Rozliczenie VAT za sprzedaż energii elektrycznej z fotowoltaiki

Instalacje OZE cieszą się coraz większą popularnością wśród przedsiębiorców – to efekt zwiększenia świadomości, a także sporych podwyżek cenowych. Jak rozliczać nadwyżkę energii i czy podlega opodatkowaniu? Odpowiadamy! Ustawa z dnia 20 lutego 2015 roku o odnawialnych źródłach energii reguluje zasady używania instalacji OZE. Z kolei 1 kwietnia 2022 roku ustawodawca wprowadził istotną nowelizację, która modyfikuje sposób rozliczania prosumentów, wprowadzając rozliczenie w formie net billingu. Należy pamiętać, że nowy system rozliczenia jest dedykowany dla podmiotów, które dołączyły do sieci po 1 kwietnia 2022 roku. Pozostali użytkownicy, którzy dołączyli przed wskazanym terminem, mają prawo używać dotychczasowego systemu (net matering) jeszcze przez 14 lat.

Net biling – jak funkcjonuje?

Net billing jest rozliczeniem kosztowym, bazującym na wartości energii zakupionej oraz przekazanej. Jak funkcjonuje w praktyce? Prosumenci sprzedają wyprodukowane nadwyżki energii po odgórnie wyznaczonej cenie, a z kolei kwota, jaką muszą uregulować za energię pobraną, jest taka sama, jak w przypadku pozostałych użytkowników. Zgodnie z przepisami, pieniądze uzyskane za wyprodukowane nadwyżki energii pozostają w depozycie przez 12 miesięcy, a prosument używa tych środków do regulowania płatności za wykorzystaną energię. Jeżeli po opłaceniu energii, na koncie pozostaną wolne środki, są wypłacane prosumentom – maksymalna wartość to 20% wartości energii dostarczonej do sieci w danym miesiącu.

Reasumując, system umożliwia rozliczenie nadwyżek przy pomocy metody wartościowej, w której sprawdzana jest wartość energii przekazanej do sieci, a także wartość energii zakupionej.

System net billing składa się z dwóch etapów. Pierwszy z nich polega na saldowaniu ilościowym, a drugi na saldowaniu wartościowym.

Konto prosumenta umożliwia rozliczenie prosumenta ze sprzedawcą (art. 4c ust. 1). Zostaje wykorzystane do gromadzenia danych o ilości energii elektrycznej pobranej oraz wyprodukowanej. Konto służy również do wyznaczenia wartości energii elektrycznej dostarczonej do sieci elektroenergetycznej względem wartości energii elektrycznej pobranej z tej sieci przez prosumenta w celu jej wykorzystania na własne potrzeby.

Etap I systemu net billing

Saldowanie ilościowe to pierwszy etap systemu. Cechą charakterystyczną jest saldowanie oddzielne dla poszczególnych okresów bilansowania, co w praktyce oznacza osobno dla każdej godziny doby. Taki sposób rozliczania generuje:

• saldo dodatnie – nadwyżka energii pobranej nad wprowadzoną do sieci elektroenergetycznej przez prosumenta,
• saldo ujemne – nadwyżka energii elektrycznej wprowadzonej przez prosumenta nad pobraną z sieci elektroenergetycznej,
• zbilansowanie – saldo 0.

Wartość dodatnia zostaje wyznaczona po przemrożeniu ilości energii elektrycznej określonej na podstawie salda dodatniego i ceny sprzedaży energii elektrycznej uwzględniającej obowiązkowe obciążenia podatkowe (brutto) wykorzystywanej w rozliczeniach pomiędzy sprzedawcą i prosumentem dla konkretnego okresu rozliczenia niezbilansowanego.

Wartość salda ujemnego zostaje wyznaczona, dzięki przemnożeniu ilości energii elektrycznej określonej na podstawie salda ujemnego i rynkowej ceny energii elektrycznej dla wszystkich okresów rozliczeniowych.

Etap II systemu net billing

W drugim etapie następuje rozliczenie występującej różnicy wartości energii wpisanej do sieci elektroenergetycznej przez prosumenta i energii elektrycznej pobranej z sieci. Rozliczenie bazuje na określeniu wartości sald dla okresów, kiedy saldo było ujemne albo dodatnie.

Po wykonaniu rozliczenia prosument może mieć zobowiązania wobec sprzedawcy – dotyczy to przypadków, kiedy suma wartości sald dodatnich przekracza sumą sald ujemnych. Drugą opcją jest depozyt prosumencki i odnosi się do sytuacji, kiedy wartość sald ujemnych przewyższa sumę sald dodatnich.

Rozliczenia w systemie net billing

Czynni podatnicy VAT używający instalacji fotowoltaicznych odczuwają największą zmianę po wprowadzeniu nowe systemu rozliczania nadwyżek energii. Przedsiębiorcy mają wiele pytań i wątpliwości dotyczących opodatkowania czy momentu powstania obowiązku podatkowego.

Odpowiedzi na pytania udziela Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej wydanej 24 kwietnia 2023 roku 0112-KDIL1-1.4012.21.2023.2.HW Dyrektor KIS zauważył:

sprzedaż energii elektrycznej (stanowiącej towar), w tym energii wyprodukowanej z odnawialnych źródeł energii za wynagrodzeniem, co do zasady wpisuje się w definicję działalności gospodarczej i podlega opodatkowaniu podatkiem VAT jako odpłatna dostawa towarów, co znajduje potwierdzenie w ww. wyroku TSUE C-219/12.

Reasumując, nadwyżka energii wyprodukowana przez przedsiębiorcę i sprzedana w sieci zostaje opodatkowana podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Warunkiem wskazanym przez ustawodawcę jest odpłatność za konkretną czynność, czyli za wykonanie czynności przysługuje wynagrodzenie, gdzie wynagrodzenie musi zostać wskazane w pieniądzu, jednak nie musi mieć postaci pieniężnej.

Zobowiązanie prosumenta zostaje zmniejszone, gdy redukcji ulegną zobowiązania względem sprzedawcy w następnych okresach rozliczeniowych, gdy wystąpiła nadwyżka sum wartości sald dodatnich nad sumą sald ujemnych. Nie ma przeciwwskazań, aby kwotę depozytu rozliczać przez następne 12 miesięcy, liczonych od dnia przypisania konkretnej kwoty jako depozytu prosumenckiego na koncie. Po zakończeniu okresu nieużyte środki są traktowane jako nadpłata, którą należy zwrócić sprzedawcy w terminie do końca 13 miesiąca, następującego po miesiącu wystąpienia depozytu.

Za podstawę opodatkowania VAT u wnioskodawcy, będącego prosumentem z tytułu rozliczenia wytworzonej energii elektrycznej w instalacji OZE uznaje się iloczyn energii elektrycznej określonej na podstawie salda dodatniego oraz ceny wyznaczonej na konkretny okres rozliczenia. Od wyliczonej wartości należy odjąć należny podatek od towarów i usług, bez odejmowania wartości rozliczenia depozytu prosumenta.

Iloczyn energii wprowadzonej oraz ceny rynkowej jest kwotą brutto z tytułu wytworzonej energii elektrycznej przez prosumenta, czyli do kwoty zostaje dodany podatek. Podatek trzeba liczyć od sumy obliczonej kwoty (iloczyn energii wprowadzonej i ceny rynkowej) – metoda „w stu”.

Środki dostępne w depozycie prosumenckim nie mogą zostać potraktowane jako wynagrodzenie należne wnioskodawcy (prosumentowi), czyli nie generują obowiązku uregulowania podatku VAT. Dopiero w momencie ustalenia wartości jako iloczynu ilości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci przez prosumenta i rynkowej ceny energii elektrycznej, stanowi podstawę do opodatkowania.

Moment powstania obowiązku podatkowego

Art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. a) oraz art. 19a ust. 7 ustawy o VAT wyznaczają termin powstania obowiązku podatkowego, który jest zgodny z terminem wystawienia faktury.

Brak wystawionej faktury albo wszelkie opóźnienia sprawiają, że obowiązek podatkowy następuje w momencie upływu terminu wystawienia faktury wyznaczonej w art. 106i ust. 3 i 4 ustawy o VAT. Jeżeli terminu nie wyznaczono, jest to moment upływu terminu płatności. Oznacza to, że ostateczny moment powstania obowiązku podatkowego to upływ terminu płatności za fakturę.

Dostawcy energii także mają sporo pytań, które dotyczą głównie prawa do odliczenia naliczonego podatku VAT z faktur wystawianych przez prosumentów, będących czynnymi podatnikami VAT. Interpretacje indywidualne, jak chociażby interpretacja z 12 stycznia 2023 r. 0114-KDIP4-1.4012.417.2022.1.APR potwierdzają prawo odliczania podatku naliczonego z faktur, które wystawiają prosumenci.

Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 12 grudnia 2023 r. (0114-KDIP4-1.4012.477.2023.3.RMA) przedstawił wiele przydatnych informacji. Dowiadujemy się z niej, że:

• sprzedaż energii elektrycznej, zgodnie z 15 ust. 2 ustawy jest traktowana jako działalność gospodarcza,
• czynny podatnik VAT przekazujący energię do sieci energetycznej na rzecz przedsiębiorstwa energetycznego dokonuje dostawy towarów (zgodnie z 7 ust. 1 ustawy), która polega opodatkowaniu (zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy).

Data publikacji: 2024-02-17, autor: FakturaXL