W ostatnim okresie panele fotowoltaiczne stają się coraz bardziej popularne, również wśród przedsiębiorców. Instalacja fotowoltaiczna może zostać zakupiona zarówno na potrzeby firmowe, jak i prywatne. W takiej sytuacji przedsiębiorcy mogą mieć problem z prawidłowym rozliczeniem podatku VAT.
Przepisy dotyczące zasad odliczania podatku naliczonego
Podatnik ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego pod warunkiem, że towary i usługi wykorzystywane są w prowadzonej działalności gospodarczej. Art. 86 ust. 1 ustawy o VAT wskazuje, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, czyli prawo do odliczenia przysługuje podatnikowi w takim zakresie w jakim towary i usługi wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych.
Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego należy się wtedy, kiedy zostaną spełnione niżej wymienione warunki:
odliczenia podatku dokonuje podatnik podatku VAT
towary i usługi, do których został naliczony podatek wykorzystywane są do czynności w wyniku, których można określić podatek należny.
Kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego nie można obniżyć w stosunku do towarów i usług, które:
nie służą do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT
służą do wykonywania czynności zwolnionych od zapłaty podatku VAT
służą do czynności niepodlegających podatkowi VAT.
Przedsiębiorca musi potrafić odróżnić cele firmowe od prywatnych. Chodzi o to, że jeżeli nabywany towar ma służyć do wykonywania czynności niezwiązanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, to nie można skorzystać z prawa do odliczenia podatku VAT.
Możliwość obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wiąże się z wykonywaniem przez podatnika czynności podlegających ustawie. W przeciwnym razie nie powstanie obowiązek w podatku należnym ani nie będzie można naliczyć podatku naliczonego.
Zgodnie z treścią art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT nie można obniżyć podatku należnego ani naliczyć zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego na podstawie faktury dokumentującej transakcję niepodlegającą opodatkowaniu lub zwolnioną z zapłaty podatku. Podatnik nie ma prawa dokonać odliczenia podatku VAT należnego tylko na podstawie samego wykazania go na fakturze. Zakupiony towar lub usługa muszą być wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.
Instalacja paneli fotowoltaicznych – sposób odliczenia VAT przy celu mieszanym, wskazanie proporcji
Podatnik może nabyć produkt, który będzie wykorzystywał do celów mieszanych, czyli firmowych i prywatnych. W takiej sytuacji zastosowanie ma sposób postępowania wskazany w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT
W przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 - w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej "sposobem określenia proporcji". Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.
Jeżeli więc podatnik wykorzystuje zakupiony przez siebie towar lub usługę zarówno do celów firmowych jak i prywatnych nie jest możliwe, aby w całości przypisał poniesione wydatki do celów działalności gospodarczej. Podatnik musi obliczyć kwotę podatku naliczonego zgodnie z tym w jakim zakresie rzeczywiście wykorzystuje towar lub usługę w prowadzonej działalności gospodarczej, czyli musi określić w sposób właściwy proporcję.
Organy podatkowe uważają, że jeżeli podatnik wykorzystuje instalację fotowoltaiczną do celów mieszanych i może określić, która część energii przeznaczona jest na cele prywatne, a która na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, to ma prawo do odliczenia podatku VAT jedynie w części przypadającej na cele firmowe. Podobne stanowisko przedstawił Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacjach podatkowych nr 0114-KDIP4-1.4012.698.2021.2.DP z dnia 13 stycznia 2022 roku oraz nr 0113-KDIPT1-3.4012.527.2022.2.MWJ z dnia 18 listopada 2022 roku.
W obu napisał między innymi, że obowiązkiem podatnika jest wskazanie w rzetelny sposób jak wygląda podział wydatków związanych z wykorzystywaniem energii elektrycznej na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, a w jakiej części dotyczy wykorzystywania jej na potrzeby osobiste.
Podsumowując, jeżeli poniesione wydatki na instalację paneli fotowoltaicznych udokumentowane są jedną fakturą, która dotyczy zarówno działalności gospodarczej jak i celów prywatnych to prawo do odliczenia VAT przysługuje jedynie w części dotyczącej działalności gospodarczej.
PRZYKŁAD Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą w prywatnym budynku mieszkalnym. Stwierdził, że 80% wyprodukowanej energii elektrycznej będzie używał na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, a pozostałą część 20% wykorzysta na cele osobiste. Czy w związku z tym podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od paneli fotowoltaicznych umieszczonych na budynku mieszkalnym?
Odpowiedź: Sięgając do treści art. 86 ust. 2a ustawy o VAT podatnik może odliczyć 80% kwoty podatku naliczonego jaki został wykazany na fakturze.
Instalacja paneli fotowoltaicznych – rozliczenie wydatku bez wskazywania współczynnika proporcji
Czasami podatnik nie jest w stanie określić w rzetelny sposób proporcji pomiędzy wydatkami poniesionymi na cele firmowe i prywatne. Innym przykładem może też być zakup instalacji fotowoltaicznej tylko do prowadzonej działalności gospodarczej, ale tylko co jakiś czas wykorzystywanie jej do celów prywatnych. W tym przypadku podatnik ma prawo w całości odliczyć podatek naliczony z tytułu nabycia, przy czym część wykorzystywana na potrzeby osobiste będzie stanowiła opodatkowane nieodpłatne świadczenie usług. Wskazuje na to przepis art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, który mówi, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega:
użycie towarów będących częścią przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż jego działalność gospodarcza, a w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników pod warunkiem, że podatnikowi przysługiwało w całości lub w części prawo do odliczenia VAT z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych
nieodpłatne świadczenie usług przeznaczone na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, a także każde inne nieodpłatne świadczenie usług wykorzystywane do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Wynika z tego, że w zależności od okoliczności podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia instalacji fotowoltaicznej w całości lub tylko w części.
