Podatek VAT w kosztach uzyskania przychodu

Podatek VAT może stanowić dla firmy koszt uzyskania przychodu, pod warunkiem że spełnione zostaną warunki wyznaczone przez ustawodawcę. Jakie obowiązują zasady?

Na skróty

Koszty w prowadzonej działalności gospodarczej
W jakich sytuacjach wydatek stanowi koszt firmowy?
Podatnik zwolniony z VAT
Podatek VAT jako koszt uzyskania przychodu
Roczna korekta VAT a podatek dochodowy
Podatek VAT w kosztach uzyskania przychodu – podsumowanie

Pokaż wszystkie ▼

Koszty w prowadzonej działalności gospodarczej

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. a) ustawy o PIT podatek naliczony może zostać zakwalifikowany do kosztów uzyskania przychodu, pod warunkiem że podatnikowi przysługuje zwolnienie z VAT albo nabył towary i usługi w celu wytworzenia bądź odsprzedaży towarów, albo świadczenia usług zwolnionych od podatku od towarów i usług. Jak rozumieć niniejszy przepis?

Przedsiębiorca korzystający ze zwolnienia z VAT, nabywający towary lub usługi od czynnego podatnika VAT ma prawo wprowadzić do kosztów podatkowych podatek VAT z faktury potwierdzającej zakup. Warunkiem jest zakup na rzecz firmy (nie do użytku prywatnego).

PRZYKŁAD 1
Copywriter zajmuje się pisaniem artykułów na bloga dla firmy transportowej i korzysta ze zwolnienia z podatku VAT. Dotychczasowy komputer uległ zniszczeniu, co wymagało nabycia nowego sprzętu. Wartość faktury zakupu może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodu (razem z podatkiem VAT), gdyż kwota nie zostanie wykazana jako podatek naliczony.
Jeżeli zakup jest wykorzystywany w działalności zwolnionej ustawowo z podatku od towarów i usług (w praktyce oznacza to usługi ubezpieczeniowe albo medyczne i inne) do kosztów uzyskania przychodu należy dodać pełną kwotę brutto z faktury zakupowej (również VAT).

PRZYKŁAD 2
Firma świadczy usługi medyczne i nabywa biurka do gabinetów lekarzy. Usługa podlega zwolnieniu, dlatego VAT nie zostaje odliczony, jednak wartość faktury może zostać wprowadzona do kosztów uzyskania przychodów.

W jakich sytuacjach wydatek stanowi koszt firmowy?

Szczegółowe zasady dotyczące kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów wyznacza art. 22 ust. 1 ustawy o PIT. Wydatek jest kosztem uzyskania przychodu, gdy został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów albo zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów.

Ustawodawca wyznaczył wyjątki, które nie stanowią kosztów firmowych i zostały wyznaczone w art. 23 ustawy o PIT:

darowizny,
koszty egzekucyjne związane z niewykonaniem zobowiązań,
kwoty spłaty kredytów,
podatek dochodowy,
kary i grzywny wyznaczone w postępowaniu karnym albo karnym skarbowym,
kary uwarunkowane niewykonaniem nakazów właściwych organów nadzoru i kontroli odnoszących się do uchybień w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny prac.

Reasumując, wydatek zostanie zakwalifikowany jako koszt, gdy ma związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, nie widnieje w katalogu wydatków wskazanych w art. 23 ustawy o PIT i został w odpowiedni sposób udokumentowany.

Podatnik zwolniony z VAT

Podatnik korzystający ze zwolnienia z VAT nie ma prawa odliczać podatku VAT. Odliczenie VAT z dokonanych zakupów albo usług odbywa się na zasadach wyznaczonych w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług - podatek naliczony stanowi koszt podatkowy, jeżeli podatnikowi przysługuje zwolnienie z VAT albo nabył towary lub usługi w celu wytworzenia bądź odsprzedaży towarów, albo świadczenia usług zwolnionych od podatku od towarów i usług.

Podatek VAT jako koszt uzyskania przychodu

VAT od zakupów może stanowić dla przedsiębiorcy koszt uzyskania przychodu. Ta zasada odnosi się do kilku przypadków.

Import usług
Import usług ma miejsce w zagranicznych usługach elektronicznych. Podatnik korzystający ze zwolnienia z VAT ma prawo wykazać niniejszą transakcję na formularzu VAT-9M i uregulować podatek zgodnie z wyznaczoną w Polsce stawką. Warunkiem jest wcześniejsze dostarczenie do urzędu skarbowego formularza rejestracyjnego VAT-R, a w dalszej kolejności rejestracja do VAT-UE. Do kosztów uzyskania przychodu dodaje się wyliczoną kwotę podatku VAT.

Taka sama zasada obowiązuje w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.

Usługi taksówkarskie
Taksówkarzy obowiązuje 4% VAT rozliczany na zasadach ryczałtu. Podatnikom nie przysługuje prawo pomniejszenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony wyznaczony na podstawie faktur zakupowych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, ale mają możliwość rozliczyć VAT jako koszt w podatku dochodowym.

Samochód używany do celów osobistych i związanych z firmą
Pojazd używany w sposób mieszany uprawnia do odliczenia 50% VAT od wydatków eksploatacyjnych – art. 86a ust. 2 ustawy o VAT.

Art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że koszt uzyskania przychodu to podatek VAT naliczony w części, w której zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług podatnik nie może obniżyć kwoty albo uzyskać zwrotu różnicy podatku od towarów i usług, gdy naliczony podatek od towarów i usług nie ma wpływu na wartość środka trwałego albo wartości niematerialnej i prawnej.

Kwota nierozliczona w podatku VAT stanowi koszt w podatku dochodowym (50% kwoty).

Wydatki na hotel
Podatek wykazany w fakturze za hotel (usługę noclegową) oraz usługę gastronomiczną (wyjątkiem są gotowe posiłki nabywane dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób) nie może zostać odliczony zarówno przez czynnego, jak i zwolnionego podatnika VAT, stąd kwota brutto widniejąca na fakturze stanowi koszt dla podatku dochodowego – zgodnie z art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT.

Zakupy w systemie VAT-marża
VAT od faktury marża zostaje uregulowany do urzędu skarbowego. Kwota podatku VAT nie podlega odliczeniu, gdyż nie zostaje wykazana na fakturze. Odbiorca ma obowiązek zapłaty, ale nie może jej odliczyć, co upoważnia go do wprowadzenia wartości do kosztu w podatku dochodowym.

VAT uregulowany za granicą
Podatnik nabywający usługę z kraju UE na otrzymanej fakturze ma naliczony podatek VAT. VAT nie może zostać przez niego odliczony, jednak wartość faktury to dla niego koszt uzyskania przychodu.

Roczna korekta VAT a podatek dochodowy

Podatnicy dokonujący czynności opodatkowanych i zwolnionych z podatku VAT wyznaczają tzw. wskaźnik proporcji wykorzystywany do odliczania podatku VAT podczas roku podatkowego.

Wskaźnik proporcji to udział rocznego obrotu dającego prawo odliczenia VAT w całkowitym obrocie podatnika. Zostaje wyznaczony na podstawie obrotów uzyskanych we wcześniejszym roku podatkowym.

Wskaźnik rzeczywisty wyznacza się na koniec danego roku kalendarzowego na podstawie rzeczywistej wartości sprzedaży w niniejszym roku. Podatek naliczony zostaje albo zwiększony, albo zmniejszony po uwzględnieniu rocznej korekty VAT, co oznacza, że jest dla przedsiębiorcy kosztem podatkowym bądź przychodem w miesiącu złożenia przez podatnika deklaracji VAT za wykonaną korektę. Czynność odbywa się w pierwszym okresie rozliczeniowym następnego roku (może to być okres miesięczny albo kwartalny).

Roczna korekta VAT zwiększa przychody podatkowe – gdy VAT naliczony zostaje zwiększony albo zwiększa koszty uzyskania przychodów – gdy VAT naliczony zostaje zmniejszony.

W omawianej sytuacji VAT może zostać zakwalifikowany jako koszt firmowy.