W obrocie gospodarczym mamy do czynienia z różnymi rodzajami umów. Każda z nich zawierana jest w innym celu i dotyczy innych okoliczności oraz pełni inne funkcje. Do większości umów zastosowanie mają przepisy zawarte w Kodeksie cywilnym. Jedną z takich umów jest umowa użyczenia dotycząca nieruchomości oraz rzeczy ruchomych, np. umowa użyczenia samochodu.
Umowa użyczenia samochodu jest umową cywilnoprawną zawieraną pomiędzy właścicielem pojazdu, a inną osobą, której udostępnia on samochód do bezpłatnego użytkowania na czas oznaczony lub na czas nieoznaczony. Definicję umowy użyczenia zawiera art. 710 Kodeksu cywilnego. Wydanie przedmiotu umowy będącego rzeczą ruchomą lub nieruchomością nie powoduje przysporzenia kosztem majątku użyczającego, ponieważ użyczony przedmiot umowy nadal pozostaje w majątku użyczającego. Jeżeli użyczenie będzie spełniało określone warunki na podstawie, których czynność ta zostanie uznana za świadczenie usług, o których mówi art. 8 ust. 2 ustawy o VAT to w tej sytuacji może ono rodzić obowiązek podatkowy w VAT.
Pod opodatkowanie podatkiem od towarów i usług może podlegać również nieodpłatne świadczenie usług wykonywane także do celów innych niż te w prowadzonej działalności gospodarczej podatnika. Jeżeli więc podatnik świadczy usługi, z których nie ma bezpośredniej korzyści finansowej, ale wykorzystuje je na potrzeby osobiste swoje lub pracowników bądź na inne cele niekoniecznie bezpośrednio związane z działalnością gospodarczą, to i tak będą one podlegały pod opodatkowanie VAT. Korzystanie z pojazdu na podstawie umowy użyczenia nie wiąże się z żadnymi opłatami. Wszelkie warunki dotyczące korzystania z samochodu, jak i prawa oraz obowiązki obu stron umowy powinny zostać zawarte w podpisywanej umowie użyczenia.
Użyczenie samochodu – przepisy
Samochód może zostać użyczony drugiej osobie:
w ramach prowadzonej działalności gospodarczej – np. firma użycza samochód pracownikowi do celów prywatnych. W tej sytuacji ma miejsce nieodpłatne świadczenie usług, które podlega pod opodatkowanie podatkiem VAT
prywatnie – użyczenie ma miejsce poza prowadzoną działalnością gospodarczą, np. osoba prywatna użycza samochód innemu członkowi rodziny. W tej sytuacji użyczenie nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Użyczenie w ramach działalności gospodarczej – obowiązki użyczającego
Jeżeli użyczenie podlega pod opodatkowanie podatkiem VAT, to w tej sytuacji użyczający musi:
wystawić fakturę, która będzie dokumentowała nieodpłatne świadczenie usług o wartości ustalonej na podstawie cen rynkowych podobnych usług
wypełnić deklarację VAT, w której wskaże wartość użyczenia i na tej podstawie odprowadzi podatek VAT
ująć transakcję w księgach rachunkowych.
Podsumowanie
W niektórych przypadkach umowa użyczenia samochodu może podlegać pod opodatkowanie podatkiem od towarów i usług. Stanie się tak, jeżeli do użyczenia dojdzie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej i będzie ono traktowane jak nieodpłatne świadczenie usług w innych celach niż działalność gospodarcza podatnika. Natomiast, jeżeli dojdzie do użyczenia samochodu prywatnie poza prowadzoną działalnością gospodarczą to od takiej umowy nie trzeba odprowadzać podatku VAT.
