W związku z wprowadzeniem w życie nowego pliku JPK_VAT podatnicy cały czas zadają pytania związane z tą kwestią. Poniżej zestaw najczęściej pojawiających się pytań związanych z kodami GTU.
1. Czy na fakturach koniecznie należy umieszczać kody GTU?
Dla nowego pliku JPK zostało przewidzianych 29 kodów (w tym 13 kodów GTU) przeznaczonych do oznaczania faktur oraz innych dowodów w ewidencji sprzedaży i 5 kodów przeznaczonych do stosowania w ewidencji zakupów. Kody umieszcza się tylko w ewidencji VAT. Nie ma obowiązku stosowania ich na fakturach.
Oznaczenia kodami dotyczą:
dowodów wprowadzanych do ewidencji
towarów lub usług, których dotyczy faktura
procedury stosowanej w danej transakcji.
2. Czy przy refakturowaniu trzeba stosować kody?
Art. 8 ust. 2a ustawy o VAT brzmi: „W przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi”. Powyższy przepis dotyczy refakturowania. Zgodnie z nim należy przyjąć, że podatnik sam otrzymał i wyświadczył usługi. Jeżeli więc jest wykonawcą usługi, to powinien w ewidencji sprzedaży zastosować odpowiednie kody jeżeli mają one zastosowanie.
3. Koszty dodatkowe usługi wyszczególnione na fakturze – czy muszą być oznaczone kodami?
Czasami koszt dostawy towaru zostaje wyszczególniony na fakturze. Najczęściej ma to miejsce podczas sprzedaży internetowej, kiedy klient wybiera opcję dostawy opodatkowaną stawką 23%, a towar np.: sprzedana książka podatkiem 5%. Takie postępowanie chociaż często praktykowane nie jest prawidłowe, ponieważ zgodnie z art. 29a ust. 6 pkt 2 ustawy o VAT na podstawę opodatkowania składają się też koszty dodatkowe (prowizja, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia), które pobiera dostawca lub usługodawca od nabywcy towaru lub usługi. Zgodnie z wymienionym przepisem koszty transportu powinny być doliczone do ceny towaru i opodatkowane razem jedną stawką VAT.
Koszty dodatkowe nie wymagają stosowania kodu GTU. Dla transportu przewidziany jest kod GTU-13, ale że w danym przykładzie, transport jest usługą dodatkową chociaż wyodrębnioną, to i tak nie stosuje się kodu GTU-13. Podatnik musi zawsze brać pod uwagę główny przedmiot świadczenia, a tym w naszym przypadku jest sprzedaż książki.
4. Czy raporty z kas fiskalnych i dowodów wewnętrznych muszą zawierać kody GTU?
Kody GTU służą do oznaczania towarów i usług. 10 kodów zostało przewidzianych dla towarów, a 3 dla usług. W rozporządzeniu w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług znajduje się informacja jakie dane powinien zawierać nowy JPK. Wynika z niej, że raportów z kas fiskalnych i zbiorczych dowodów wewnętrznych nie oznacza się kodami GTU.
5. Czy kody GTU umieszcza się na dokumentach zakupowych?
Kody GTU dotyczą wyłącznie ewidencji sprzedaży. Nie umieszcza się ich na fakturach zakupu. Ewidencja sprzedaży może też zawierać zakupy na podstawie, których wykazuje się VAT należny. Chodzi między innymi o WNT, import usług, import towarów. Przy niektórych dostawach i usługach nie trzeba stosować kodów GTU. Podatnik przy WNT, imporcie towarów, czy imporcie usług jest jedynie nabywcą. Nie wykonuje świadczenia usług. Nie musi więc umieszczać kodów. Potwierdzeniem na to jest broszura informacyjna dot. JPK gdzie na stronie 17 można przeczytać: ” Oznaczeń dostaw towarów i świadczenia usług nie należy stosować także do transakcji zakupu skutkujących pojawieniem się podatku należnego (np. WNT, import usług)”.
6. Czy kody dotyczące procedur odnoszą się również do zakupów?
Kodami nie oznacza się krajowych faktur VAT zakupu. Kody związane z procedurami (par. 10 ust. 4 rozporządzenia) dotyczą się jedynie ewidencji sprzedaży. Z powodu, że przepis nie zawiera dokładnego określenia, że dotyczy on dostawy towarów lub świadczenia usług, to być może w niektórych przypadkach konieczne będzie zastosowanie kodów również w transakcjach zakupowych wymagających wykazania podatku VAT należnego (przykładowo: WNT, czy import usług). Do powyższej sytuacji może dojść jeżeli podatnik będzie drugim podmiotem w transakcji trójstronnej uproszczonej. Wtedy WNT od pierwszego podmiotu należy oznaczyć kodem TT_WNT. W przypadku importu usług od podmiotu powiązanego, podatnik może zakup wykazany w ewidencji oznaczyć kodem TP.
7. Czy paragony z NIP traktowane jako faktury uproszczone muszą być wykazywane odrębnie, czy mogą być ujęte jedynie w raporcie z kasy fiskalnej?
W niektórych przypadkach paragon z NIP uznawany jest za fakturę uproszczoną. Obowiązująca obecnie regulacja przejściowa pozwala na to, aby takie paragony były wykazywane jedynie w raporcie zbiorczym z kasy fiskalnej. Pozwala to nie uwzględniać dokumentu w ewidencji sprzedaży jako oddzielnej sprzedaży (par. 11a rozporządzenia). Powyższy przepis obowiązuje do końca 2020 roku. Od 1 stycznia 2021 roku takie dokumenty będą musiały być wykazywane odrębnie, dlatego też będą musiały być wyłączone z raportu fiskalnego i wykazane jako faktury. W polu nazwa/imię i nazwisko nabywcy należy wpisać wyraz „brak”.
8. Czy w ewidencji zakupów muszą być ujęte faktury z tytułu, których nie odlicza się VAT?
Dzięki ewidencji VAT podatnik ma szansę rozliczyć prawidłowo podatek VAT. Do rozliczenia pod uwagę brane są jedynie faktury zakupowe mające wpływ na podatek do odliczenia. W ewidencji nie uwzględnia się faktur zakupowych w stosunku, do których nie przysługuje prawo do odliczenia. Są to np.:
faktury zakupowe dotyczące usług gastronomicznych z wyłączonym prawem do odliczenia
zakupione usługi zwolnione z VAT
faktury dokumentujące zakupy niepowiązane z działalnością opodatkowaną, jak np.: prezenty dla pracowników.
Wyjątek stanowią zakupy służące sprzedaży opodatkowanej według procedury marża. Nabywca nie ma prawa do odliczenia, ale jednak musi takie zakupy wykazać w ewidencji.
9. Czy na podatnika mogą zostać nałożone sankcje jeżeli użyje kodu w przypadku kiedy nie musiał tego robić?
Kodeksu karno-skarbowego (wadliwe prowadzenie ksiąg)
ustawy o VAT (kary w wysokości 500 zł za każdy błąd).
Są to kary, które mogą grozić podatnikowi jeżeli użyje kodu nawet wtedy kiedy nie musi. Tak więc błędem jest nie tylko nieużycie wymaganego kodu, ale również zastosowanie go w sytuacji kiedy nie jest wymagany.
10. Czy jeden wpis w JPK może być objęty więcej niż jednym kodem?
Tak, może i powinien, zwłaszcza jeżeli wynika to z faktury. Nie ma tu żadnych ograniczeń. Należy zastosować każdy kod dotyczący danej faktury.
