Z dniem 1 stycznia 2021 roku w życie weszły zmiany dotyczące prawa konsumentów i Kodeksu cywilnego. Zgodnie z nowymi przepisami zwiększa się grupa osób, którym przysługują określone uprawnienia konsumenckie.
Zmiany w Kodeksie cywilnym i w Ustawie o prawach konsumenta zostały wprowadzone Ustawą z 31 lipca 2019 roku o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (tzw. pakiet przyjazne prawo). Zgodnie z przepisami osoba prowadząca działalność gospodarczą może zostać objęta ochroną jaka została przewidziana dla konsumentów w zakresie klauzul abuzywnych (niedozwolonych klauzul umownych), tzn. takich, które nie zostały indywidualnie uzgodnione z konsumentem oraz w zakresie rękojmi za wady i w zakresie prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, pod warunkiem, że taka umowa nie ma dla konsumenta charakteru zawodowego. Mówiąc prostym językiem, przedsiębiorca w określonych okolicznościach będzie traktowany jak konsument, ale pod warunkiem, że zostaną spełnione pewne warunki:
przedsiębiorca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, np.: jest właścicielem sklepu internetowego
umowa ze sprzedawcą nie ma charakteru zawodowego, czyli nie jest związana z branżą oraz specjalizacją przedsiębiorcy.
To czy dana czynność ma charakter zawodowy można sprawdzić w oparciu o kody PKD określające rodzaj działalności gospodarczej wpisane do CEIDG.
PRZYKŁAD Przedsiębiorca prowadzący pracownię architektoniczną może zakupić aplikację do zarządzania reklamą lub oprogramowanie do wysyłki newslettera. Czynność ta może zostać uznana za niemającą charakteru zawodowego, ponieważ aplikacja nie jest związana z działalnością przedsiębiorcy i w tym wypadku zastosowanie będą miały nowe przepisy. Natomiast w przypadku oprogramowania do wykonywania projektów domów zachodzi charakter zawodowy i w związku z tym będą miały zastosowanie dotychczasowe zasady.
PRZYKŁAD 2 Kosmetyczka kupiła do zakładu kosmetycznego drukarkę. Na zakupiony sprzęt otrzymała fakturę. W związku z tym zakupem objęta jest ochroną konsumencką, ponieważ drukarka nie jest produktem, który dotyczy bezpośrednio branży oraz specjalizacji kosmetycznej i zawarta umowa nie ma charakteru zawodowego. Ta sama kosmetyczka zakupiła do swojego gabinetu urządzenie do hydrabrazji i oczyszczania wodorowego. W tym wypadku zakup nie zostanie objęty ochroną, ponieważ umowa ma charakter zawodowy.
Przedsiębiorcy z uprawnieniami konsumenckimi przysługują określone uprawnienia. Omówmy je na przykładzie mechanika samochodowego. Przedsiębiorca postanowił kupić w sklepie internetowym drukarkę. W tym celu zawarł umowę na zakup sprzętu, który nie jest bezpośrednio związany z jego zawodem, dlatego przy zakupie dokonanym po 1 stycznia 2021 roku jeżeli drukarka popsuje się, to przedsiębiorca będzie mógł skorzystać z uprawnień konsumenckich, które do tej pory mu nie przysługiwały.
Nie obowiązują niedozwolone klauzule umowne sprzedawca nie jest zwolniony z odpowiedzialności za nienależyte wykonanie zlecenia. Sądem właściwym do rozstrzygania ewentualnych sporów związanych z działalnością sklepu jest nie tylko sąd właściwy dla siedziby właściciela sklepu
Prawo do automatycznego uznania przez sprzedawcę złożonej reklamacji w przypadku jeżeli przedsiębiorca będzie żądał wymiany rzeczy lub usunięcia wady, to ma prawo do automatycznego uznania reklamacji, pod warunkiem, że sprzedawca nie ustosunkuje się do niej w terminie 14 dni
Dłuższy czas na złożenie reklamacji po wejściu w życie nowych przepisów, sprzedawca może wystąpić z roszczeniami na podstawie rękojmi (jeżeli nie została wyłączona) przez okres dłuższy niż 1 rok, gdyż bieg terminu przedawnienia nie może zakończyć się przed upływem 2 lat licząc od dnia wydania rzeczy kupującemu. Wcześniej był to termin krótszy niż 1 rok licząc od dnia stwierdzenia wady
Przedsiębiorca ma 14 dni na odstąpienie od umowy kupna sprzętu bez podawania przyczyny i ponoszenia kosztów zgodnie z nowymi uregulowaniami prawo do odstąpienia od umowy ma także zastosowanie w przypadku osób fizycznych, które zawierają umowę bezpośrednio związaną z prowadzoną działalnością gospodarczą, pod warunkiem, że z treści umowy wynika iż nie posiada ona dla tej osoby charakteru zawodowego
Przedsiębiorca ma więcej czasu na sprawdzenie przesyłki i zgłoszenie ewentualnych wad towaru (wprowadzenie rocznego domniemania istnienia wady fizycznej) jeżeli kupujący zauważy w okresie przed upływem 1 roku od dnia wydania towaru, że zakupiony przez niego produkt posiada wadę, to zostaje uznane, że wada ta istniała już w momencie wydania towaru i odpowiedzialność za nią ponosi sprzedawca.
Wymienione zmiany, uprawnienia mają zastosowanie jedynie w przypadku umów zawartych po dniu 1 stycznia 2021 roku.
Nowe przepisy – kiedy nie będą miały zastosowania?
W niektórych okolicznościach nowe uregulowania nie będą miały zastosowania.
Prawo odstąpienia od umowy nie wystąpi:
jeżeli konsument będzie chciał zwrócić towar wyprodukowany zgodnie z jego specyfikacją
jeżeli towar będzie służył indywidualnym potrzebom konsumenta
jeżeli towar może szybko się zepsuć lub ma krótki termin przydatności do spożycia.
Od umowy zakupu towaru nie można odstąpić także w przypadku nagrań dźwiękowych, wizualnych lub programów komputerowych dostarczonych w zapieczętowanym opakowaniu, które zostało otwarte już po dostarczeniu do klienta. Powyższe dotyczy też treści cyfrowych niezapisanych na nośniku materialnym, jeżeli za wyraźną zgodą konsumenta świadczenie zostanie spełniane jeszcze zanim upłynął termin do odstąpienia od umowy i po poinformowaniu kupującego przez sprzedawcę o utracie prawa odstąpienia od umowy.
Sklepy i serwisy internetowe powinny być przygotowane na nowe przepisy, a właściwie na nowy typ klienta. Regulamin dostępny w sklepie musi być zaktualizowany i dostosowany do nowych uregulowań. Sprzedawcy powinni pamiętać o tym, że mają obowiązek informowania przedsiębiorców o ich przywilejach, a przede wszystkim o przysługującym im prawie do odstąpienia od umowy. Zgodnie z przepisami jeżeli przedsiębiorca nie uzyska takich informacji, to prawo do odstąpienia od umowy może wydłużyć się nawet do 12 miesięcy. Sprzedawca musi też umiejętnie potrafić zweryfikować czy sprzedaje towar przedsiębiorcy uprzywilejowanemu.
Podsumowanie
Od stycznia 2021 roku pojawiła się nowa grupa konsumentów, przedsiębiorcy uprzywilejowani. Prawa konsumenckie otrzymały osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Nowe przepisy nie dotyczą spółek z o. o. akcyjnych, osobowych, ani stowarzyszeń. Przedsiębiorca zostanie objęty ochroną konsumencką pod warunkiem, że zawrze z inną firmą umowę niemającą charakteru zawodowego, tzn. nie będzie ona związana z branżą i specjalizacją przedsiębiorcy.
