Od 1 stycznia 2019 roku dochód niektórych podatników jest opodatkowany tzw. daniną solidarnościową. Kogo dotyczy, kto powinien zapłacić podatek i w jakiej wysokości?
Danina solidarnościowa, inaczej podatek solidarnościowy lub trzeci próg podatkowy. Obowiązek jego zapłaty mają osoby najlepiej zarabiające w Polsce. Kwestie związane z daniną solidarnościową uregulowane zostały w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podatek dotyczy przychodów/dochodów uzyskanych po 1 stycznia 2019 roku i jest dodatkowym świadczeniem przewidzianym:
dla osób fizycznych o dochodach powyżej 1 000 000 zł
w wysokości 4% od nadwyżki dochodu ponad kwotę 1 000 000 zł
dla przychodów/dochodów wymienionych w ustawie.
Podatek dotyczy również obcokrajowców osiągających w Polsce przychody. Podatnicy zobowiązani do uregulowania daniny solidarnościowej nie zostali zwolnieni z rozliczenia i zapłaty podatku dochodowego wg przyjętych form opodatkowania dla osób fizycznych oraz przedsiębiorców. Środki pozyskane z daniny zasilają Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, który pomaga osobom z niepełnosprawnościami, emerytom i rencistom.
Przykładowo, jeżeli osoba zarobi w danym roku podatkowym 1 800 000 zł, to od całości odprowadza podatek z I progu podatkowego w wysokości 17% oraz z II progu w wysokości 32%, a od nadwyżki 800 000 zł płaci dodatkowo 4% daniny solidarnościowej.
Danina solidarnościowa – dochody, od których nie jest naliczana
Nie wszystkie przychody/dochody osoby fizycznej brane są pod uwagę przy naliczaniu podatku solidarnościowego. Nie nalicza się go:
od dochodów z dywidendy
ze sprzedaży nieruchomości
nieujawnionych źródeł przychodów
od osób osiągających przychody opodatkowane zryczałtowanym podatkiem dochodowym (karta podatkowa, czy ryczałt od przychodów ewidencjonowanych)
od dochodów osób fizycznych podlegających ustawie o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwa osoby fizycznej
od dochodów osiąganych za granicą i rozliczanych metodą wyłączenia.
W związku z tym może dojść do sytuacji kiedy od dochodu przekraczającego 1 000 000 zł podatnik nie odprowadzi daniny solidarnościowej.
Dochody osoby fizycznej, które powinny zostać włączone do podstawy opodatkowania daniną solidarnościową
dochody opodatkowane skalą podatkową, jak dochody z pracy, działalności gospodarczej, emerytur, rent, wynagrodzeń z umów zlecenia, umów o dzieło, praw autorskich i innych podobnych
dochody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych z odpłatnego zbycia udziałów i akcji oraz z tytułu objęcia udziałów i akcji za aport
dochody pochodzące z działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej uzyskane z podatku liniowego w stawce 19%
dochody pochodzące z zagranicznej spółki kontrolowanej rozliczane metodą proporcjonalnego odliczenia.
W związku z powyższym czasami może dojść do sytuacji kiedy dana osoba ma obowiązek zapłaty daniny solidarnościowej, a jednocześnie nie przekroczyła II progu podatkowego. Tak może zdarzyć się np.: wtedy kiedy podatnik otrzymuje niskie wynagrodzenie za pracę i osiąga wysokie przychody ze sprzedaży akcji lub sprzedaży praw autorskich.
Obliczanie podstawy opodatkowania
Aby ustalić wysokość podstawy potrzebnej do obliczenia daniny solidarnościowej nie bierze się pod uwagę dochodów osiągniętych za granicą, od których nie płaci się podatku w związku z podpisanymi umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych umów międzynarodowych, na które wskazuje art. 27 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (metoda wyłączenia).
Podstawą do obliczania daniny solidarnościowej jest nadwyżka ponad wartość 1 000 000 zł pochodząca od sumy dochodów jakie podlegają opodatkowaniu zgodnie z zasadami określonymi w art. 27 ust. 1, 9 i 9a, art. 30b, 30c i 30f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Należą do nich dochody wskazane powyżej. Dochody po pomniejszeniu o odliczone od dochodu kwoty składek na ubezpieczenia społeczne, również zagraniczne, kwoty wkalkulowane w podstawie opodatkowania podatnika dywidendy jaką otrzymał od jednostki zagranicznej kontrolowanej, a także kwoty dochodu z odpłatnego zbycia przez podatnika udziału w zagranicznej jednostce kontrolowanej w części jaka została uwzględniona w jego podstawie opodatkowania, a więc nie są to odliczenia podlegające rozliczeniu rocznemu osoby fizycznej, jak: wpłaty na IKZE, darowizny, czy ulga rehabilitacyjna.
Ustalanie limitu dochodu
W celu określenia wysokości daniny solidarnościowej należy ustalić limit dochodu w oparciu o dochody podlegające wykazaniu w rocznym obliczeniu podatku w deklaracjach:
PIT-40A, pod warunkiem, że podatek jaki wynika z rozliczenia jest podatkiem należnym oraz PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38, PIT-CFC, które składa się w terminie od 1 maja roku poprzedzającego do 30 kwietnia roku kalendarzowego.
Złożenie deklaracji i zapłata podatku
Deklaracje o wysokości daniny solidarnościowej składa się w terminie do 30 kwietnia danego roku kalendarzowego do urzędu skarbowego właściwego dla miejsca zamieszkania podatnika. Podatnik składa deklarację wg miejsca zamieszkania na ostatni dzień roku podatkowego. W sytuacji kiedy miejsce zamieszkania zmieni się przed ostatnim dniem roku i nie będzie już na terytorium Polski, to wtedy właściwy urząd skarbowy ustala się wg ostatniego miejsca zamieszkania na terytorium kraju. Deklarację o wysokości daniny solidarnościowej należy złożyć na dodatkowym formularzu podatkowym DSF-1. Dopuszczalna jest zarówno forma papierowa jak i elektroniczna. Przepisy pozwalają na złożenie deklaracji przez pełnomocnika, pod warunkiem że zostało złożone pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji. Kwotę wynikającą z daniny solidarnościowej należy wpłacić na właściwy indywidualny mikrorachunek podatkowy. Następnie urząd przelewa środki pochodzące z wpłat danin solidarnościowych do SFWON.
Skutkiem niedotrzymania terminu zapłaty podatku solidarnościowego jest zaplata należnych odsetek zgodnie z przepisami ustawy Ordynacji podatkowej, a w niektórych przypadkach może zostać wszczęte nawet postępowanie egzekucyjne.
Podsumowanie
Daninę solidarnościową obowiązkowo płacą osoby fizyczne, których dochód za cały rok podatkowy przekroczył wartość 1 000 000 zł. Jej wysokość wynosi 4% podstawy obliczenia. Oprócz niej podatnik musi rozliczyć roczny przychód w postaci podatku dochodowego obliczanego wg skali podatkowej lub podatku liniowego. Deklarację podatkową DSF-1 oraz zapłatę podatku solidarnościowego, a także zeznanie roczne i ewentualną zapłatę podatku dochodowego należy złożyć i wpłacić w terminie do 30 kwietnia po zakończeniu danego roku podatkowego.
