Ceny netto, czy brutto na fakturze? Jak podawać kwotę?
Wartość brutto i netto dotyczy między innymi transakcji sprzedaży. Cenę za towar lub usługę podaje się w kwocie netto lub brutto. Czy na fakturze dokumentującej daną sprzedaż muszą być podane dwie wartości: netto i brutto?
Cena netto określa wartość bez należnego podatku od towarów i usług (VAT). Natomiast cena brutto zawiera wartość netto i należny podatek VAT we właściwej stawce obowiązującej w danej chwili. Podstawowa stawka VAT wynosi 23%. Kupujący zawsze zobowiązany jest do zapłaty ceny netto razem z podatkiem VAT, czyli brutto. Ceny brutto i netto stosowane są po to, aby pokazać nabywcom rzeczywistą wartość towaru/usługi bez podatku. Sprzedawca otrzymuje zapłatę zawsze w kwocie brutto. Dla siebie może zatrzymać wartość netto. Natomiast z podatku VAT musi rozliczyć się przed urzędem skarbowym. Przedsiębiorcy mają możliwość odliczenia VAT, dlatego w celu uproszczenia wyliczeń na rachunkach lub fakturach podawane są dwie ceny: brutto zawierająca podatek VAT oraz netto określająca wartość samego towaru/usługi.
PRZYKŁAD 1 Klient kupił telewizor o wartości 5 300 zł netto. Do powyższej kwoty została doliczona jeszcze wartość należnego podatku VAT w kwocie 1 219 zł. Stawka podatku VAT to 23%. Całkowita wartość telewizora wyniosła 6 519 zł i taką kwotę kupujący musi zapłacić sprzedawcy.
Cena widoczna na fakturze
Każda umowa sprzedaży musi mieć obowiązkowo podaną określoną poprawnie cenę. Brak tego elementu może skutkować nieważnością umowy. Jeżeli na umowie w ogóle brak jest ceny to takie zobowiązanie może zostać uznane za umowę darowizny. Cena widoczna na paragonie lub fakturze musi być wyrażona w wartości brutto, czyli muszą zostać w niej zawarte podatki oraz inne obciążenia publicznoprawne. Jest to zgodne z art. 3 ustawy z dnia 9 maja 2014 roku o informowaniu o cenach towarów i usług, który mówi także o tym, że cena jest wartością wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą kupujący musi zapłacić sprzedawcy za towar lub usługę. Za cenę jednostkową towaru/usługi uważana jest cena jaka została ustalona za jednostkę określonego towaru/usługi, którego ilość oraz liczba została wyrażona w jednostkach miar zgodnie z przepisami o miarach. W cenie zawiera się podatek VAT oraz podatek akcyzowy, jeżeli sprzedaż towaru lub usługi obciążona jest wymienionymi zobowiązaniami. Cena to również stawka taryfowa. Cena brutto obowiązkowo musi znaleźć się na fakturze tylko wtedy, kiedy jedną ze stron transakcji jest przedsiębiorca. Nie jest obowiązkowa, jeżeli umowę sprzedaży zawierają osoby niebędące przedsiębiorcami.
PRZYKŁAD 2 Pani Anna kupiła samochód od kolegi. Oboje są osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej. Osoby zawarły umowę sprzedaży jako osoby prywatne. Oznacza to, że od sprzedaży należy zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych PCC. Podatkiem zostanie obciążony nabywca. Podatek nie musi być wyrażony w treści umowy, dlatego cena samochodu może zostać wskazana w wartości netto bez podatku.
PRZYKŁAD 3 Pani Ola zawarła z panią Kasią umowę na wykonanie usługi w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej. Wysokość wynagrodzenia została ustalona na kwotę 30 000 zł. Po wykonaniu usługi zlecająca ją pani Ola zażądała zapłaty wynagrodzenia za wykonaną pracę oraz dodatkowo zapłaty podatku VAT w łącznej kwocie w wysokości 36 900 zł (30 000 zł + 6 900 zł podatek VAT). Umowa nie zawierała informacji o tym czy wynagrodzenie zostało wyrażone w cenie netto, czy brutto. W tej sytuacji należy domniemywać, że cena została wyrażona w wartości brutto, dlatego żądanie dodatkowej kwoty jest zupełnie nieuzasadnione.
W umowach zawieranych pomiędzy stronami, z których co najmniej jedna jest przedsiębiorcą stosowana jest zasada, że cena umieszczana na umowie wyrażana jest w kwocie brutto. Oznacza to, że musi zawierać kwoty należnych podatków, w tym podatku VAT. Potwierdzeniem powyższych rozważań są wyroki wydawane przez sądy, jak np.
Wyrok SA w Warszawie z 5 września 2018 roku (sygn. akt VII AGa 490/18)
Podatek, w tym podatek od towarów i usług, stanowi składnik cen dóbr dostarczanych na podstawie czynności obciążonych podatkiem VAT. Cena oznacza wartość wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę; w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu takim podatkiem.
Wyrok WSA w Warszawie z 19 listopada 2015 roku (sygn. akt VI SA/Wa 1406/15)
Nie ulega wątpliwości, że w świetle przepisów § 8 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 czerwca 2002 roku w sprawie szczegółowych zasad uwidaczniania cen towarów i usług oraz sposobu oznaczania ceną towarów przeznaczonych do sprzedaży w zw. z art. 4 ust. 1 i art. 3 ust. 1 ustawy o informowaniu o cenach wszystkie towary muszą być oznakowane ceną oraz ceną jednostkową w sposób jednoznaczny i zarazem niebudzący wątpliwości oraz umożliwiający porównanie cen. Nie ulega również wątpliwości, że cena oraz cena jednostkowa są pojęciami różnymi, albowiem cena oznacza cenę sprzedaży, zaś cena jednostkowa jest ceną za jednostkę miary określonego towaru i może – lecz nie musi – być równa cenie sprzedaży.
Stawki podatku VAT umieszczane na fakturze
W polskim systemie podatkowym obowiązuje kilka stawek podatku VAT. Obecnie podstawowa stawka podatku od towarów i usług wynosi 23% i 8%. Oprócz nich podatnik może stosować inne obniżone stawki VAT. W Polsce obowiązują następujące stawki podatku VAT:
23% - stawka podstawowa
8% - stawka stosowana do wybranych towarów i usług wymienionych w załączniku nr 3 (przykładowo: ziemia ogrodnicza, książki, gazety)
5% - stawka stosowana dla towarów wymienionych w załączniku nr 10 (przykładowo: większość produktów spożywczych, smoczki dla niemowląt i dzieci)
0% - stawka stosowana dla WDT oraz dla eksportu towarów i dla towarów wymienionych w załączniku nr 8 oraz w przypadkach szczególnych zgodnie z art. 83 ust. 1 ustawy
stawka zwolniona – stosuje się ją przy sprzedaży towarów lub usług zwolnionych przedmiotowo z VAT. Wybór odpowiedniej stawki podatku następuje w oparciu o charakter i rodzaj sprzedaży. Decyzja o zastosowaniu właściwej stawki podejmowana jest w oparciu o przepisy podatkowe.
Wymienione powyżej stawki podstawowe 23% i 8% obowiązują tymczasowo. Zostały podniesione ponad 10 lat temu z 22% i 7%. W każdej chwili mogą zostać przywrócone.
Podsumowanie
Co do zasady cena na fakturze jest ceną brutto, co oznacza, że uwzględnione zostały w niej wszystkie obowiązujące podatki oraz inne opłaty publicznoprawne. Wymieniona zasada ma zastosowanie, jeżeli co najmniej jedna ze stron transakcji jest osobą prowadzącą działalność gospodarczą. W przypadku, kiedy stronami transakcji są osoby prywatne, czyli osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, to cena umieszczona na fakturze jest ceną netto, która nie uwzględnia podatków.
