Jak założyć internetowy kantor wymiany walut?

Kantor online i stacjonarny to dwa miejsca, gdzie można wymienić walutę obcą. Różnią się między sobą gruntem prawnym oraz oferowanym kursem. W przypadku stacjonarnej placówki wyznaczono regulacje prawne, które oddziałują bezpośrednio na sposób funkcjonowania, co pozwala, chociażby ograniczyć ryzyko prania pieniędzy. Z kolei kwestie związane z kantorami internetowymi nie zostały jeszcze opisane w przepisach prawa. Jakie konsekwencje wiążą się z brakiem wystarczających reguł?

Co wiemy o działalności kantorowej - przepisy prawa

Prawo dewizowe (wydane w 2002 roku, aktualizowane w 2021 r.) reguluje zasady związane z działalnością kantorową. Definicja działalności nie przeszła modyfikacji od 22 lat, czyli ustawodawca nie uwzględnił, chociażby szybkiego rozwoju internetu, który ma bezpośredni wpływ na funkcjonowanie kantorów. Co to oznacza? Definicja nadal opiera się o lokal, do którego trzeba się osobiście udać, przekazać pieniądze do rąk pracownika i uzyskać potrzebną walutę. Kwestia internetowych kantorów nie została zgłębiona. W praktyce oznacza to, że dla kantoru stacjonarnego obowiązuje wiele przepisów, reguł i obowiązków, a internetowy może działać tak, jak uzna za stosowne. 

Przepisy prawa

Art. 2 ust 1 pkt 19) Prawa dewizowego podaje, iż działalność kantorowa polega na kupnie i sprzedaży wartości dewizowych oraz na pośrednictwie w ich kupnie lub sprzedaży. A zatem przedsiębiorca, prowadząc omawianą działalność, kupuje lub sprzedaje wartości dewizowe we własnym imieniu, lub dokonuje tego w imieniu i na rzecz podmiotów trzecich. 

Wartości dewizowe to zagraniczne środki płatnicze oraz złoto i platyna dewizowe, czyli kruszce w stanie nieprzerobionym, również w formie sztabek, monet bitych oraz półfabrykatów.

Przez określenie środki płatnicze rozumie się waluty obce i dewizy (papiery wartościowe i inne dokumenty, które odgrywają rolę środka płatniczego w walucie obcej). 

Waluta obca to znaki pieniężne, do których można zaliczyć banknoty i monety będące poza krajem prawnym środkiem płatniczym. 

Zgodnie z przytoczoną ustawą, wymiana walut ma miejsce jedynie w przypadku, gdy jest fizyczna (z wykorzystaniem banknotów i bilonu, a inne formy nie zostają uwzględnione). 

Po przeanalizowaniu prawa dewizowego można zauważyć, że kantor internetowy nie jest kantorem. 

Działalność kantorowa ściśle regulowana

Działalność kantorowa jest zaliczana do grupy działalności regulowanych. W celu prowadzenia kantoru konieczny jest wpis do rejestru działalności kantorowej, za prowadzenie której odpowiada Prezes NBP. Oczywiście warunkiem uzyskania wpisu jest spełnienie ustawowych przesłanek. 

Wśród przesłanek można wymienić, chociażby brak skazania prawomocnego za przestępstwa popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej. 

Przedsiębiorcy, którzy są zainteresowani prowadzeniem kantoru, muszą dodatkowo wykazać fachowe przygotowanie, co oznacza: ukończenie kursu obejmującego prawne i praktyczne zagadnienia związane z prowadzeniem działalności kantorowej, udokumentowane świadectwem, lub pracować w banku przez minimum rok na stanowisku bezpośrednio związanym z obsługą  transakcji walutowych, udokumentowaną świadectwem pracy, oraz znajomość przepisów ustawy regulujących działalność kantorową, potwierdzoną złożonym oświadczeniem.

Wpis to jednak cały czas nie koniec formalności. Kolejny krok polega na zorganizowaniu lokalu z właściwym wyposażeniem, które spełnia warunki techniczne i organizacyjne potrzebne do właściwego wykonywania czynności w sposób bezpośrednio związanych z działalnością kantorową. 

Od przedsiębiorcy prowadzącego kantor stacjonarny wymaga się także:

• bieżącego ewidencjonowania w sposób trwały i ciągły wszystkich operacji, które mają wpływ na zmianę stanu wartości dewizowych i waluty polskiej, 
• w godzinach pracy kantoru wymagane jest zapewnienie bezustannego kupna i sprzedaży wartości dewizowych, które są przedmiotem obrotu, 
• wydawanie w sposób odpowiadający przepisom dowodów kupna i sprzedaży, imiennych lub na okaziciela, przy każdej umowie kupna lub sprzedaży wartości dewizowych.

Jak funkcjonuje kantor internetowy?

Kantory internetowe funkcjonują inaczej niż stacjonarne, a dokładnie są jedynie pośrednikami w wymianie pieniądza. Kantory prowadzą własne konta bankowe w różnych bankach. Kiedy klient chce wymienić walutę, przelewa środki na rachunek bankowy i zleca transakcję przewalutowania. W dalszej kolejności kantor wykonuje transakcję z konkretnym bankiem i po uzyskaniu środków w potrzebnej walucie, przekazuje środki z powrotem na rachunek bankowy klienta. 

Reasumując, w transakcji biorą udział dwa albo więcej rachunków bankowych. 

Kantor internetowy a przepisy

Kantory internetowe dokonują transakcji bezgotówkowych, a kantory stacjonarne wymieniają gotówkę. Właśnie z tej przyczyny kantorów internetowych nie obowiązują przepisy prawa dewizowego i nie podlegają kontroli Prezesa NBP. Inne ustawy również tutaj nie obowiązują, gdyż wymiana walut w sieci może odbywać się na różne sposoby (obowiązuje wiele modeli). W regulacjach nie znajdziemy informacji, w jaki sposób założyć działalność, jakich narzędzi trzeba używać i jaką wiedzę albo przygotowanie musi zdobyć przedsiębiorca, żeby prowadzić kantor internetowy. 

W tym miejscu warto przytoczyć wypowiedź NIK, która potwierdza to stanowisko:

działalność polegająca na świadczeniu usług wymiany walut na odległość, z wykorzystaniem Internetu do zawierania umów, zaś przelewów bankowych do przyjmowania od klientów i dostarczania klientom środków pieniężnych, nie stanowi działalności kantorowej w rozumieniu ustawy – Prawo dewizowe.

Można wymienić przypadki, kiedy kantor internetowy jest nadzorowany przez KNF, a dokładnie mowa o działalności, w której odbywają się także usługi płatnicze przytoczone w art. 3ustawy o usługach płatniczych. W praktyce oznacza to:

• przyjmowanie wpłat gotówki i wykonywanie wypłat gotówki z rachunku płatniczego i inne działania potrzebne do prowadzenia rachunku, 
• wykonywanie transakcji płatniczych, wliczając do tego transfer środków pieniężnych na rachunek płatniczy u dostawcy użytkownika lub u innego dostawcy, 
• przekazy płatnicze, 
• inicjowanie transakcji płatniczej.

Gdy na platformie dostępna jest chociaż jedna z wymienionych usług, przedsiębiorca nie uniknie rejestracji działalności jako Biuro Usług Płatniczych lub Krajowa Instytucja Płatnicza. Z tego względu spora część kantorów oferuje tylko wymianę walut i co za tym idzie - nie jest kontrolowana przez KNF. 

Przedsiębiorca, który prowadzi kantor internetowy, jest zobligowany do przestrzegania przepisów Kodeksu cywilnego, Prawa przedsiębiorców, ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, oraz bardzo istotną rolę odgrywa ochrona danych osobowych klientów. 

Czy kantor stacjonarny może oferować usługi online?

Kantory stacjonarne rozwijają się i idą z duchem czasu, dlatego w kolejnych punktach dostępna jest opcja płatności online, czyli z wykorzystaniem terminalu płatniczego. Właściciele muszą przestrzegać jednak dokładnie takich samych przepisów, gdyż cały czas ma miejsce wymiana gotówkowa (klient płaci kartą, ale otrzymuje w zamian gotówkę). Przedsiębiorców obowiązują przepisy prawa depozytowego.

Data publikacji: 2024-07-31, autor: FakturaXL