Wszelkie wydatki jakie przedsiębiorca ponosi w związku z nabyciem bądź wytworzeniem majątku trwałego firmy należy zaliczać do kosztów uzyskania przychodów stopniowo, a czasami nawet przez cały okres ich użytkowania w firmie. Czynności te stanowią tzw. odpisy amortyzacyjne.
Amortyzacją objęte są środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne o wartości początkowej wyższej niż 10 000 zł. W przypadku kiedy przedmiot ma wartość niższą i spełnia definicję środka trwałego, to także może zostać objęty amortyzacją. W tym przypadku możliwa jest jednorazowa amortyzacja. Odpisu można dokonać w wysokości 100% wartości początkowej.
Metody amortyzacji środków trwałych
amortyzacja liniowa
amortyzacja degresywna
amortyzacja progresywna
amortyzacja jednorazowa.
Każda z wymienionych metod jest przeznaczona dla określonych typów środków trwałych. Na przykład przy wartościach niematerialnych i prawnych stosowana jest amortyzacja liniowa. Jest ona obok amortyzacji degresywnej jedną z najczęściej stosowanych metod.
Amortyzacja degresywna – zasady
Główną zasadą obowiązującą w amortyzacji degresywnej jest założenie, że zużycie środka trwałego (zmniejszenie jego wartości) przeważnie w pierwszym okresie jego używania następuje szybciej niż w późniejszym czasie. Takie założenie pozwala używając metody amortyzacji degresywnej szybciej zamortyzować środek trwały niż ma to miejsce w przypadku innych metod, jak np.: amortyzacji liniowej.
W przypadku metody degresywnej podstawa dokonywania odpisów amortyzacyjnych jest zmniejszana w każdym roku podatkowym o sumę odpisów jakie zostały dokonane w roku poprzednim. Tak ustalona podstawa jest następnie mnożona przez stawkę amortyzacyjną znajdującą się w Wykazie stawek amortyzacyjnych. Jej wysokość może zostać podwyższona odpowiednim współczynnikiem, który podatnik może sam określić pod warunkiem, że nie przekroczy określonej granicy (nie może być wyższy niż 2,0). Współczynnik w metodzie degresywnej w porównaniu do innych metod jest wysoki, co pozwala skrócić okres amortyzacji nawet dwa razy. Odpisy amortyzacyjne zmniejszane są aż do momentu, w którym wartość odpisywanej raty będzie mniejsza od raty ustalanej za pomocą metody liniowej. Jeżeli taka sytuacja będzie miała miejsce, to podatnik ma obowiązek dokonywania dalszych odpisów metodą liniową bez zastosowania podwyższonego współczynnika oraz dalszego obniżania podstawy. Możliwe jest jedynie podwyższanie lub obniżanie stawki podstawowej pod warunkiem, że będą miały miejsce przesłanki określone w art. 22i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stawka amortyzacji może też być ustalona indywidualnie, ale tylko w sytuacji kiedy wystąpią okoliczności opisane w art. 22j w/w ustawy.
Odpisy amortyzacyjne mogą być dokonywane na 3 sposoby:
równe raty co miesiąc
równe raty co kwartał
jednorazowa rata na koniec roku.
Wybrany sposób powinien być stosowany niezmiennie przez cały rok podatkowy. Przy metodzie degresywnej, kwoty amortyzacji przez pierwsze lata użytkowania środka trwałego, są dość wysokie. Z tego powodu metoda ta polecana jest szczególnie podatnikom, którym potrzebne są wysokie koszty.
Metoda degresywna, a liniowa – porównanie na przykładzie
Spółka z o.o. kupiła samochód ciężarowy o wartości 480 000 zł. Samochód został wprowadzony do ewidencji środków trwałych w kwietniu 2016 roku. Na ten rodzaj środka trwałego obowiązuje stawka w wysokości 20% (Wykaz stawek amortyzacyjnych). Spółka przyjęła wartość współczynnika 2,0.
Metoda degresywna – przebieg amortyzacji
Lata podatkowe
Odpis amortyzacyjny - wyliczenie
Roczny odpis amortyzacyjny
Łączny odpis amortyzacyjny
2016 r. (V do XII)
[(480 000 zł x 20% x 2,0) / 12 m-cy] x 8 m-cy = 128 000 zł
128 000 zł
128 000 zł
2017 r.
(480 000 zł - 128 000 zł) x 40% = 140 800 zł
140 800 zł
268 800 zł
2018 r.
W tym roku podatkowym odpis liczony metodą degresywną (84 480 zł) byłby niższy od liczonego metodą liniową, zatem od tego roku następuje przejście na metodę liniową: 480 000 zł x 20% = 96 000 zł
96 000 zł
364 800 zł
2019 r.
480 000 zł x 20% = 96 000 zł
96 000 zł
460 800 zł
2020 r. (I do III)
480 000,00 zł - 460 800 zł = 19 200 zł
19 200 zł
480 000 zł
Metoda liniowa – przebieg amortyzacji
Lata podatkowe
Odpis amortyzacyjny - wyliczenie
Roczny odpis amortyzacyjny
Łączny odpis amortyzacyjny
2016 r.
[(480 000 zł x 20%) : 12 m-cy] x 8 m-cy = 64 000 zł
64 000 zł
64 000 zł
2017 r.
480 000 zł x 20% = 96 000 zł
96 000 zł
160 000 zł
2018 r.
480 000 zł x 20% = 96 000 zł
96 000 zł
256 000 zł
2019 r.
480 000 zł x 20% = 96 000 zł
96 000 zł
352 000 zł
2020 r.
480 000 zł x 20% = 96 000 zł
96 000 zł
448 000 zł
2021 r. (I do IV)
480 000 zł - 448 000 zł = 32 000 zł
32 000 zł
480 000 zł
Amortyzacja degresywna – środki trwałe jej podlegające
Metodą degresywną mogą być amortyzowane środki trwałe podlegające zamkniętemu katalogowi środków trwałych, które zostały wymienione w art. 22 k ust. 1 ustawy o PIT. Są to maszyny i urządzenia zaliczone do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT), czyli:
kotły i maszyny energetyczne
maszyny, aparaty i urządzenia ogólnego zastosowania
maszyny, urządzenia i aparaty specjalistyczne
urządzenia techniczne
narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie nigdzie indziej niesklasyfikowane.
Za pomocą metody degresywnej można też amortyzować środki transportu bez samochodów osobowych. Zgodnie z przepisami, amortyzacji degresywnej nie można stosować w odniesieniu do wartości niematerialnych i prawnych oraz innych środków trwałych jak tylko te wymienione przez ustawodawcę.
