Od 1 stycznia 2025 roku polscy podatnicy otrzymali możliwość skorzystania z rozwiązania pozwalającego dokonać zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych dopiero w momencie otrzymania zapłaty od kontrahenta. Na takie rozwiązanie pozwala zastosowanie kasowego PIT.
Rozliczanie podatku dochodowego PIT wg dotychczasowych zasad
Zgodnie z przepisami obowiązującymi do końca 2024 roku podatnicy osiągający przychód z działalności gospodarczej mają obowiązek rozliczyć podatek dochodowy od osób fizycznych w momencie dokonania sprzedaży nawet wtedy, kiedy sprzedaż została zrealizowana tylko częściowo. Wyznacznikiem powstania przychodu jest data wystawienia faktury, która nie może być wcześniejsza niż przychód lub dzień uregulowania należności. Ogólna zasada mówi, że przedsiębiorca powinien wystawić fakturę do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu sprzedaży. Tak wystawiona faktura musi zostać ujęta w ewidencji przychodów firmy, od której przedsiębiorca zobowiązany jest odprowadzić podatek dochodowy niezależnie od tego, czy kontrahent uregulował płatność, czy też nie. Jednocześnie przedsiębiorca musi ująć w kosztach uzyskania przychodu fakturę kosztową wystawioną za nabyte towary lub usługi nawet, jeżeli nie dokonał jeszcze płatności. Oznacza to, że dla podatnika za przychód uważa się wszystkie kwoty należne nawet takie, które w rzeczywistości nie trafiły na jego konto.
Czym jest kasowy PIT?
Kasowy PIT jest nowym rozwiązaniem dotyczącym rozliczania podatku dochodowego PIT, w którym przychód powstaje dopiero w momencie, kiedy podatnik faktycznie otrzyma płatność od kontrahenta, a nie w momencie wystawienia faktury, dostarczenia towaru lub wykonania usługi. Dzięki nowemu sposobowi przedsiębiorca może dokonać zapłaty podatku dochodowego PIT dopiero wtedy, kiedy otrzyma zapłatę od kontrahenta, co oznacza, że nie musi płacić go w momencie wydania towaru, wykonania usługi lub wystawienia faktury. Kasowy PIT odnosi się także do kosztów uzyskania przychodów. Przedsiębiorca może ująć faktury zakupowe otrzymane od kontrahentów w kosztach uzyskania przychodu dopiero w momencie, kiedy zapłaci im za otrzymany towar lub wykonaną usługę. Przy kasowym PIT obowiązuje zasada, że zobowiązanie podatkowe powinno zostać opłacone dopiero po otrzymaniu zapłaty za wystawioną fakturę, a nie za wystawienie dokumentu.
Kasowy PIT – warunki, dla kogo?
Warunki do zastosowania kasowego PIT zostały wskazane w art. 14c ust. 1 ustawy o PIT. Rozliczenie podatku dochodowego PIT z zastosowaniem kasowego PIT mogą stosować przedsiębiorcy prowadzący samodzielnie jednoosobową działalność gospodarczą pod warunkiem, że:
prowadzą ewidencję księgową w formie KPiR lub ewidencję przychodu przy ryczałcie ewidencjonowanym
przychody z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie w roku poprzedzającym bieżący rok podatkowy nie były wyższe niż 1 mln zł. W przypadku przedsiębiorstwa w spadku do przychodów doliczane są również przychody z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie przez zmarłego przedsiębiorcę
nie prowadzą ksiąg rachunkowych
złożą do właściwego naczelnika urzędu skarbowego pisemne oświadczenie o wyborze metody kasowej w terminie do 20 lutego roku podatkowego.
W przypadku przekroczenia limitu 1 000 000 zł podatnik traci prawo do kasowego PIT począwszy od następnego roku podatkowego.
Kasowy PIT – kto nie może z niego skorzystać?
Rozwiązanie w formie kasowego PIT nie przysługuje przedsiębiorcom:
prowadzącym działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej lub spółki jawnej w stosunku do przychodów osiąganych w działalności gospodarczej w ramach prowadzenia w/w spółek. Oznacza to, że jeżeli przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą samodzielnie i jednocześnie w spółce cywilnej, to z kasowego PIT będzie mógł skorzystać jedynie przy rozliczaniu przychodów osiąganych z działalności prowadzonej samodzielnie
prowadzącym działalność gospodarczą na podstawie ksiąg rachunkowych zgodnie z przepisami o rachunkowości
dokonujących transakcji z podmiotami powiązanymi
dokonujących transakcji z kontrahentami, których siedziba znajduje się na terytorium państw stosujących szkodliwą konkurencję podatkową
dokonujących odpłatnego zbycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, które zostały ujęte w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Kasowy PIT nie jest obowiązkowy. Przedsiębiorca ma prawo wyboru, czy chce z niego korzystać, czy raczej woli pozostać przy podstawowej formie rozliczania podatku dochodowego PIT.
Kasowy PIT – wybór przedsiębiorcy
Wybór metody kasowej rozliczania podatku dochodowego wymaga złożenia do właściwego naczelnika urzędu skarbowego oświadczenia o wyborze kasowego PIT.
Przedsiębiorca musi złożyć takie oświadczenie w wymaganym terminie, czyli:
do 20 lutego – przedsiębiorcy już prowadzący działalność gospodarczą
do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej – przedsiębiorcy otwierający działalność gospodarczą w trakcie roku
do końca roku podatkowego – przedsiębiorcy otwierający działalność gospodarczą w grudniu danego roku.
Metoda kasowa musi być obowiązkowo stosowana przez cały rok podatkowy i automatycznie przenoszona jest na następne lata. Jeżeli podatnik będzie chciał z niej zrezygnować, to musi o tym powiadomić pisemnie naczelnika urzędu skarbowego w terminie do 20 dnia lutego.
Obecnie oprócz formy pisemnej dostępna jest również możliwość złożenia zawiadomienia przez Internet za pośrednictwem serwisu e-Urząd Skarbowy. W treści oświadczenia podatnik musi zawrzeć dane identyfikacyjne oraz informację o wyborze metody kasowej przy rozliczaniu przychodów.
Kasowy PIT - składanie oświadczenia przez Internet
przygotowane oświadczenie ze wszystkimi potrzebnymi informacjami musi zostać podpisane podpisem kwalifikowanym
zalogowanie na konto podatnika w e-Urzędzie Skarbowym
wybór zakładki „Dokumenty” i „Złóż dokument”
wybór z listy dokumentów dokumentu „Pismo ogólne”
uzupełnienie dokumentu o wymagane informacje
dodanie załącznika w formie wcześniej napisanego i podpisanego oświadczenia
zaakceptowanie pisma ogólnego i załączonego oświadczenia
wysłanie pisma za pomocą przycisku „Wyślij pismo”.
Kasowy PIT – stosowanie
Zgodnie z metodą kasową dzień uregulowania należności oznacza datę powstania przychodu. Jednak nie może to być dzień późniejszy od dnia, w którym upłyną dwa lata od dnia wystawienia faktury. Nie może to też być dzień późniejszy od dnia, w którym działalność gospodarcza zostanie zlikwidowana. W związku z tym podatnik musi pamiętać, że wybór metody kasowej po upływie dwóch lat od wystawienia faktury lub w chwili likwidacji działalności nie ma zastosowania, ponieważ i tak powstanie przychód pomimo tego, że kontrahent nie dokonał płatności.
Podsumowując, kasowy PIT nie ma zastosowania do przychodów uzyskanych z transakcji z podmiotem, który: • powiązany jest z przedsiębiorcą np. poprzez firmę współmałżonka lub spółkę, w której podatnik posiada udziały w wysokości ponad 5% • ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w państwie „raju podatkowego”.
Metody kasowej nie można również stosować do przychodów pochodzących ze zbycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ujętych w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, jak np. przychód powstały ze sprzedaży maszyny, samochodu, czy nieruchomości.
Metoda kasowa, a ewidencjonowanie faktur
Wybór kasowego PIT wymaga prowadzenia ewidencji faktur dokumentujących przychody rozliczane za pomocą tej metody.
Prawidłowo prowadzona ewidencja musi zawierać:
datę wystawienia faktury
datę uregulowania płatności
numer faktury
kwotę należności.
Przykłady
PRZYKŁAD 1 Przedsiębiorca prowadzi samodzielnie jednoosobową działalność gospodarczą. W 2024 roku przychody z działalności wyniosły 700 000 zł. Od 1 stycznia 2025 roku w związku ze zmianą w przepisach, podatnik zdecydował się na rozliczenia podatku dochodowego za pomocą metody kasowy PIT. W połowie 2025 roku przychód z działalności gospodarczej przedsiębiorcy przekroczył wartość 1 000 000 zł. Kiedy podatnik utraci prawo do korzystania z metody kasowej?
Odpowiedź: Przedsiębiorca utraci prawo do rozliczania podatku dochodowego na podstawie kasowego PIT od następnego roku podatkowego, czyli od 1 stycznia 2026 roku. Przekroczenie limitu 1 000 000 zł w trakcie 2025 roku nie powoduje, że przedsiębiorca momentalnie utraci prawo do rozliczania podatku metodą kasową. Jak stanowi art. 14c ust. 7 ustawy o PIT podatnik, który zdecyduje się na kasowy PIT ma prawo stosować tę metodę przez cały rok podatkowy.
PRZYKŁAD 2 Podatnik od 1 stycznia 2025 roku stosuje metodę kasową rozliczenia w PIT. Pod koniec 2026 roku, 30 listopada zlikwidował działalność gospodarczą. Na dzień likwidacji nie wszystkie faktury za sprzedaż towarów zostały zapłacone. Dokumenty sprzedażowe zostały wystawione na dzień 9 stycznia 2025 roku. Kiedy w tej sytuacji powstanie przychód wynikający ze sprzedaży towarów?
Odpowiedź: Przychód powstanie 30 listopada 2026 roku. Jeżeli podatnik nie otrzyma zapłaty za wystawioną fakturę do dnia likwidacji działalności gospodarczej, to będzie musiał rozpoznać przychód wynikający z tej faktury najpóźniej w dniu likwidacji działalności nawet wtedy, kiedy od daty wystawienia dokumentu nie upłynęły jeszcze dwa lata.
