Prowadzenie działalności w Polsce przez obcokrajowca
Osoba niebędąca polskim rezydentem ma prawo prowadzić na terytorium Polski działalność gospodarczą. Zasady obowiązujące w tym zakresie i regulujące kwestie opodatkowania zostały określone w przepisach ustawy o podatku dochodowym oraz o podatku VAT
Działalność gospodarcza prowadzona przez obcokrajowca w Polsce
Regulacje związane z uczestnictwem zagranicznych firm w obrocie gospodarczym na obszarze Polski zostały zawarte w ustawie z dnia 6 marca 2018 roku o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium RP. W art. 4 ust. 1 tejże ustawy znajduje się zapis mówiący, że osoba z zagranicy z innego państwa członkowskiego może podjąć i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na takich samych zasadach jak obywatele krajowi. Pozostałe osoby zagraniczne, spoza Unii Europejskiej mogą wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Polski po spełnieniu określonych warunków wymienionych w art. 4 ust. 2 ustawy.
Zgodnie z przepisem osoba zagraniczna to:
osoba fizyczna nieposiadająca obywatelstwa polskiego
osoba prawna z siedzibą za granicą
jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną posiadająca zdolność prawną i posiadająca siedzibę za granicą.
Przepisy wymienionej ustawy nie obejmują swoim zakresem obywateli polskich mieszkających za granicą kraju. Osoby te mogą prowadzić działalność gospodarczą na zasadach takich jak przedsiębiorcy mieszkający w Polsce.
Działalność gospodarcza prowadzona przez osobę zagraniczną, a podatek od towarów i usług
W podatku od towarów i usług nie występuje pojęcie rezydent/nierezydent. Z podatkiem VAT związana jest zasada terytorialności. W związku z tym dana czynność opodatkowana jest w kraju, do którego zostało przypisane miejsce świadczenia zgodnie z ustawą o VAT. Na przykład usługi budowlane związane są z nieruchomościami, dlatego opodatkowane są podatkiem od towarów i usług w państwie, w którym położona jest dana nieruchomość. Dodatkowo po spełnieniu warunku związanego z limitem wartości sprzedaży podatnik może być zwolniony podmiotowo z zapłaty podatku VAT. Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT od zapłaty podatku od towarów i usług zwolniona jest sprzedaż dokonywana przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł netto. Wymienionego przepisu o zwolnieniu nie stosuje się w stosunku do podatników nieposiadających siedziby działalności na terenie kraju. Określenie „podatnik niemający/nieposiadający siedziby” odnosi się do podatników prowadzących działalność gospodarczą w postaci jednostek organizacyjnych oraz do osób fizycznych. Powyższe stanowisko potwierdził Najwyższy Sąd Administracyjny w wyroku wydanym w dniu 28 lutego 2018 roku, nr I FSK 751/16.
PRZYKŁAD 1 Osoba fizyczna mieszkająca w Holandii podjęła się wykonania usługi budowlanej na rzecz polskiego podatnika. Remontowana nieruchomość położona jest w Polsce, co oznacza, że czynność ta będzie opodatkowana w Polsce (art. 28e ustawy o VAT). Podatnik z Holandii nie będzie mógł skorzystać w Polsce ze zwolnienia podmiotowego.
Działalność gospodarcza prowadzona przez osobę zagraniczną, a podatek dochodowy
Z rozliczaniem działalności gospodarczej wiąże się status podatnika, który może zostać uznany bądź nie uznany za polskiego rezydenta. Przy ustalaniu rezydencji podatkowej pod uwagę brane są różne kwestie. Wśród nich nie zostało wymienione obywatelstwo. Za polskiego rezydenta uważa się:
osobę, której miejsce zamieszkania znajduje się na terytorium Polski, która:
posiada na terenie Polski ośrodek interesów życiowych, czyli tu znajduje się jej centrum interesów osobistych lub gospodarczych
przebywa na terenie Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Osoby fizyczne, których miejsce zamieszkania znajduje się poza granicami RP posiadają status nierezydenta. Zgodnie z art. 3 ust. 2a ustawy o PIT osoby fizyczne, które nie posiadają miejsca zamieszkania na obszarze Polski podlegają pod obowiązek podatkowy tylko od dochodów/przychodów osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, czyli mają ograniczony obowiązek podatkowy. Za dochody/przychody osiągane na terytorium RP przez podatników wymienionych w ust. 2a ustawy uważane są w szczególności dochody/przychody uzyskane z działalności gospodarczej prowadzonej na obszarze Polski również przez zakład zagraniczny znajdujący się na terenie kraju. W związku z tym można powiedzieć, że opodatkowaniem w Polsce objęte jest prowadzenie działalności gospodarczej przez nierezydenta jedynie wtedy, kiedy chodzi o zagraniczny zakład znajdujący się w Polsce. Tak stanowi art. 3 ust. 2b pkt 3 ustawy o PIT. Przez zagraniczny zakład należy rozumieć zgodnie z treścią art. 5a pkt 22 ustawy o PIT placówkę o stałym charakterze za pomocą, której podmiot zamieszkujący na terytorium jednego państwa wykonuje całkowicie lub częściowo działalność na terytorium innego państwa. W szczególności chodzi o oddział, przedstawicielstwo, biuro, fabrykę, warsztat lub miejsce wydobywania bogactw naturalnych. Tak więc nierezydent świadczący usługi na terytorium RP nieposiadający w Polsce stałej placówki nie jest objęty podatkiem dochodowym PIT w kraju.
Podobne zasady stosowane są w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania. Art. 5 ust. 1 ustawy o PIT wskazuje, że usługodawca z państwa członkowskiego może przez pewien okres czasu świadczyć usługi zgodnie z zasadami określonymi w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej lub w postanowieniach umów mówiących o swobodzie świadczenia usług bez konieczności uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorców w KRS-ie lub w CEIDG.
PRZYKŁAD 2 Polski obywatel mieszka na stałe we Francji. W państwie tym założył jednoosobowe przedsiębiorstwo. W ramach działalności świadczy usługi informatyczne oraz serwisowe. Przeważnie prowadzi współpracę z polskimi firmami. Przedsiębiorca jest francuskim rezydentem podatkowym. W Polsce nie posiada zakładu zagranicznego firmy, dlatego cały osiągnięty przychód podlega pod opodatkowanie we Francji. Analizując umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania podpisaną pomiędzy Polską, a Francją należy zwrócić uwagę na zapis umowy, który mówi, że zyski przedsiębiorstwa Umawiającego się Państwa objęte są opodatkowaniem tylko w tym Państwie pod warunkiem, że przedsiębiorstwo nie prowadzi działalności gospodarczej w drugim Umawiającym się Państwie za pośrednictwem znajdującego się w nim zakładu. Jeżeli przedsiębiorstwo prowadzi działalność w obu państwach, to jego zyski mogą być opodatkowane w drugim państwie w części przypisanej do zakładu znajdującego się w tym państwie. Zgodnie z powyższym nierezydent podlega pod opodatkowanie podatkiem dochodowym w Polsce od przychodów osiąganych z pozarolniczej działalności gospodarczej o ile prowadzi działalność za pośrednictwem zakładu zagranicznego położonego na terytorium RP.
Podsumowanie
Prowadzenie działalności gospodarczej przez osobę niebędącą polskim rezydentem jest jak najbardziej możliwe. Czynność ta wiąże się z określonymi skutkami zarówno w podatku VAT jak i PIT.
