego powstanie obowiązku podatkowego, dokonania dostawy towarów, a więc po kursie z dnia 4 stycznia 2021 roku.
Faktury zbiorcze wystawiane w obcej walucie
Faktury zbiorcze wystawiane w walucie obcej wymagają osobnego przeliczenia kursu waluty dla każdej transakcji.
Sprzedaż wysyłkowa
W przypadku sprzedaży wysyłkowej obowiązek podatkowy na gruncie podatku VAT powstaje w dniu otrzymania towaru przez nabywcę. Przeliczenia kwoty z faktury wyrażonej w obcej walucie na złotówki stosuje się średni kurs NBP z dnia poprzedzającego dzień otrzymania towaru przez nabywcę.
Transakcje szczególne, a przeliczenia walut
W przypadku tzw. transakcji szczególnych, czyli importu towarów oraz wstępu na imprezy masowe przeliczenia na złotówki dokonuje się zgodnie z obowiązującymi przepisami w tym zakresie. Przy imporcie towarów zastosowanie mają przepisy celne, zgodnie z art. 31a ust. 3 ustawy o VAT. Natomiast w przypadku usług wstępu na imprezy masowe, zgodnie z Ustawą z dnia 20 marca 2009 roku o bezpieczeństwie imprez masowych kwoty w walutach obcych są przeliczane na złotówki zgodnie z przepisami celnymi, które stosuje się na potrzeby obliczania wartości celnej importowanych towarów.
WDT i WNT – zaliczki
Zaliczki przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów (WNT) i wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów (WDT) nie wymagają od podatnika sporządzania faktur bądź dokumentów wewnętrznych oraz przeliczania transakcji na PLN. Podatnik ma obowiązek dokonania przeliczenia po średnim kursie NBP lub EBC z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego wystawienie faktury dotyczących transakcji WNT i WDT. Przy braku faktury, przeliczenie powinno być dokonane po kursie z dnia poprzedzającego 15 dzień miesiąca następującego po dostawie towaru.
