Do prawidłowego obliczenia wynagrodzenia pracownika potrzebne są informacje o kosztach uzyskania przychodu. Zastosowanie właściwej stawki ma duże znaczenie przy wyliczaniu podatku, co przekłada się na wysokość wynagrodzenia wypłacanego pracownikowi. W niektórych przypadkach koszty uzyskania przychodu mogą zostać podwyższone do 50%. Komu przysługują, czego dotyczą, jakie są limity i jak można udokumentować przeniesienie praw autorskich?
Podwyższony koszt uzyskania przychodu stosuje się w przypadku:
dokonanej zapłaty dla twórcy w związku z przeniesieniem prawa własności wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego
opłaty licencyjnej za przeniesienie prawa stosowania wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego, którą otrzymano w pierwszym roku trwania licencji od pierwszego podmiotu, z którym została zawarta umowa licencji
korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, bądź rozporządzania przez nich tymi prawami.
Prawo do korzystania z podwyższonych do 50% kosztów uzyskania przychodu przypada osobom zatrudnionym na umowę o pracę, umowę zlecenia, umowę o dzieło, umowę o przeniesienie prawa własności wynalazku lub innej do niej podobnej. Istotne jest, aby wyszczególnić honorarium autorskie od innych składników wynagrodzenia danego pracownika, ponieważ podwyższone koszty uzyskania przychodu dotyczą jedynie honorarium autorskiego.
Zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
koszty uzyskania przychodów uzyskane przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych należy określić w wysokości 50% uzyskanego przychodu z zastrzeżeniem, że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz ubezpieczenie chorobowe, gdzie podstawę ich wymiaru stanowi ten przychód.
50% kosztów uzyskania przychodów – podmioty, które mogą skorzystać
Z podwyższonych kosztów uzyskania przychodu może skorzystać osoba, która osiąga przychód z:
działalności twórczej w zakresie: architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, wzornictwa przemysłowego, muzyki fotografiki, twórczości audialnej i audiowizualnej, programów komputerowych, gier komputerowych, teatrów, kostiumografii, scenografii, reżyserii, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej, dziennikarstwa
działalności artystycznej: sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki
produkcji audialnej i audiowizualnej
działalności publicystycznej
działalności muzealniczej w dziedzinie wystawiennictwa, naukowej, popularyzatorskiej, edukacyjnej i wydawniczej
działalności konserwatorskiej
prawa zależnego, o którym mowa jest w art. 2 opracowanie cudzego utworu ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2018 roku poz. 1191,1293, 1669, 2445, 2339) do opracowania cudzego utworu w postaci tłumaczenia
działalności badawczo-rozwojowej, naukowej, naukowo-dydaktycznej, badawczej, badawczo-dydaktycznej oraz działalności dydaktycznej prowadzonej na uczelni.
50% kosztów uzyskania przychodów – limity
Dodatkowym kryterium, który daje prawo do skorzystania z podwyższonych kosztów uzyskania przychodu jest limit, którego nie można przekroczyć, aby wolno było skorzystać z uprawnienia. Zgodnie z art. 22 ust 9a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, 50% koszty uzyskania przychodów łącznie w danym roku podatkowym (z uprawnionych tytułów) nie mogą przekroczyć kwoty dotyczącej pierwszego progu podatkowego skali podatkowej 85 528 zł, a więc 50% wynagrodzenia, czyli 171 056 zł. Pracownik nie musi korzystać z 50% kosztów uzyskania przychodów. Może zrezygnować z tego przywileju. W tym celu musi złożyć pisemne oświadczenie o rezygnacji. Pismo składa się w każdym roku podatkowym. Takie rozwiązanie polecane jest w szczególności w przypadku zatrudnienia u kilku pracodawców w obawie przed przekroczeniem ustawowego limitu.
Sposób dokumentowania przeniesienia praw autorskich
Dokumentami, które mogą potwierdzić możliwość zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów są:
umowa, z której musi wynikać zakres prac twórczych
dokumentacja wewnętrzna pracodawcy jaką między innymi może być szczegółowa ewidencja wynagrodzeń twórców
faktycznie stworzone przez pracownika dzieło w rozumieniu prawa autorskiego.
W treści dokumentów (umowa, dokument wewnętrzny) powinien znaleźć się zapis mówiący o tym, że obowiązki wynikające ze stosunku pracy obejmują również działalność twórczą, za którą należy się wyodrębniona kwotowo część wynagrodzenia będąca honorarium za przeniesienie praw autorskich do utworu. Istotne jest, aby koniecznie znalazło się w nich wskazanie o wyodrębnieniu części honorarium.
Zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodów w świetle Interpretacji Ogólnej
Wszelkie wątpliwości związane z podwyższonymi kosztami uzyskania przychodów zostały uściślone w Interpretacji Ogólnej wydanej we wrześniu 2020 roku przez Ministerstwo Finansów. Znalazły się w niej wyjaśnienia jak należy ustalać honorarium należne twórcom oraz dokładniej zostały określone działania dotyczące stosowania podwyższonych kosztów pracowniczych. Można w niej znaleźć także wykaz osób uprawnionych do skorzystania z 50% KUP. W grupie tej znaleźli się wyłącznie twórcy, którzy z tytułu korzystania lub rozporządzania prawami autorskimi otrzymują przychody z tytułów wymienionych w przytoczonej wyżej ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Ulga dla młodych Tzw. ulga dla młodych dotyczy młodych osób do 26 roku życia, których przychody w danym roku podatkowym nie przewyższają kwoty 85 528 zł. Kwestie związane z zastosowaniem podwyższonych kosztów przy uldze dla młodych zostały również wyjaśnione w Interpretacji Ogólnej, a dokładniej został doprecyzowany sposób rozliczania takich osób. Prawo nie zabrania, aby młodzi do 26 roku życia korzystali zarówno z ulgi dla młodych, jak i z podwyższonych kosztów uzyskania przychodów. Ważne żeby w danym roku podatkowym suma kosztów autorskich i przychody objęte ulgą dla młodych nie przekroczyły kwoty 85 528 zł. Inaczej osoby te będą musiały zapłacić podatek korzystając z 50% kosztów uzyskania przychodu do kwoty 85 528 zł. Po przekroczeniu limitu w ramach ulgi dla młodych trzeba będzie dokonać nowego przeliczenia.
Wypłata wynagrodzenia przed powstaniem utworu Kolejna kwestia, która została uściślona w Interpretacji Ogólnej dotyczy wypłaty wynagrodzenia naliczonego przed powstaniem utworu, ale z uwzględnieniem podwyższonych kosztów uzyskania przychodu. Płatnik ma prawo uwzględnić 50% KUP również przy wypłacie wynagrodzenia twórczego za miesiąc, w którym przebywał na urlopie lub zwolnieniu lekarskim, ponieważ takie wynagrodzenie może stanowić część wypłaty należnego honorarium. W takim przypadku koszty autorskie nie mają zastosowania do całego przychodu.
Programy komputerowe, a przejście praw majątkowych Pracodawca, który zatrudnia programistę na umowę o pracę po wykonaniu przez niego utworu, przejmuje całość jego autorskich praw majątkowych. W związku z tym pracownikowi nie powinno przysługiwać prawo do 50% kosztów uzyskania przychodu. Jednak pracodawca i pracownik mogą w tej kwestii dojść do porozumienia i uzgodnić w umowie o pracę punkt związany z prawem autorskim. W umowie powinna znaleźć się informacja o wtórnym nabyciu praw autorskich. Dzięki takiemu zapisowi, majątkowe prawa autorskie do programu komputerowego, który stworzył pracownik będą przysługiwały tylko jemu, co daje mu prawo do skorzystania z podwyższonych kosztów uzyskania przychodu. Powyższe dotyczy jedynie umów o pracę. W przypadku umowy zlecenia i o dzieło autorskie prawa majątkowe nie przechodzą na zlecającego, a są wyłącznie własnością twórcy.
Korzyść z zastosowania podwyższonych KUP
w rozliczeniu miesięcznym to przede wszystkim mniejsza zaliczka na podatek dochodowy, co przekłada się na wyższe wynagrodzenie netto pracownika.
