Usługi związane z prywatnym nauczaniem objęte są przepisami ustawy o VAT. Większość podatników zgodnie z ustawą może skorzystać ze zwolnienia z zapłaty podatku VAT.
Podatek VAT odnosi się do podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Art. 15 ust.2 ustawy o VAT podaje, że działalność gospodarcza obejmuje swoim zasięgiem działalność związaną z handlem, produkcją i usługami, w tym podmioty zajmujące się pozyskiwaniem zasobów naturalnych i rolników oraz działalność osób wykonujących wolny zawód. Działalność gospodarcza to przede wszystkim czynności, które polegają na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Nauczanie prywatne zalicza się do tego typu usług, dlatego podlega ustawie o VAT. Nauczyciel jest usługodawcą, który wykonuje działalność gospodarczą i też podlega zapisom ustawy o VAT.
Z kolei art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT brzmi:
prywatne nauczanie nie będzie uznawane za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, jeżeli jest świadczone w oparciu o umowę zlecenie i jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.
Zwolnienie z płacenia VAT
W przypadku usług nauczania prywatnego nie zawsze powstaje obowiązek zapłaty podatku. Podatnicy mogą skorzystać ze zwolnienia z zapłaty podatku. Mówi o tym art. 43 ust. 1 pkt 27 ustawy o VAT zgodnie, z którym usługi prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym, ponadpodstawowym i wyższym świadczone przez nauczycieli są zwolnione z podatku VAT.
Aby powyższy przepis miał zastosowanie muszą być spełnione łącznie dwie przesłanki: 1. przesłanka o charakterze podmiotowym odnosząca się do usługodawcy, który musi być nauczycielem 2. przesłanka o charakterze przedmiotowym dotycząca rodzaju świadczonych usług (usługi prywatnego nauczania na odpowiednim poziomie edukacji).
Przesłanka o charakterze podmiotowym
Aby można było skorzystać ze zwolnienia usługa musi być świadczona przez nauczyciela, gdzie podmiot nauczający należy definiować zgodnie ze słownikiem języka polskiego.
Nauczyciel to osoba która:
trudni się uczeniem kogoś
jest czynnikiem kształtującym czyjąś świadomość i regulującym czyjeś postępowanie.
Mówiąc prostym językiem, nauczyciel przekazuje innym osobom, uczniom swoją wiedzę i umiejętności. Ustawa o VAT nie wymaga, aby nauczyciel posiadał odpowiedni dyplom ukończenia studiów i był zatrudniony w placówce oświatowej. Bardziej istotna jest tu funkcjonalność, czyli pełnienie roli nauczyciela, a nie to czy posiada on formalne przygotowanie lub odpowiednie wykształcenie pedagogiczne, czy też jest pracownikiem oświaty.
PRZYKŁAD 1 Absolwentka polonistyki świadczy usługi prywatnego nauczania w swoim domu. Nie jest zatrudniona w szkole i nie posiada wykształcenia pedagogicznego. Jednak zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 27 ustawy VAT może być uznana za nauczyciela, ponieważ przekazuje posiadaną wiedzę, uczniom.
W świetle prywatnego nauczania nie ma znaczenia fakt czy usługa jest świadczona dla jednego ucznia, czy też dla większej grupy. Istotne jest, aby nauczyciel udzielał lekcji samodzielnie i w bezpośredniej relacji z uczniem. Z definicji prywatnego nauczania wykluczona jest sytuacja kiedy nauczyciel zostaje zatrudniony przez inny podmiot, ponieważ nie występuje wtedy bezpośrednia relacja z uczniem, a jedynie z podmiotem dającym zatrudnienie.
PRZYKŁAD 2 Absolwentka polonistyki prowadzi nauczanie w swoim domu w oparciu o umowę z firmą zewnętrzną, która kieruje do niej uczniów chcących poprawić swoją wiedzę u danej osoby. W tym wypadku nie ma zastosowania art. 43 ust. 1 pkt 27 ustawy VAT mówiący o zwolnieniu, ponieważ nie występuje nauczanie prywatne w bezpośredniej relacji z uczniem.
Przesłanka o charakterze przedmiotowym
W przesłance mającej charakter przedmiotowy chodzi o rodzaj świadczonych usług. Zgodnie z przepisami prywatne nauczanie powinno odbywać się na poziomie przedszkolnym, podstawowym, ponadpodstawowym i wyższym. Przedmiotem nauczania koniecznie musi być materiał dydaktyczny zgodny z programem oświatowym dla danego poziomu nauczania. Przesłanka przedmiotowa jest spełniona wtedy jeżeli konkretny przedmiot nauczania został wymieniony w przepisach, które odnoszą się do programu nauczania w placówkach oświatowych.
PRZYKŁAD 3 Osoba świadczy usługi nauki pływania. Działalność wykonuje samodzielnie i tylko na swój rachunek. Nie posiada wykształcenia pedagogicznego ani nie ma ukończonej uczelni wychowania fizycznego. Uczniami są dzieci ze szkoły podstawowej. W myśl ustawy o VAT, osoba uważana jest za nauczyciela. Pływanie zostało wymienione w przepisach, które stanowią o programie nauczania w szkołach. W tym wypadku zostały spełnione dwie przesłanki i osoba może skorzystać ze zwolnienia.
