Niezgłoszenie PKD, a rzeczywista działalność

Każdy wpis o rejestrację firmy wymaga podania we wniosku odpowiednich kodów PKD określających przedmiot prowadzonej działalności, a później w razie potrzeby ich aktualizacji. Czym są kody PKD?

Kody PKD – co to takiego?

PKD, czyli Polska Klasyfikacja Działalności, to umownie przyjęta klasyfikacja rodzajów działalności gospodarczej, którą firmy zobowiązane są stosować. Jest pewnego rodzaju opisem wykonywanej działalności gospodarczej służącej głównie celom statystycznym. Wybór odpowiedniego symbolu dokonuje się już w chwili rejestracji firmy podczas wypełniania wniosku CEIDG-1. Kody powinny pasować do profilu prowadzonej działalności. Przedsiębiorcy przeważnie wybierają większą ilość kodów PKD. Na jego numer składa się: nazwa podklasy oraz pięcioznakowy kod składający się z dużej litery i 4 liczb. 

Klasyfikacja PKD-2007

Obecnie obowiązująca klasyfikacja kodów PKD została ustanowiona w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2007 roku. Jest klasyfikacją składającą się z 5 poziomów. 

• Poziom I – SEKCJA – oznaczenie jednoliterowym symbolem, obejmuje 21 rodzajów działalności
• Poziom II – DZIAŁ – dwucyfrowy kod numeryczny podzielony na 88 rodzajów działalności 
• Poziom III – GRUPA – trzycyfrowy kod numeryczny, obejmuje 272 rodzaje działalności wyodrębnione ze względu na proces produkcyjny, przeznaczenie produkcji lub charakter usługi bądź charakter odbiorcy tych usług
• Poziom IV – KLASA – czterocyfrowy kod numeryczny obejmujący 615 rodzajów działalności podzielony na klasy specjalizacji procesu produkcyjnego lub działalności usługowej
• Poziom V – PODKLASA – pięcioznakowy kod alfanumeryczny obejmujący 654 rodzaje działalności charakterystyczne dla polskiej gospodarki oraz służące do statystyki.

Kody PKD – kto ma obowiązek ich wskazania? 

Obowiązkiem każdego przedsiębiorcy jest podanie kodów PKD w odpowiednim dla niego rejestrze. W ten sposób wskazuje on jaki rodzaj lub rodzaje działalności wykonuje.

Przedsiębiorcy wpisani do rejestru KRS podają kody właściwe dla prowadzonej przez nich działalności we wniosku o wpis do rejestru KRS. Informacje o kodach umieszczane są w dziale 3 rejestru KRS. Można podać do 10 pozycji. Jedna z nich musi dotyczyć działalności przeważającej na poziomie V Podklasy. 

Przedsiębiorcy zarejestrowani w CEIDG zgłaszają przedmiot  wykonywanej działalności wg kodów PKD na poziomie Podklasy z wyraźnym wyszczególnieniem przedmiotu o przeważającej działalności. 

Ustawa o VAT – czym jest działalność gospodarcza i kto jest podatnikiem? 

Podatnikami są osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej bez względu na cel i rezultat prowadzonej działalności. 
Z kolei za działalność gospodarczą uważa się działalność producentów, handlowców lub usługodawców, również podmiotów pozyskujących zasoby naturalne, a także rolników i osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza to w szczególności czynności, które wykorzystują towary lub wartości niematerialne i prawne przez cały czas w celach zarobkowych.

Rodzaje działalności

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów, podmioty gospodarcze mogą prowadzić różne rodzaje działalności gospodarczej. W celu prawidłowego określenia danego podmiotu i zakwalifikowania go do odpowiedniego poziomu klasyfikacji przedsiębiorca musi wskazać działalność przeważającą. Aby mógł to zrobić to najpierw musi zapoznać się z poszczególnymi definicjami działalności. Są ich trzy:

• działalność przeważająca - działalność, której udział określonego wskaźnika charakteryzującego działalność podmiotu jest największy, jak np.: wartość dodana, produkcja brutto, wartość sprzedaży, wielkość zatrudnienia lub wynagrodzeń
• działalność drugorzędna - każdy inny rodzaj działalności danego podmiotu, w ramach, której podmiot wykonuje wyroby lub usługi dla osoby trzeciej
• działalność pomocnicza – oba rodzaje działalności: przeważająca i drugorzędna przeważnie wykonywane są z pomocą określonej liczby działalności pomocniczych, jak np.: księgowość, magazynowanie, zaopatrzenie, promocja sprzedaży, naprawa i konserwacja. 

Działalność pomocnicza powinna spełniać wymienione warunki:

• powinna służyć wyłącznie danemu podmiotowi
• nakłady na działalność pomocniczą są kosztem danego podmiotu
• efekt nie jest częścią produktu finalnego podmiotu i nie generuje nakładów brutto na środki trwałe i przeważnie obejmuje usługi. 

Działalności pomocniczej nie stanowi między innymi: produkcja oprogramowania, wytwarzanie energii, działalność badawczo-rozwojowa. 

Główna działalność gospodarcza – zmiany

Przedsiębiorca ma prawo do dokonywania zmian prowadzonej przez siebie głównej działalności gospodarczej w sposób jednorazowy lub stopniowy w pewnym okresie czasu. Powody takiego działania mogą być różne. Najczęściej zmiany spowodowane są podjęciem decyzji o zmianie profilu działalności lub czynnikiem związanym z sezonowością. W takiej sytuacji zgodnie z wydanym rozporządzeniem należy zastosować zasadę stabilności. W związku z tym każdy nowy rodzaj działalności powinien stanowić działalność główną przez okres co najmniej 2 lat, zanim dojdzie do zmiany działalności przeważającej. 

Działalność prowadzona poza kodami PKD – czy przedsiębiorca ma prawo wystawić fakturę VAT?

Przedsiębiorca dokonując wpisu PKD wypełnia obowiązek ewidencyjny. Oznacza to między innymi, że przedsiębiorca rzeczywiście wykonuje wybraną daną działalność. Kody PKD pomagają również uzyskać niektóre świadczenia mające charakter pomocy publicznej lub mogące stanowić warunek otrzymania zamówienia publicznego. Przedsiębiorca, który wystawi fakturę VAT spoza działalności obejmującej kod PKD może liczyć się z tym, że nie będzie mógł od takiej faktury odliczyć podatku VAT. Podobne stanowisko zostało uwzględnione w interpretacji indywidualnej z dnia 12 marca 2021 roku o nr. 0112-KDIL1-2.4012.583.2020.6.NF o treści:

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

PRZYKŁAD 
Przedsiębiorca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie prawa  sklasyfikowaną jako PKD 69.10.Z. Jest czynnym podatnikiem VAT. Nabył od drugiego podatnika również będącego czynnym podatnikiem VAT pewną nieruchomość celem jej dalszej odsprzedaży. Podmiot zbywający nieruchomość będzie wystawcą faktury VAT dla nabywcy. W cenie sprzedaży został zawarty 23% podatek VAT. Przedsiębiorca nie będzie dokonywał żadnych zmian we wpisie CEIDG i nie będzie dodawał kodu PKD. Nadal będzie posiadał tylko jeden kod (69.10.Z). Odsprzedając nieruchomość będzie wystawiał nabywcy fakturę VAT z wyszczególnioną kwotą podatku z dnia wystawienia faktury. Czy w zaistniałej sytuacji przedsiębiorca ma prawo wystawić fakturę VAT i odliczyć podatek VAT od faktur dokumentujących nabycie towarów i usług w innych działalnościach jeżeli przedmiotem jego działalności jest wyłącznie działalność prawnicza z PKD 69.10.Z?

Odpowiedź:
Tak przedsiębiorca może wystawić fakturę VAT i odliczyć podatek VAT. 


Uzasadnienie:
W ustawie o VAT nie ma odwołania do klasyfikacji kodów PKD. Zgodnie z definicją działalności gospodarczej czynność dokonywana przez podatnika zostanie uznana za podlegającą ustawie o VAT niezależnie od tego czy zostanie zgłoszona, czy też nie do ewidencji lub rejestru. 
Podobne zdanie mają urzędy podatkowe, które wyrażają zdanie, że: 

należy zaznaczyć, że przepis art. 15 ust. 2 ustawy definiujący pojęcie działalności gospodarczej nie uwzględnia kodów PKD wykazywanych w CEIDG, celem określenia przedmiotu prowadzonej działalności. Tym samym powyższa kwestia nie wpływa na prawo do odliczenia podatku VAT. Jak wyżej wskazano, warunkiem umożliwiającym skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest po pierwsze spełnienie kryterium podmiotowego, tj. odliczenia tego dokonuje podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Drugim warunkiem umożliwiającym skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest niewątpliwy i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego. […] Jednocześnie bez znaczenia dla prawa do odliczenia pozostaje zakres prowadzonej działalności wykazany w CEIDG.

(interpretacja indywidualna z 12 marca 2021 roku, sygn.: 0112-KDIL1-2.4012.583.2020.6.NF). 

Konsekwencje braku nadania kodów PKD

Zgodnie z art. 56 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 roku o statystyce publicznej, przedsiębiorca który zlekceważy nadanie kodu PKD naraża się na odpowiedzialność karną. Wymieniony przepis wskazuje, że osoba, która przekazuje dane statystyczne niezgodne ze stanem faktycznym podlega karze grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2. 
Urzędy skarbowe mają prawo zakwestionować czynności wykonywane poza PKD jaki został wymieniony w rejestrze lub są wykonywane poza zakresem działalności i mogą odmówić odliczenia kosztów uzyskania przychodów. 

Podsumowanie 

Obowiązkiem każdego przedsiębiorcy jest podanie kodów PKD dotyczących charakteru prowadzonej działalności gospodarczej. Jeżeli przedsiębiorca dokona działań, które będą wykraczały poza zakres ustanowiony kodami PKD, to może zostać ukarany karą grzywny. Jednocześnie przedsiębiorca może wystawić fakturę VAT i odliczyć podatek VAT jeżeli wystąpi związek pomiędzy zakupami, a czynnościami opodatkowanymi. Dla prawa do odliczenia bez znaczenia pozostaje fakt prowadzenia działalności w danym zakresie.

Data publikacji: 2022-01-16, autor: FakturaXL