Napiwki, a kasa fiskalna

Prowadząc działalność gospodarczą podatnik ma obowiązek ewidencjonowania zdarzeń gospodarczych mających wpływ na wysokość podatku w sposób prawidłowy i zgodny z przepisami. Klienci czasami w ramach usługi w podziękowaniu np.: za miłą obsługę nagradzają napiwkami. Czy powinny one być ewidencjonowane na kasie fiskalnej?

Napiwki, a podatek VAT

Odpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu VAT, aby tak było koniecznie należy wskazać stosunek jaki łączy usługodawcę z usługobiorcą oraz dokładnie wykazać jaka usługa ma być wykonana i jaka będzie wysokość wynagrodzenia.   
W interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 12 czerwca 2019 r. nr. 0115-KDIT1-1.4012.236.2019.4.MN można przeczytać:

musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Dodatkowo związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a wykonaną usługą musi mieć charakter na tyle oczywisty, aby można było powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Na podstawie powyższego wynika, że napiwki otrzymywane od klientów nie spełniają wymienionych wymogów. Przede wszystkim podatnik nie zawiera z klientem umowy (stosunku prawnego, który wymagałby od niego zapłaty napiwku), dlatego jeżeli takiej nie ma, to nie występuje odpłatne świadczenie usług oraz nie ma zależności pomiędzy wysokością napiwku, a świadczoną usługą. Napiwki mogą zostać opodatkowane podatkiem VAT tylko w takim przypadku jeżeli będą obowiązkowo doliczane do ceny za wykonaną usługę i tym samym będą stanowiły część wynagrodzenia. Tak mówi art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, którego treść brzmi: 

Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

PRZYKŁAD 1 
Podatnik prowadzi lokal gastronomiczny. Dość często klienci za dobrze świadczone usługi dobrowolnie przekazują mu napiwki w różnej wysokości. Przekazane kwoty napiwków nie podlegają opodatkowaniu VAT. Jednak w sytuacji kiedy podatnik wskazałby, że do każdej usługi z góry doliczany jest napiwek, który obowiązkowo należy przekazać, np.: w wysokości 10% od wartości zamówienia, to wtedy będzie on podlegał opodatkowaniu VAT. 

Napiwki rejestrowane na kasie fiskalnej

Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy, którzy dokonują sprzedaży na rzecz osób prywatnych oraz rolników ryczałtowych mają obowiązek prowadzenia ewidencjonowania sprzedaży na kasach fiskalnych. 
Sprzedaż to odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów i WDT (art. 2 pkt 22 ustawy o VAT). Jeżeli więc napiwek przekazany dobrowolnie nie jest odpłatnym świadczeniem usług, to nie można go też zaliczyć do sprzedaży. Podsumowując, napiwek nie będący składnikiem ceny gastronomicznej nie powinien być nabijany na kasę rejestrującą. Inaczej jeżeli zostanie odgórnie doliczony do ceny za zamówienie, to w takiej sytuacji musi zostać zawarty na paragonie fiskalnym i będzie stanowił podstawę opodatkowania. 
Potwierdzeniem tego jest też treść Rozporządzenia Ministerstwa Finansów z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie kas rejestrujących, gdzie w par. 2 pkt 16 można przeczytać, że paragon fiskalny jest dokumentem fiskalnym wystawianym przez kasę dla nabywcy celem potwierdzenia dokonanej sprzedaży. Z kolei w par. 3 tego rozporządzenia zostało wskazane, że podatnicy prowadzą ewidencję każdej sprzedaży, również tej zwolnionej z podatku VAT za pomocą kas rejestrujących nabytych w okresie obowiązywania potwierdzenia, że kasa spełnia wszystkie wymagane kryteria i wymogi techniczne po dokonaniu jej fiskalizacji. 
Na paragonie fiskalnym znajdują się oznaczenia od „A” do „G”, które odpowiadają stawkom podatku lub zwolnieniu od podatku przypisanych do nazw towarów i usług w ten sposób, że (par. 6 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia): 

• litera „A” – stawka podstawowa podatku (22% lub 23%)
• litera „B” – stawka obniżona podatku (7% lub 8%)
• litera „C” – stawka obniżona (5%)
• litera „D” – stawka obniżona (0%)
• litera „E” – zwolnienie od podatku
• litera „F” i „G” – pozostałe stawki podatki również wartość 0% (zero techniczne) w przypadku sprzedaży opodatkowanej z art. 119 ust. 1 lub art. 120 ust. 4 ustawy.

Na kasie rejestrującej obowiązkowi ewidencjonowania podlegają jedynie czynności opodatkowane właściwą stawką VAT lub czynności zwolnione od podatku. Czynności, które nie podlegają opodatkowaniu nie są rejestrowane na kasie. 

PRZYKŁAD 2
Podatnik sprzedał usługę gastronomiczną o wartości 100 zł. Dodatkowo w podziękowaniu za miłą obsługę otrzymał od klienta napiwek w wysokości 10 zł. Na paragonie fiskalnym powinna znaleźć się tylko kwota 100 zł netto, stawka i kwota podatku VAT, ponieważ napiwek nie był doliczony do wartości usługi, a jedynie był kwotą przekazaną dobrowolnie przez klienta. 

Napiwek na kasie fiskalnej – czy podatnik ma prawo dobrowolnie go ewidencjonować?

Przepisy dopuszczają możliwość dobrowolnego ewidencjonowania napiwków na kasie rejestrującej. Potwierdzeniem może być interpretacja wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 20 września 2018 r. nr 0113-KDIPT1-3.4012.538.2018.2.MK

podatnik dla celów podatku VAT wykazuje napiwki na paragonie ze stawką 0% z przypisaną literą E. Stosowny zapis znajduje się w księdze serwisowej kas fiskalnych, co ewidencjonowane jest pod tą pozycją – ze względu na ograniczenia kas fiskalnych nie ma możliwości ewidencjonowania napiwków ze stawką n/p (nie podlega). Organ podatkowy nie zakwestionował takiego sposobu działania, co pozwala na wyprowadzenie wniosku, że choć paragony służą ujmowaniu sprzedaży opodatkowanej podatkiem VAT lub zwolnionej od podatku VAT, to jednak w przepisach podatkowych brak jest zakazu dokumentowania na paragonach fiskalnych i fakturach czynności nieobjętych takim podatkiem. Z tych też względów wydaje się, że istnieje możliwość ujmowania kwoty napiwków na paragonach fiskalnych.

W przepisach ustawy o VAT oraz w rozporządzeniach wykonawczych został określony katalog potrzebnych informacji, które koniecznie muszą znaleźć się na paragonie. Katalog nie jest zamknięty. Paragony zawierające wszystkie potrzebne i dodatkowe informacje, również wartości sprzedaży niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT są uważane za dokumenty poprawne. 

Podsumowanie

Napiwki dobrowolne nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, czyli nie znajdują się w podstawie opodatkowania. Sprawia to, że kwoty napiwków nie muszą być ewidencjonowane na kasie rejestrującej, chociaż dopuszcza się taką możliwość w celu informacyjnym (stawka 0%).

Data publikacji: 2021-05-07, autor: FakturaXL