Sprzedaż mieszana, ustalenie proporcji i zgłoszenie
Podatnik VAT dokonujący sprzedaży mieszanej (opodatkowana i zwolniona z VAT), który nie jest w stanie samodzielnie określić która część zakupów stanowi sprzedaż opodatkowaną może złożyć do urzędu skarbowego wniosek o uzgodnienie szacunkowej proporcji sprzedaży VAT.
Podatnik ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego w stosunku do nabywanych przez niego towarów i usług w zakresie w jakim wykorzystuje je w działalności opodatkowanej. W przypadku jeżeli świadczy jedynie usługi zwolnione z VAT przedmiotowo, jak np. usługi transportu sanitarnego, to w takiej sytuacji nie ma prawa do odliczenia podatku VAT.
Sprzedaż mieszana, a odliczanie VAT
Przy sprzedaży mieszanej, czyli opodatkowanej i zwolnionej z VAT żeby można było skorzystać z prawa do odliczenia podatku należy zastosować metodę proporcji. W tym celu trzeba podzielić wydatki związane z działalnością gospodarczą na:
zakupy związane tylko ze sprzedażą opodatkowaną
zakupy związane tylko ze sprzedażą zwolnioną
zakupy służące obu rodzajom sprzedaży.
Jeżeli przedsiębiorca nie wie w jakim stopniu nabyty przez niego towar lub usługa będą wykorzystywane w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, czy do celów opodatkowanych, czy zwolnionych, powinien dokonać odliczenia na podstawie współczynnika proporcji sprzedaży, którą wylicza się w oparciu o obrót z roku poprzedniego. Do wyliczenia współczynnika proporcji sprzedaży bierze się pod uwagę kwoty netto, a wynik proporcji zaokrągla w górę, jak np. proporcja 98,25 zaokrągla się do 99%.
Do ustalenia proporcji sprzedaży służy wzór: roczny obrót z tytułu wykonywania czynności opodatkowanych należy podzielić przez roczny obrót całkowity (czynności opodatkowane i zwolnione z VAT).
Wskaźnik proporcji jest procentową wartością udziału obrotu opodatkowanego w obrocie całkowitym. Nie wlicza się do niego obrotu:
uzyskanego z dostawy towarów i usług, które zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych zaliczają się do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji
z tytułu dostawy gruntów i praw wieczystego użytkowania jeżeli są zaliczane do środków trwałych użytkowanych w działalności
z tytułu transakcji dotyczących transakcji pomocniczych w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych
z tytułu transakcji dotyczących usług zwolnionych, jak np. transakcje dotyczące walut, usług udzielania kredytów, które zostały wymienione w ustawie o VAT w zakresie w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy.
Wykaz wszystkich czynności zwolnionych z VAT, których nie można wliczyć do obrotu znajduje się w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.
PRZYKŁAD Podatnik w 2019 roku odnotował sprzedaż:
opodatkowaną wg stawki 23% w wysokości netto 200 000 zł
zwolnioną w wysokości 50 000 zł.
Proporcję na rok 2020 powinien obliczyć w następujący sposób:
Proporcja na 2020 rok wynosi 80% i obowiązuje do końca danego roku. Jeżeli podatnik w przypadku wydatków związanych ze sprzedażą mieszaną ma trudność z przyporządkowaniem ich do sprzedaży zwolnionej lub opodatkowanej, to zgodnie z wyliczoną proporcją będzie mu przysługiwało prawo do odliczenia w części 80% podatku naliczonego. Po zakończeniu roku podatkowego, przedsiębiorca ma obowiązek obliczyć rzeczywisty wskaźnik proporcji i dokonać korekty w deklaracji za pierwszy okres rozliczeniowy następnego roku.
Ustalanie proporcji sprzedaży metodą szacunkową
W niektórych okolicznościach podatnik nie będzie w stanie samodzielnie wyliczyć proporcji. Stanie się tak jeżeli:
w poprzednim roku podatkowym nie osiągnął obrotu z tytułu działalności opodatkowanej i zwolnionej, bo np. nie prowadził działalności
obroty firmy w poprzednim roku nie przekroczyły wartości 30 000 zł
proporcja ustalona za poprzedni rok w bieżącym roku podatkowym wg podatnika nie byłaby właściwa, ponieważ zmienił on profil działalności.
W takich sytuacjach podatnik może złożyć do naczelnika urzędu skarbowego wniosek o uzgodnienie szacunkowej proporcji sprzedaży. Jeżeli przy działalności mieszanej proporcja:
przekroczy 98%, a kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu jaka wynika z zastosowania proporcji, w skali rocznej nie przekroczyła 500 zł, to uznaje się, że proporcja wynosi 100%
nie przekroczy 2%, to można uznać, że proporcja wynosi 0% i nie odlicza się VAT-u.
Kiedy należy złożyć wniosek?
przed rozpoczęciem sprzedaży mieszanej
na początku roku podatkowego, jeżeli:
obrót w poprzednim roku podatkowym nie przekroczył 30 000 zł
proporcja ustalona za poprzedni rok, w bieżącym roku podatkowym jest wg podatnika niereprezentatywna.
Gdzie należy złożyć wniosek?
Wniosek można złożyć w:
urzędach skarbowych
urzędach skarbowych przeznaczonych do obsługi największych podmiotów.
Podatnicy prowadzący firmę jako osoba prawna, jak np. spółka z o. o. lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej (np. stowarzyszenie) składają wniosek do urzędu skarbowego właściwego dla siedziby danego podmiotu.
Podatnicy prowadzący firmę, której siedziba nie mieści się w Polsce, ale w kraju prowadzą działalność gospodarczą składają wniosek do urzędu skarbowego właściwego dla stałego miejsca prowadzenia działalności.
Podatnicy nie mający miejsca zamieszkania, siedziby firmy, ani na stałe nie prowadzą działalności gospodarczej w Polsce składają wniosek do Drugiego urzędu Skarbowego Warszawa Śródmieście.
Największe podmioty gospodarcze składają wniosek w urzędach skarbowych przeznaczonych do obsługi takich podmiotów:
osiągający przychód netto w wysokości minimum 3 mln euro –w jednym z wyspecjalizowanych urzędów skarbowych o zasięgu wojewódzkim
osiągający przychód netto przekraczający 50 mln euro –w I Mazowieckim Urzędzie Skarbowym w Warszawie.
Składanie wniosku – krok po kroku
1. przygotowanie i złożenie wniosku o uzgodnienie szacunkowej proporcji sprzedaży VAT Jeżeli przedsiębiorca działa przez pełnomocnika, to potrzebne będzie pełnomocnictwo (pełnomocnictwo szczególne PPS-1), za które należy wnieść opłatę skarbową w wysokości 17 zł na konto urzędu miasta/gminy właściwego dla siedziby urzędu, do którego jest ono składane. Z opłaty zwolnione jest pełnomocnictwo udzielone mężowi, żonie, dzieciom, rodzicom, dziadkom, wnukom i rodzeństwu. Numer konta do wpłaty znajduje się na stronie urzędu miasta lub gminy.
Przedsiębiorca może ustanowić też pełnomocnika do spraw ogólnych. Za ten rodzaj pełnomocnictwa (PPO-1) opłata wynosi 0 zł. Pełnomocnikiem ogólnym do wszystkich spraw podatkowych może zostać osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, ale nie musi to być adwokat, radca prawny, czy doradca podatkowy. Pełnomocnictwo ogólne można załatwić online za pośrednictwem portalu podatkowego.
2. rozpatrzenie wniosku przez Urząd skarbowy i uzgodnienie proporcji Po rozpatrzeniu wniosku urzędnicy przygotują protokół, w którym zostanie uzgodniona szacunkowa proporcja sprzedaży. Podatnik musi podpisać protokół. Ustalony przez urząd wskaźnik proporcji może być stosowany do końca danego roku podatkowego. Po zakończeniu roku przedsiębiorca musi obliczyć faktyczną proporcję sprzedaży i dokonać korekty podatku naliczonego.
Sama usługa sporządzenia wniosku jest bezpłatna. Dodatkową opłatę stanowi jedynie ustanowienie pełnomocnika. Z zasady oczekiwanie na ustalenie proporcji nie powinno przekroczyć 1 miesiąca. W niektórych okolicznościach może przedłużyć się do 2 miesięcy, ale podatnik otrzymuje o tym informację.
Korekta VAT naliczonego
W danym roku podatkowym wydatki związane ze sprzedażą mieszaną powinny być rozliczane zgodnie z proporcją ustalaną szacunkowo. Po zakończeniu roku podatkowego obowiązkiem przedsiębiorcy jest obliczenie rzeczywistego udziału sprzedaży opodatkowanej w kwocie obejmującej całą sprzedaż. Jeżeli wystąpi różnica, to podatnik ma obowiązek skorygować kwotę odliczonego podatku. Korekty podatku naliczonego może dokonać jednorazowo w deklaracji VAT składanej za pierwszy miesiąc lub pierwszy kwartał roku (w zależności od wybranego sposobu rozliczania) następujący po danym roku podatkowym.
